Sir İsaac Newton

Bilimin öncülerini tarih sürecinde bir dizi yıldız olarak düşünürsek, dizide konum ve parlaklığıyla hepsini bastıran iki yıldız vardır: Newton ve Einstein Yaklaşık iki yüz yıl arayla ikisi de fiziğin en temel sorunlarını ele aldılar; ikisinin de getirdiği çözümlerin madde ve enerji dünyasına bakışımızı kökten değiştirdiği söylenebilir

Newton Galileo ile Kepler´in; Einstein, Newton ile Maxwell´in omuzlarında yükselmiştir Newton çok yanlı bir araştırm acıydı: matematik, mekanik, gravitasyon ve optik alanlarının her birindeki başarısı tek başına bir bilim adamını ölümsüz yapmaya yeterdi Yüzyılımıza gelinceye dek her alanda bilime model oluşturan fiziksel dünyanın mekanik açıklamasını büyük ölçüde ona borçluyuz
Isa ac Newton İngiltere´de sıradan bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi Babası doğumundan önce ölmüştü Prematür doğan, cılız ve sağlıksız bebek yaşama umudu vermiyordu, ama tüm olumsuzluklara karşın büyümekten geri kalmadı Çocuk daha küçük yaşlarında ağaçtan mekanik modeller yapmaya koyulmuştu; eline geçirdiği testere, çekiç ve benzer araçlarla ağaçtan yel değirmeni, su saati, güneş saati gibi oyuncaklar yapıyordu El becerisi dikkat çeken bir incelik sergiliyordu

Newton´un üstün öğrenme yeteneği amcasının gözünden kaçmaz Bir din adamı olan amca aydın bir kişiydi; çocuğun çiftçiliğe değil, okumaya yatkın olduğunu fark etmişti Amcasının sağladığı destekle Newton yörenin seçkin okulu Grantham´a verilir Ne ki, çocuğun bu okulda göz alıcı bir başarı ortaya koyduğu söylenemez

Bedensel olarak zayıf ve çelimsiz olan Newton, her fırsatta, zorbalık heveslisi kimi okul arkadaşlarınca hırpalanarak horlanır Newton´un ilerde belirginlik kazanan çekingen, geçimsiz ve kuşkulu kişiliğinin, geçirdiği bu acı deneyimin izlerini yansıttığı söylenebilir Belki de bu yüzden Newton, bilimsel ilişkilerinde bile yaşam boyu kimi tatsız sürtüşmelere düşmekten kurtulamaz

Okulu bitirdiğinde, ülkenin en seçkin üniversitesine gitmeye hazırdır Yine amcasının yardımıyla, 1661´de Cambridge Üniversitesi´nde öğrenime başlar Matematik ve optik ilgilendiği başlıca iki konudur Üniversiteyi bitirdiği yıl (1665), ülkeyi silip süpüren bir salgın hastalık nedeniyle bütün okullar kapanır; Newton baba çiftliğine döner

Doğanın dinlendirici kucağında geçen iki yıl, yaşamının en verimli iki yılı olur: gravitasyon (yer çekimi) kuramı, kalkülüs ve ışığın bireşimine ilişkin temel buluşlarına burada ulaşır Einstein, "Bilim adamı umduğu başarıya otuz yaşından önce ulaşamamışsa, daha sonra bir şey beklemesin!" demişti Newton yirmibeş yaşına geldiğinde en büyük kuramlarını oluşturmuştu bile

Newton Cambridge Üniversitesi´ne döndüğünde okutman olarak görevlendirilir; ama çok geçmeden üniversitenin en saygın matematik kürsüsüne, hocası Isa ac Barrow´un tavsiyesiyle, profesör olarak atanır Matematik çalışmalarının yanı sıra optik üzerindeki denemelerini de sürdüren Newton´un kısa sürede bilimsel prestiji yükselir, 1672´de Kraliyet Bilim Akademisine üye seçilir Kendisine sorulduğunda başarısını iki nedene bağlıyordu:

(1) devlerin omuzlarından daha uzaklara bakabilmesi,
(2) çözüm arayışında yoğun ve sürekli düşünebilme gücü

Gerçekten işe koyulduğunda çoğu kez günlerce ne yemek ne uyku aklına gelir, kendisini çalışmasında unuturdu

Biraz önce belirttiğimiz gibi, Newton başlıca kuramlarının ana çizgilerini genç yaşında oluşturmuştu Ne var ki, ulaştığı sonuçları açıklamada acele etmek şöyle dursun, onu bu yolda yirmi yıl geciktiren bir çekingenlik içindeydi

Dostu Edmund Halley´in (Halley kuyruklu yıldızını bulan astronom) teşvik ve ısrarı olmasaydı, bilim dünyasının en büyük yapıtı sayılan Doğa Felsefesinin Matematiksel ilkeleri (1687´de yayımlanan kitap genellikle "Newton´un Principia´sı" diye bilinir) belki de hiç bir zaman yazılmay acaktı Bu gecikmede bir neden de Robert Hooke adında dönemin tanınmış bilim adamlarından biriyle aralarında süren kavgaydı

Hooke, evrensel çekim yasasında kendisinin de öncelik payı olduğu savındaydı (Newton´un bir başka kavgası Alman filozofu Leibniz ileydi Matematiğin çok önemli bir dalı olan kalkülüs´ü ilk bulan kimdi? Leibniz´i fikir hırsızlığıyla suçlayan Newton, filozofun resmen kınanmasını istiyordu)

Üç ana bölümden oluşan Principia´nın ilk bölümü nesnelerin devinimine ayrılmıştı Eylemsizlik ilkesi ve serbest düşme yasasıyla temelini Galileo´nun attığı bu konuyu Newton kapsamlı bir kuram çerçevesinde işlemekteydi Öyle ki, kökü Aristoteles´e ulaşan iki bin yıllık geleneksel düşünce yerini salt mekanik dünya görüşüne, belli sınırlar içinde geçerliğini bugün de koruyan bir paradigmaya bırakmıştır artık