As Niçin En Güçlü Kart?

As Niçin En Güçlü Kart?


İskambil oyunlarında oyuncular genellikle ellerindeki kağıtları renklerine göre ayırıp sayılarına göre dizmeyi adet edinmişlerdir Bu sıralama ikiden başlar 10'ludan sonra vale kız papaz diye devam eder papazdan sonra baş köşeye birli yani 'As' oturtulur Kağıt oyunlarının hepsinde olmasa da çoğunda As en değerli kağıttır Bu nedenle bazı kağıt destelerinde diğer sayı belirten kağıtlara göre biraz daha zengin bir kompozisyonla şekillendirilir

Birliye As (İngilizcede Ace) denilmesinin sebebi kelimenin Latince kökeninin de 'As' olmasıdır Latincede As para değerini belirten bir ifadedir Birli de sıranın en başında bulunup arkasından gelen kağıtların karo kupa gibi cinslerini belirten bir referans işlevi gördüğünden hemen hemen her yerde As olarak isimlendirilir

As'ın sadece birli muamelesi gördüğü birçok iskambil oyunu da vardır ama genellikle papaz olarak bilinen orijinal adı king (kral) olan kağıdın hem değer olarak hem de koz olarak kullanılma bakımından güç olarak çok daha üstündedir

Bu gücün birliye iskambil kağıtlarının ve oyunlarının tarihi ve gelişme süreci içinde hangi evrede kazandırıldığı tam bilinmiyor Ancak As'ın en güçlü kart olarak on altıncı yüzyılın başlarında Venedik 'Trappola' Fransız 'Piquet' ve İngiliz Triumph' oyunlarında boy gösterdiği biliniyor Buna dayanarak en az değerli kağıt olan birlinin kralın bile üstüne geçişinin başlangıç tarihinin on beşinci yüzyılın sonları olduğu tahmin ediliyor

As'ın kraldan (papazdan) daha güçlü bir kağıt haline gelmesi satrançta tahtanın karşı kenarına varabilen en güçsüz taş piyonun vezir olabilmesine şahı mat edecek kadar güç kazanabilmesine benzetilebilir Gerçi satrançta bu uygulama bir süre sonra Avrupa'da demokrasinin gelişmesi ve krallıkların güçsüzleş-melerinin bir yansıması olarak ortaya çıkmıştır ama en güçsüz kağıt olan birlinin güç kazanması şuur altındaki basit bir halk adamının bile kralın önüne geçebileceği duygularının benzer şekilde kağıtlara yansıması olarak değerlendirilebilir

On beşinci yüzyılda halk arasında çok popüler olan Karn oyununda düşük değerli sayı kartlarının bazı durumlarda sarayı temsil eden kartları bile ezecek kadar değer kazanmaları ve sonradan güçlü As'ın doğuşu yavaş yavaş şekillenen mütevazı köylülerin bir gün gelip kralı tahtından edebilecekleri düşüncesinin başlangıcı olarak kabul edilebilir Oyun deyip geçmemek gerekir satrançta da kağıt oyunlarında da bazı detayların arasında çok ciddi politik mesajlar yatar

Geçmiş yıllarda oyun kartlarının popülerliğinin artması sonucu hem satış gelirlerinden pay almak hem de kumar amacı ile kullanılmalarını kontrol altına almak için birçok devlet oyun kağıdı üretim ve satışını devlet tekeli altına aldı Devletin kontrolü altında olduğunu ve vergisinin ödendiğini belirtmek için destede en başta bulunan birlinin üzerine bir damga vurulması adet haline geldi Demokrasi ile idare edilen ülkelerde bile hala vergi tahsilat damgasının kralı temsil eden kağıdın üzerine değil de halkı temsil eden birlinin üzerine vurulmasında da gizli bir politik mesaj var mı acaba?