Arslan Yabgu

Arslan (ارسÙ?ا) Bin Selçuk Selçuklu hanedanının atası olan Selçuk`un büyük oğludur ``(ö 423/1032)``

Anadolu Selçuklu Devleti`ni kuran Anadolu Selçuklu Devleti, Selçukluların Anadoluda kurduğu devlettir Türklerin Anadoluya yerleşmesi 1071deki Malazgirt Savaşından sonra hızlandı Selçuklu komutanı Kutalmışoğlu Süleyman Şah (I Süleyman Şah), Anadoludaki fetihleri batıya yayarak 1075'te İzniki Bizanstan aldı ve burayı başkent yaparak bağımsızlığını ilan etti Böylece kurulan Anadolu Selçuklu Devleti, İlhanlıların son Anadolu Selçuklu sultanını tahttan indirdikleri 1318'e kadar varlığını sürdürdü

Kutalmışoğlu Süleyman Şah`ın dedesidir

Bazı kaynaklarda kendisinden İsrail (Yabgu) olarak bahsedilmekle birlikte daha çok Türkçe adı Arslan Yabgu ile şöhret bulan bu Selçuklu beyi, ilk defa Kutalmışoğlu Süleyman Şah, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusudur Tarihi kayıtlarda bazen Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in dedesi Süleyman Şah ile karıştırılır

Karahanlılar`la

Samaniler arasındaki mücadelede dikkatleri üzerine çeker Samaniler İran'da devlet kuran bir hanedan Samani sülalesinin kurucusu, Kuzey Afganistan'ın Belh bölgesi Saman köyünde mahalli toprak sahibi olan Saman Huda idi Saman Huda, düşmanlarının baskısıyla köyden çıkarak Horasan'daki Emevi Valisi Esed bin Abdullah'ın yanına sığındı Esed bin Abdullah'tan himaye gören Saman Huda, Zerdüşt dinini bırakarak İslamiyeti kabul etti


Saman Huda ve torunları, Emevilerden sonra Abbasilerin hizmetine girdi Halife Harun Reşid (786-809) ve oğlu El-Me'm

922 yılında 922 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

Karahanlı hükümdarı Buğra Han Harun bin İlig Han Samani topraklarının bir kısmını işgal edince dönemin Samani hükümdarı IINuh, Selçuk`tan yardım ister O da bu çağrının akabinde oğlu Arslan kumandasındaki bir orduyu yardım için Samanilere gönderir Arslan`ın yardımıyla

Samaniler Karahanlılar`ı mağlup eder Bu vesileyle Buhara ile Semerkant arasında yer alan Nur kasabası bölgesi Selçuklular`a yurt olarak verilir
999 yılında Karahanlılar`ın Samanilere ait Buhara`yı almasıyla Samaniler Devleti fiilen sona ermiş oldu Bu hadise Arslan`ın ve ona bağlı Türkmenler`in nüfuz ve itibarını daha da arttırdı Karahanlılar`ın elinden kaçmayı başaran Samani şehzadesi Ebu İbrahim el-Müntasır, Arslan`dan yardım istemek durumunda kaldı Birlikte, 1003 yılında Semerkant`a gelerek Karahanlı Subaşı Tegin`i bozguna uğrattılar Akabinde İlig Han Nasr`ı mağlup ettikleri gibi ertesi yıl da Karahanlılar`a karşı aynı zaferi tekrarladılar
1009 yılında Selçuk`un Cend kentinde ölmesi üzerine; Arslan Yabgu unvanını alarak ailenin başına geçer 1012 yılında Karahanlı hükümdarı İlig Han Nasr`ın ölümü üzerine, aynı aileye mensup olan Ali Tegin ile bir anlaşma yapar Anlaşmaya karşı çıkan Karahanlı aile mensuplarını bozguna uğratır ve 1020- 1021 yılları arasında Buhara`da hakimiyet elde eder

Tüm bunlar üzerine gerçek bir endişe kapılan zamanın Karahanlı hükümdarı Yusuf Kadir Han ve Gazneli Sultanı Mahmud 1025 yılında Maveraünnehir mülakatında bulunur Bu mülakat sonucunda, Arslan Yabgu idaresindeki Selçuklulara gerekli tedbirleri alarak, bu insanları Türkistan ve Maveraünnehir`den uzaklaştırıp Horasan`a sürmeyi kararlaştırılır Bu ittifaka kuvvet yettiremeyeceğini bilen Arslan Yabgu müttefiki Ali Tegin ile çöllere çekilir
Gazneli Mahmud, ``"mertliği, savaşçılığı ve yıldırım hızıyla düşman üzerine saldırması gibi meziyetleri sebebiyle herkesin çekindiği"`` Arslan Yabgu`yu yakalamak için hileye başvurur 1025 yılında bir ziyafet için Semerkant`a çağırdığı Arslan Yabgu`yu oğlu Kutalmış ve birtakım arkadaşlarıyla birlikte yakalayarak Kalincar Kalesi`ne hapseder Ona bağlı birçok Türkmen Gazneli Mahmud tarafından öldürülür, geride kalmış olanlar da lidersiz bir şekilde dağılmak durumunda kalırlar
1030 yılına gelindiğinde Selçuklu ailesinde Arslan Yabgu`nun tevkifiyle ön plana çıkan Tuğrul Bey ve Çağrı Bey Gazneli Mahmud`un ölümüyle başa geçen oğlu Sultan Mesud`tan Arslan Yabgu`nun serbest bırakılmasını isterler Aynı mesajla kendisine itaat edeceklerinin mesajını da ileten Tuğrul ve Çağrı beylerin teklifi üzerine Sultan Mesud Arslan Yabgu`yu Belh`e getirir Ondan yeğenlerine bozgunculuktan vazgeçmelerini söylemesini emreder Arslan Yabgu da Tuğrul Bey, Çağrı Bey ve Musa Yabgu`ya haber göndererek Sultan Mesud`un buyruğunu iletir Ayrıca elçiye bir "biz" (dikiş aleti) vermelerini ister Elçi mesajı ileterek; mesaj mahiyetindeki "biz"i teslim edince onlar yeniden karışıklık çıkarmaya başlar Bunun üzerine Sultan Mesud, Arslan Yabgu`yu yeniden hapse attırır

Türkmenler`in Arslan Yabgu`yu kurtarma teşebbüslerine karşın hapishaneden kurtulamaz Bir tek oğlu Kutalmış bir fırsatını bulup hapishaneden kaçarak Buhara`ya döner

Arslan Yabgu yedi sene kaldığı hapishanede vefat eder

Kaynaklar
[http://enwikipediaorg/wiki/Arslan] Abdülkerim Özaydın Arslan bin Selçuk ``Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi``

Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Arslan Yabgu maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir