İşsizlik

İşsizlik Alm Arbeitslosigkeit (f), Fr Chômage (m), İng Unemployment Bir ekonomideki iş gücü seviyesi ile, işgücünün iş bulup çalışan kısmını ifade eden "istihdam seviyesi" arasındaki farktan meydana gelen, iş aradığı halde iş bulup çalışamayan işgücü


Milletler, bir yandan sosyal gaye ile bir kısım vatandaşlarının işsiz ve dolayısıyla gelirsiz kalmasını önlemek için, öbür yandan iktisadi kalkınmada mevcut işgücünden tam olarak faydalanabilmek için işsizliği önlemek veya hiç olmazsa azaltmak çareleri aramışlardır Bu sebeple iktisadi gelişme planlarında, ülkenin çalışma politikası önemle ele alınarak yer altı ve yerüstü kaynakları ile birlikte insan gücünün de tam olarak değerlendirilmesi gayesi güdülmüştür İşsizlikle mücadele sosyal bakımdan da son derece büyük bir önem arz etmiş, 19 yüzyılda sık sık vukuu bulan iktisadi buhranlar işsizlikle beraber sefaletin artmasına sebep olmuş, bu durum da sosyalist ve komünist cereyanların hazırlanmasına ve yayılmasına yardımcı olmuştur


İşsizlik, duruma göre çeşitli şekilde ortaya çıkmaktadır:


1 Açık işsizlik: Çalışma arzusu ve iktidarında olduğu halde cari ücret seviyesinde iş arayıp da bulamayanların toplamıdır Bu işsizlik nevi ayrıca a) Devri (konjonktürel) işsizlik, b) Mevsim işsizliği, c) Teknolojik işsizlik, d) Bünyevi işsizlik, e) Arizi işsizlik olmak üzere çeşitlere ayrılır


Devri işsizlik: Ekonominin dönemler halinde daralıp genişlemesine bağlı olarak değişir Ekonominin büyüme devresine girdiği zamanlarda azalır, deprasyon zamanlarında ise artar Mevsimlik işsizlik ise daha çok tarım kesiminde olmak üzere mevsime bağlı olarak üretim yapılan sahalarda çalışan iş gücü üzerinde kendini gösterir Teknolojik işsizlik ise, sanayide makinalaşmanın meydana getirdiği işgücü açığından kaynaklanır Bu durum uzun dönemde alınan tedbirlerle giderilmeye çalışılır Bünyevi işsizlik de, ekonomilerin yapılarından doğan, ekonominin gelişmiş ve azgelişmiş olma durumlarına göre değişen özelliklerinden kaynaklanır Mesela, gelişmiş ekonomilerde işsizlik oranı düşük olduğu ve kontrol altında tutulduğu halde, ekonomileri yeni gelişmekte olan ülkelerde işsiz sayısı ve oranı oldukça yüksek bulunmaktadır Arizi işsizlik ise, hertürlü ekonomik yapıya sahip olan ülkelerde görülen ve ekonomik sistemin tabii işleyiş şeklinden zaman zaman istisnai olarak kaynaklanan bir geçici işsizlik nevidir


2 Gizli işsizlik: Çalışır görünen, fakat çalıştığı işte iktisadi hasılaya bir ilavede bulunmayan insanların halini veya düşük verimle çalışılmasını ifade eder


3 Sürekli durgunluk: Gelişmiş bir ekonominin belirli bir büyüme sonunda maruz kalması muhtemel iktisadi durgunluk halini ve bundan doğacak müzmin işsizlik durumunu belirtir


Gelişmiş ekonomilerde devri işsizlik, gelişmekte olan ülkelerde ise mahdut istihsal (üretim) imkanları karşısında gerek hızlı artan nüfus, gerekse süratli olarak emek arzında meydana gelen değişmelerden diğer işsizlik nevileri görülmektedir


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi