İşlemci

İşlemci bilgisayarımızın beynidir; tüm işlemler ondan sorulur Eskiden beri bilgisayarlar, bir sistem performansını etkileyen en önemli bileşen olarak işlemci modeli ve hızı ile satın alınmış, böyle adlandırılmıştır: Pentium 166 MMX, Pentium III 800 gibi Ancak, Pentium işlemcilere geçildikten sonra bir sistemin performansını belirlemede (o sistemde yapılacak işlere göre) sabit disk ve ekran kartı hızları, RAM miktarı gibi faktörlerin de çok belirleyici olduğu ortaya çıkmıştır Yine de işlemci her zaman bir sistemin performansında ve yapabileceği rolü oynayacaktır


İŞLEMCİ HIZLARINI BELİRLEYEN UNSURLAR


İşlemciler saat hızları ile anılırlar (166 MHZ, 633 MHZ, 900 MHZ gibi ) Ancak bir işlemcinin hızını belirleyen asıl faktör o işlemcinin mimarisi, yani modelidir Bu yüzden 100 MHZ saat hızına sahip pentium işemci 100 MHZ saat hızına sahip 486 işlemciden daha hızlıdır Aynı şekilde Pentium IIlerden daha düşük bir model sayılan celeron işlemcilerin bir kısmında üzerinde l2 ön bellek bulunmadığı için aynı iç hıza sahip Pentium II lerden, hatta bazı işlemcilerden yine kendisiyle aynı hızdaki Pentium MMX işlemcilerden daha yavaştır


Performans: Bir PCnin performansını belirleyen en önemli etken işlemcidir Diğer bileşenler de performans üzerinde önemli bir rol oynuyor;ancak işlemcinin maksimum performansını belirlemede en baskın faktördür Diğer aygıtlar(işlemciye verilen parçalar) sadece işlemcinin performansına ulaşmasını sağlar


Yazılım Desteği: Yeni, hızlı işlemciler daha fazla performans gerektiren yeni yazılımların kullanılmasını sağlar Ayrıca Pentium MMX teknolojisi içeren işlemciler, daha önceki sistemlerde kullanılmayan özel yazılımların kullanılmasına izin verir


Güvenilirlik ve tutarlılık: Bir işlemcinin kalitesi, sisteminizin ne kadar güvenli çalışacağını belirleyen faktörlerden biridir


Enerji Tüketimi ve Soğutma: Önceleri işlemciler, diğer sistem aygıtlarına göre daha az güç tüketirlerdi Yeni işlemciler daha fazla güç tüketiyorlardı Bu nedenle daha fazla ısınıyorlar ve soğutulmaları için üzerlerinde bir fan veya ısıyı emen bir soğutucu bulunuyor


Ana kart desteği: PCnizde kullanacağımız işlemci türünün, kullanacağımız ana kart ile yakın ilgisi vardır Her ana kart, belirli bir işlemci serisini destekler


PC İŞLEMCİLERİN GELİŞİMİ


İntelin orijinal IBM PC için geliştirdiği ilk işlemci olan 8088?den başlayarak, bugün kullandığımız Pentıum III ve P4lere ve başka firmalarca üretilen benzeri ve eşdeğeri olan modellere kadar işlemciler çok büyük gelişme gösterdi Bu gelişmeler sırasıyla;


BİRİNCİ NESİL İŞLEMCİLER


Pclerde ilk kullanılan işlemciler 8088 olmuştur İntelin daha önce ürettiği 16 bitlik veri yoluna sahip 8086 modeli, 8 bitlik 8088den daha güçlüydü, ancak 8088 ekonomik nedenlerden dolayı (daha ucuz ana kart kullanılmasını sağladığı için) seçildi İlk modeli 4 77 MHZ hızındaydı, sonradan 8 MHZlik modeli seçildi


İKİNCİ KUŞAK İŞLEMCİLER


İntel 80286, yani genel olarak 286 adıyla tanıttığımız işlemciler bu nesildendir (Aslında Intel bu işlemciden önce 80186 adı ile bir işlemci daha yaptı ama uyum problemleri yüzünden PC2lerde kullanılmadı) 7-8 yıldır PC kullananlar bu işlemciyi bilirler Hatta bu gün sadece veri girişi yapan bazı 286 sistemler hala bazı ofislerde kullanılmaktadır; ancak artık yürürlükten kalktığını söylemek daha doğru olur 286 işlemci, IBMin AT (Advenced Technology- İleri Teknoloji) sisteminde kullanılmıştır 286 PC işlemcilerindeki ilk büyük atılımdır


İlk nesle göre ciddi bir performans artışı sağlamıştır 16 MB bellek desteği getirmiştir 6 ve 8 MHZlik modellerinden başlayarak, 20 MHZe ulaşan modelleri vardır 286, PC dünyasına çok sayıda kullanıcı girmesini sağlayan bir işlemcidir Ancak o zamanlarda Windows gibi grafik kullanıcı arabirimi (GUI-Graphical User Interface) olmayan DOSta kullanılıyordu ve sonradan korunmuş modda (protected mode) Windowsu çalıştırabilse de pek Windows için kullanılmadı


