Kızıl Kmerler

Kızıl Kmerler, Kamboçya'da gerilla savaşıyla iktidarı ele geçirerek 1975-79 arasında ülkeyi yöneten radikal komünist hareket1967'de, Kamboçya Komünist Partisi'nin silahlı kolu olarak kurulduğu kabul edilir

1960'ların başlarında Fransa'da eğitim görmüş Marksistlerin yönetiminde Prens Norodom Sihanouk'a karşı bir ayaklannmaya katılan komünistler, 1967'de bir köylü isyanında, 1968'de ise hızla yayılan bir kabile ayaklanmasında yer aldılarMart 1970'te Prens Sihanouk'u deviren General Lon Nol liderliğindeki sağcı darbeyle Kmer Cumhuriyeti kurulduKızıl Kmerler Sihanouk'a sadık kalan bazı komutanlarla ittifak kurdularDarbeden kısa bir süre sonra ABD ve Güney Vietnam birliklerinin ülkeyi işgal etmeleriyle Kamboçya Vietnam Savaşı'nın taraflarından biri durumuna geldi Yeni rejimin baskıcı önlemlerinden kaçan Kamboçyalı Vietnamlılar ile özerk bir cumhuriyet kurmaya çalışan Müslüman azınlıktan yaklaşık 2 bin kişi de onlara katıldıO sırada Kuzey Vietnam'ın başkenti Hanoi'ye götürülerek komünistlerce eğitilen başka bir Kamboçyalı grup da ülkeye dönerek Kmer Viet-Minh adıyla ortaya çıktı

General Lon Nol yönetimi ABD'den gördüğü askeri ve mali desteğe karşın Kızıl Kmerlere karşı başarılı olamadıYaklaşık beş yıl süren iç savaş boyunca Khieu Samphan, Hou You ve Hu Nim önerliğindeki Kızıl Kmerler hükümet birliklerine karşı yürüttüğü silahlı mücadeleyle Kamboçya'nın kırsal kesimlerinin tümünde iktidarlarını pekiştirdilerSonunda Nisan 1975'te başkent Phnom Penh'e başarılı bir saldırı düzenleyerek ele geçiridlerArdından Demokratik Kamboçya hükümetini kurdular

Mart 1976'da Khieu Samphan devlet başkanı, Pol Pot başbakan oldu1977'de ise Çin çizgisindeki Komünist Parti resmen devlet partisi olarak tanındı20 yüzyılın en kanlı rejimlerinden bir kabul edilen Kızıl Kmer iktidarı, bütün dünyada hiçbir Marksist yönetimin başvurmadığı kadar aşırı bir şiddet uygulamasına giriştiÜlkedeki meslek sahiplerinin ve teknik elemanların hemen hepsi yok edildiKentlerde yaşayan milyonlarca kişi zorla köylere yerleştirilerek, kolektif çiftliklerde çalışmaya zorlandıRejim düşmanı ilan edilenler aileleriyle beraber toplu olarak katledildiBu dönemde ekonomik sistemin felce uğraması nedeniyle baş gösteren açlık ve salgın hastalıklar sonucu ölenlerin sayısının, siyasi nedenlerle öldürülenlerle birlikte yaklaşık 15 milyon olduğu tahmin edilmektedir

Kızıl Kmer iktidarı sırasında Kamboçya ve Vietnam arasında yoğunlaşan sınır sorunları Aralık 1977'de iki ülke arasındaki ilişkilerin tamamen kopmasına yol açtıPol Pot'un Çin Halk Cumjuriyeti'ne yakınlaşması Vietnam saldırılarını yoğunlaştırdı

Ocak 1979'da ülkeyi işgal eden Vietnam birlikleri ve Vietnam yanlısı Kamboçyalı komünistler (Ulusal Kurtuluş İçin Kamboçya Birleşik Cephesi) Kızıl Kmer yönetimine son verdiler ve Vietnam'ın teknik ve mali desteğine dayanan bir hükümet kurulduKızıl Kmer rejiminin çökmesinden sonra Çin'e kaçan Pol Pot ve Khieu Samphan yönetiminde, Kamboçya'nın ücra köşelerine çekilen Kızıl Kmerler, bu kez Tayland sınırı yakınlarındaki üslerinden ve Çin'den destek alarak yeniden gerilla savaşı başlattılar1982'de Vietnam destekli merkezi hükümete karşı çıkan ve komünist olmayan iki başka Kmer grubuyla, Prens Sihanouk'un fahri önderliği altında gevşek bir koalisyon oluşturdular ve zamanla bu koalisyonun en güçlü tarafı durumuna geldiler1990'da Vietnam birliklerinin Kamboçya'dan çekilmesinden sonra, iç savaşı sonlandırmak üzere Kızıl Kmerlerle ile savaşın öteki tarafları arasında varılan antlaşma 1992'de Paris'te imzalandıAma Kızıl Kmerler antlaşmanın uygulanmasının konusunda güçlük çıkarmayı sürdürdüler

1990'larda büyük kopuşlara rağmen özellikle Tayland sınırında gerilla savaşına devam ettilerKızıl Kmerler, 1998'de liderleri Pol Pot'un ölümünden sonra tamamen çözüldülerPol Pot'un ardılı Khieu Samphan'ın teslim olmasından (Aralık 1998) sonra 1999'a kadar pekçok üyesi ya yakalandı ya da teslim oldu