İstanbul İsminin Kökeni |
08-22-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
İstanbul İsminin KökeniBatılı kaynaklarda önceleri bir balıkçı köyü olan İstanbulun MÖ 658de Mageryalı "Byzans" tarafından genişletilerek şehir haline getirildiği ve bundan dolayı "Byzantion" ismi ile anıldığı ve Roma İmparatoru Constantiniusun (İstanbul, Marmara Bölgesi'nde il ve Türkiye'nin en büyük kenti Tarih boyunca çeşitli imparatorluklara başkentlik yapan, 133 milyar dolarlık yıllık üretimiyle Dünyada 34 sırada yer alır Türkiye'nin kültür ve finans merkezidir İstanbul, 41° K, 29° D koordinatlarında yer alır Marmara kıyısı ve İstanbul Boğazı (Boğaziçi) boyunca, Haliç'i de çevreleyecek şekilde Türkiye'nin kuzeybatısında kurulmuştur I Kostantin) şehri büyütürek "Constantinopolis" adıyla Roma İmparatorluğuna başkent yaptığı yazılıdırİstanbul mu Constantinopolis mi? Türkiye Cumhuriyeti'nin en çok bilinen şehrinin ismi "İstanbul" olarak kabul edilmektedir Fakat bu her zaman böyle değildi ve bugün bile isim konusunda karşıklık sürmektedir Karışıklığın temelinde şehirin Osmanlı yönetimine geçmesinden sonra değişik isimlerin kullanılması yatmaktadır 1453 yılında şehiri ele geçiren Osmanlılar "Constantinople" olan ismi daha türkçe bir isimle değiştirmekle yetinmişlerdir : Konstantiniye (kabaca "Konstantin'in" diye çevirebiliriz) Ancak kısa bir süre sonra Konstantiniye isminin çeşitlemeleri çıkmakta geçikmedi Türkiye (resmi adı Türkiye Cumhuriyeti) Güneybatı Asya ile küçük bir bölümü Avrupa kıtasında yer alan ülke Türkiye doğuda Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan (Nahcivan) ve İran ile; güneyde Irak ve Suriye; ve batıda Ege Denizi, Yunanistan ve Bulgaristan ile komşudur Bizans İmparatorluğu zamanında başkente giden seyyahlara yön göstermek amacıyla yollara konulan tabelalarda bulunan "Stanbulin" (yunancada "şehire, şehire doğru" anlamında) kelimesi dindar Bizans İmparatorluğu yada Doğu Roma İmparatorluğu olarak bilinen devlet, Roma İmparatorluğu'nun doğu kısmında MS 395'te kurulan ve İstanbul'un 1453'te Fatih Sultan Mehmed tarafından fethiyle ortadan kalkan imparatorluktur Bizans imparatorluğu, Romalıların doğuda sahip olduğu toprakları, Tuna'dan Germenlerin ve İslavların; Fırat'tan da Perslerin ikili baskısına karşı koruma zorunluluğundan doğdu Bu baskılara karşı imparatorluğa Roma'dan dah Türkler tarafında bir kelime oyunuyla İslambol'a (İslamla dolu) çevirildi Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışına kadar zaman zaman İslambol zaman zaman da Konstantiniye isimleri kullanılmıştır Batı dünyası 20 yüzyılın ortalarına kadar "Constantinople" ismini kullanmaya devam ederken, 19 yüzyılda şehirde yaşayan çok sayıdaki ekaliyet "Stamboul" ismini kullanmaya başladı Şehirde bulunan batılı kaynaklarda da bu isime raslamaktayız Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra şehrin ismi resmi olarak İstanbul oldu Her ne kadar Türkler bu konuda çok hassas olsalarda Avrupa "İstanbul" ismini kabul etmemekte uzun süre direndi Almanlar şehire "Konstantinopel" , Fransızlar ve İngilizler "Constantinople" İtalyanlarda "Constantinopoli " demeye devam ettiler Uzun süredir bilinen popüler bir hikayeye göre Bizanslılar şehirin orjinal ismi olan "Constantinopolis"i değil, şehrin büyüklüğünden dolayı kısaca "Polis"i (The City , Şehir) kullandılar "Şehir'e Doğru (to the City)" demek istediklerinde de 'eist enpolin' (is-tin-polin) dediler "İstanbul" kelimesinin kökeni burdan da geliyor olabilir Yakın zamanlarada yapılan araştırmalara göre şehirin Bizans'ta değilse bile 11yüzyılda Türkler arasında "İstanbul" isimiyle anıldığı tespit edilmiştir Osmanlı tarihi boyunca İstanbul için değişik isimler kullanılmış fakat bunların hiç bir uzun ömürlü olmamıştır, örneğin "Dersaadet", "Deraliye" Bazı resmi belgelerde ve özellikle paralarda "Konstantinoupolis" veya "Konstantiniye" ismine de raslamaktayız 1920 yılında Mustafa Kemal Atatürk şehirin ismini resmen "İstanbul" olarak belirlemesiyle isim tartışması sona erdi Batı dünyasının bu ismi kabul etmesi ise bir kaç onyıl daha sürdü 1960'lara kadar haritalarda sadece "Constantinople" kullanılırken daha sonra "İstanbul" ismi ve parantez içinde "Constantinople" kullanılmaya başlandı Bugün bile Yunanlılar haritalarında ve yol tabelalarında Türkçe ismi değil "Konstantinopolis"i kullanırlar |
|