İstemci-Sunucu

düzenle-tarihMart 2006

İstemci/Sunucu, istemciyi (genellikle bir grafik kullanıcı arayüzü-GUI) sunucudan ayıran bir ağ mimarisidir Her bir istemci yazılımı, sunucuya ya da uygulama sunucusuna isteklerini (request) gönderir

Bu fikrin pek çok çeşitli uygulaması olmasına karşın, en güzel örneği internet üzerindeki web sayfalarıdır Mesela üniversitemizin web sayfasını incelediğinizi varsayalım Bu durumda, bilgisayarınız ve web tarayıcınız istemci olarak adlandırılır Üniversitemizin web sayfasını oluşturan gelişmiş bilgisayarlar, veritabanları ve uygulamalar da sunucu olarak adlandırılır Web tarayıcınız, üniversitenin web sitesinden bir istekte bulunur ve üniversitenin sunucusu sizin istediğiniz bilgileri toplar ve onu bir web sitesi şekline getirerek sizin web tarayıcınıza geri yollar, siz de ekranınızda üniversitenin web sitesini görmüş olursunuz

Bir istemci/sunucu mimarisi, ölçeklenebilir bir mimari sunmayı amaçlar Böylece ağdaki herbir bilgisayar bir istemci ya da sunucu rolünü üstlenir Sunucu yazılımı genelde, fakat her zaman değil, bir iş yazılımı için adanmış güçlü bir bilgisayarda çalışır İstemci yazılımı ise genelde sıradan bir PC veya işistasyonunda çalışır İstemciler gerek duydukları verinin pek çoğunu ya da tamamını uygulama sunucusundan isterlerler Mesela; ayar dosyaları, stok verileri, iş uygulama yazılımları vs gibi

Sunucu`nun özellikleri:Pasif (köle)İstekleri beklerİstek olduğunda bilgiyi sunar ve cevap yollar

İstemcinin özellikleri:Aktif (efendi)İstekleri gönderirCevap dönene kadar bekler

Sunucular durumsuz (stateless) veya durumlu (stateful) olabilir Durumsuz bir sunucu, istekler arasında bilgi tutmaz Mesela statik HTML sayfalarını sunan bir HTTP sunucusu gibi Fakat durumlu bir sunucu, kendisine gelen istekler arasında bilgi tutar Bu bilgi küresel (global) veya oturum (session) bazlı olabilir Örneğin Apache Tomcat sunucusu gibi

İstemci ve sunucu arasındaki ilişki genelde ardışık diyagramlar (sequence diagram) ile belirlenir ve bu diyagramlar UML standardına uygun yapılır

Bir diğer ağ mimarisi ise peer-to-peer yapılar olarak karşımıza çıkar Burada her bir düğüm, hem istemci hem de sunucudur ve hepsi de aynı sorumluluğa sahiptirler Hem istemci/sunucu mimarisi hem de peer-to-peer mimarisi günümüzde çok fazla kullanılmaktadır Her ikisinin de avantaj ve dezavantajları vardır

Genel bir istemci/sunucu mimarisinde iki adet düğüm vardır ve bu yüzden iki-katmanlı mimari olarak adlandırılır Bazı ağlarda üç düğümlü bir yapı olabilir Mesela islemci, uygulama sunucusu ve veritabanı sunucusundan müteşekkil bir ağda üç adet düğüm vardır ve bu yapı üç-katmanlı mimari olarak adlandırılır

Genelde n-katmanlı ya da çok-katmanlı mimarilerde iş mantığının farklı fonksiyonları için her bir hizmetle sorumlu ayrı bir sunucu görevlendirilir Çok-katmanlı mimarinin iki-katmanlı mimariye göre avantajı daha iyi yük dengeleme sunması ve daha çok ölçeklenebilir olmasıdır Dezavantajları ise ağa daha fazla yük getirmesi ve programlama ve test aşamalarının daha zor gerçekleştirilmesidir

İstemci/sunucu mimarilerde adresleme çeşitli yöntemler ile gerçekleştirilir: Makine proses adreslemesi (machine process adressing): adresler şu şekilde bölümlenir: proses@makine Yani 56@453 ifadesi, 453 nolu bilgisayardaki 56 nolu proses`i işaret eder İsim sunucusu (name server): İlgili alandaki (domain) sunucuların isimlerini ve adreslerini indeksler Hedefbulma paketleri (Localization packets): Bir dağıtık sistemteki tüm bilgisayarlara gönderilen broadcast mesajlarıyla hedef bilgisayarların adreslerinin öğrenilmesidir Tüccar (trader): Bir dağıtık sistemdeki hizmetleri indeksleyen bir sistemdir

Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki İstemci-sunucu maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir