Kütahya Ekonomisi

İlin ekonomisi tarım ve sanâyiye dayanır Faal nüfûsun % 70’i tarım, hayvancılık, ormancılık, avcılık ve balıkçılıkla uğraşır Gayri sâfî hâsılanın % 30’u tarımdan elde edilir Verimli ovalarda çeşitli ürünler yetişir Faal nüfûsun % 20’ye yakını mâdencilik, îmâlât ve inşâat sanâyii ile uğraşır Mâdencilik, enerji üretimi ve îmâlât sanayiinde önemli gelişmeler olmuştur


Tarım: Verimli ovalarında en çok tahıl ekilir Sebzecilik ve meyvecilik de oldukça gelişmiştir Başlıca tarım ürünleri, buğday, arpa, mısır, baklagiller (nohut, fasulye ve burçak), şekerpancarı, kenevir lifi, kenevir tohumu, sakız ve tohum olarak haşhaş, patates ve soğandır Ayçiçeği de ekilir Sebze olarak domates, patlıcan, biber, lahana gibi sebzeler yetiştirilir


Meyvecilik de ileridir Kiraz ve vişnesi meşhurdur Elma, armut, şeftali, ceviz, kestane, çilek, kavun ve karpuz yetişir Vişne ağaç sayısı Türkiye’de üçüncü sıradadır Modern tarım araçları ve sun’î gübre kullanımı yaygındır Ekilen toprakların 50 bin hektara yakını sulanabilmektedir Ekim alanlarının % 90’ı tahıl ekimine ayrılır Bağcılık yapılan saha iki bin hektardır


Hayvancılık: Kütahya’da tarla tarımından sonra en mühim tarım kolu hayvancılıktır Dağlık bölgelerde ise halk geçimini hayvancılıkla sağlar En çok küçükbaş hayvan beslenir Fakat, çayır ve mer’alar azaldığı için hayvan sayısı azalmaktadır Halkın büyük kısmının çiftçi olması sebebiyle hayvancılık gelişmiştir Hayvancılık zirâatin önemli dayanağı, çiftçinin desteği, bâzı bölgelerde ise yegâne geçim kaynağıdır Koyun sayısı çoğunluktadır Koyunların çoğu Karaman cinsidir Koyunu, tiftik keçisi, kıl keçisi ve sığır takip eder 20 bine yakın arı kovanı vardır Fennî tavukçuluk ve tavşan yetiştirilmesi gelişmektedir


Ormancılık: Kütahya orman bakımından zengindir Ormanlar 500 bin hektarlık bir alanı kaplar Ayrıca 40 bin hektarlık fundalık vardır 25 bin hektarlık bir alan ağaçlandırılmıştır 135 köy orman içinde ve 262 köy orman kenarındadır


Mâdenleri: Kütahya mâden potansiyeli bakımından çok zengindir Faal nüfûsun % 5’i mâdencilikte çalışmaktadır Başlıca maden yatakları linyit, krom, gümüş, baryum, borasit, manyezit, antimuan, kobalt, cıva, asbest, bor tozu, demir, kurşun, mangenez ve mermerdir


Seyitömer, Tavşanlı, Tunçbilek havzasında bulunan kömürler Garp Linyitleri Müessesesinde, manyezit ise Kütahya Manyezit İşletmeleri AŞ tarafından çıkarılır Demir, Emet ve Simav’da; manyezit Kütahya merkez ilçe, Domaniç ve Tavşanlı’da işletilir Kobalt Karamancık’ta, cıva Tavşanlı’da, asbet ise Sivaslı’da çıkarılmaktadır Kütahya çeşit ve rezerv bakımından çok zengin maden yataklarına sâhip nâdir illerimizden biridir


Enerji: Tunçbilek ve Seyitömer Termik Santralları ile Kayaköy Hidroelektrik Santrali enerji üreten önemli tesislerdir Bu tesisler Kütahya sanâyiini de enerji bakımından besler Köylerinin % 90’ında elektrik vardır


Sanâyi: Kütahya zirâî husûsiyetini kaybetmekle beraber, sanâyileşme yolunda hızla gelişmektedir 10 kişiden fazla işçi çalıştıran işyeri sayısı 100’e yakındır: 10 kişiden az işçi çalıştıran iş yeri ise 1200 civârındadır Kütahya’nın ilk büyük sanayi kuruluşu 700 dekarlık bir saha üzerinde kurulan ve 5 Eylül 1954’te hizmete giren şeker fabrikasıdır Türkiye’nin en büyük kimyâ sanâyii tesislerinden olan Azot İşletmeleri Fabrikaları, 1961 senesinde faaliyete geçmiştir 500 bin ton azotlu amonyum sülfat istihsal etmektedir Ayrıca savunma sanayii için ********* madde ile soğutma tesislerinde kullanılan mâyi amonyak istihsal etmektedir


Sümerbank Tuğla ve Kiremit Fabrikası, Kütahya Porselen Fabrikası, Emet Kolemanit İşletmesi Fabrikası, Gediz İplik ve Mensucat Fabrikası AŞ (GIMAŞ), Simav Sunta ve Kontraplak Fabrikası(SUNTAŞ), Tavşanlı’da yonga levha ve kaplama üreten fabrikalar, 11 tuğla ve kiremit fabrikası (biri devlete, on’u özel sektöre ait), çini fabrikası ve atölyeleri, çini çamuru üreten büyük bir fabrika, un fabrikaları, konserve fabrikaları, gıdâ ve dokuma fabrikaları, Simav Halı ve Halı İpliği Fabrikası önemli sanâyi kuruluşlarıdır Kütahya çiniciliği ve Simav halı dokumacılığı, bölgenin sanâyi özelliğidir Kütahya’dan yurt dışına önemli miktarda ateşe dayanıklı tuğla ihraç edilmektedir


İngilizler ilk toplu sözleşmenin 1851’de İngiltere’de yapıldığını ifâde ederek övünürler Halbuki bu tarihten 51 sene önce 1764’te Osmanlı Devletinin Kütahya şehrinde dünyânın ilk toplu sözleşmesi imzâlanmıştır O târihte Kütahya’da 24 adet çini atölyesi vardı Bütün çini atölye işverenleri ile bütün işçiler adına imzalanan toplu sözleşmenin bazı maddeleri şunlardır:


–Kalfalar 40 akçeye 100 adet has çini fincan îmâl edeceklerdir


–Ustabaşı olanlar 150 fincan işleyince, 160 akçe alacaklardır


–Ustalar 100 has fincan işleyince 60 akçe alacaklardı


–100 fincan veya eşidi çini eşya, 4 akçeye perdah (düzeltme) edilecektir


–Usta, kalfa ve diğer işçiler bir hastalığa düçar olunca (hastalanınca), masraflar çini işverenleri tarafından tazmin olunacak (karşılanacak)


–Bu sözleşmenin aksine hareket edenler ve nizamları bozanlara para ve hapis cezası verilecektir


–Bu maddeler işçi, usta, kalfa ve işverenlerin yüzlerine karşı okundu Kabul edildi ve imza altına alındı


Bu sözleşme Kütahya Arkeolojik Müzesi’ndeki eski eserler tasnif edilirken tesadüfen bulunmuştur Başta İstanbul olmak üzere Osmanlı ve Selçuklu arşivleri tasnif ve tetkik edildiğinde, dünya tarihini sarsacak kıymetli belgeler ortaya çıkacağı muhakkaktır


Ulaşım: Kütahya kara ve demiryollarının kavşak noktalarından biridir Karayolu: Eskişehir üzerinden İç Anadolu’ya uzanan karayolu ve Kütahya-Afyon-Konya: Kütahya-Afyon-İzmir: Kütahya-Balıkesir-Çanakkale karayolları ile yurdun dört bir yanına bağlanır Bu yollar nitelikli asfalt yollardır


Kütahya, demiryolu ile üç ayrı istikamete bağlanır: Haydarpaşa-Eskişehir-Ankara demiryoluEskişehir’den ayrılan bir kolla Kütahya’ya varır Kütahya’dan Afyonkarahisar ve Konya’ya ulaşılır Kütahya’dan çıkan bir hatla Tavşanlı-Balıkesir-Manisa-İzmir’e gidilir ve Bandırma’ya bağlanarak Marmara’ya ulaşılır