ÜÇÜNCÜ KUŞAK İŞLEMCİLER


386 ailesi olarak da anılan üçüncü nesil 80386 işlemciler, işlemcilerin gelişiminde yeni bir atılımı temsil ederler Intel bu nesilde DX ve SX sınıflandırmasını getirdi 386DX PC platformu için geliştirilen ilk gerçek 32 bitlik işlemcidir Çıkışı ile birlikte Wındows kullanımı yaygınlaştı 1985 yılında 16 MHZlik modeli ile piyasaya girdi, 1989 yılında 33 MHZ e ulaştı 386larla birlikte İntel "klonları" da piyasaya çıktı; yani CYRİX ve AMD firmaları kendi 386 DX işlemcilerini geliştirdiler Hatta 386DX lerin 40 MHZlik modellerinde çıkardılar


1988de çıkan 386 SX ise DX modelinin "hafif" versiyonudur 286lar gibi 16 bit veri yolunu kullanırlar 386DXten daha düşük bir model olmasına rağmen 286lara alternatif olması için çıkarılmıştır Bu modelin de AMD ve CYRIX klonları da vardır ve 16 ia 33 MHZ(1992 yılında) hızları arasında üretilmiştir 386 işlemciler üzerine matematiksel işlemleri hızlandırması için FPU( Floating Point Unit-Kayan Nokta Birimi/matematik işlemci) adı verilen bir ilave işlemci takılabiliyordu


DÖRDÜNCÜ KUŞAK İŞLEMCİ


Bu nesille birlikte işlemcilerin hız ve yeteneklerinde hissedilir gelişmeler oldu, yeni teknolojilere yol açıldı 486dx-dx2, 486DX-DX4 bu zamanda çıkmıştır hızları 66-100 MHZ arası oldu


BEŞİNCİ KUŞAK İŞLEMCİLER


Bu nesil işlemciler; Pentium, Pentium 60 ve 66 işlemciler oldu P5 kodu ile tanımlanırlar Pentium 75-200 arsı işlemciler ise P54C olarak tanımlandı Pentium MMX kodu işlemciler ise P55c kodu ile anıldı MMX teknolojisi; içerisinde multimedya desteği içeren uygulamalar bulunan eklenti idi İçerisinde 47 komut ilave edilmiştir


ALTINCI KUŞAK İŞLEMCİLER


Altıncı nesilde yine mimariler gelişti, saat hızları arttı Ayrıca saat hızlarını artırırken bu hızlarda işlemcinin daha çok iş yapması için yeni yollar geliştirildi Altıncı sınıfın ilk örneği Pentium Pro oldu Daha sonra Wındows NT yüklü sunucular için optimize edilen ve hala Wındows NT de diğer işlemcilerden daha başarılı olan bu işlemci, 150 ila 200 Mhz hızlarda sunulmaktadır Entegre önbelleği olan (L2) ilk işlemcidir


YEDİNCİ KUŞAK İŞLEMCİLER


Klamath adı ile bilinen Pentium II ise !997 Mayıs ayında, 233, 266 ve 300 MHZ hızındaki modelleriyle piyasaya çıktı Bu işlemcide birinci seviye (L1) ön bellek 16 KB dan 32 KBye yükseltilmişti İşlemci ile bütünleşik (L2) ön belleği ise 512 Kdır L2 ön belleğin işlemci içerisine yerleştirilmesi ile ana kart üzerindeki L2 ön bellek bankaları da ortadan kalkmış oldu


Bu işlemcide tasarım epey değişerek işlemci ön belleği bir muhafaza içine kondu İşlemci ise artık ana kart üzerine soketle değil bir slotla takılıyordu Bu yüzden söz konusu muhafaza SEC (Single Edge Cartridge-Tek Kenardan Temaslı Kartuş) olarak adlandırıldı 1998 yılında Pentium II işlemcilerin 333, Mayıs ayında ise 350 ve 400 MHzlik modelleri Deschutes kod adı ile çıktı MMX komutlarını da içeren bu işlemci günümüzün en popüler işlemcilerindendi


Pentium II?nin yakın geleceğine bakılırsa, Intel, 1999 yılının başından itibaren katmai kod adı ile 400-450 MHZ lik Pentium II Modellerini çıkardı Katmai işlemciler MMX2 talimat seti ile donatıldı


Bu arada biraz olsun Celerona Değinelim İlk üretilen 233 mhzlik Celeron Slot1 üzerine takılan, muhafazasız ve L2 ön belleği bulunmayan 66 Mhz veri yolu hızı ile çalışan bir işlemci idi Üretilmesindeki amaç ve etkenler biraz farklıydı Çünkü Pentium II işlemciler ve bu işlemcilerle kullanılan ana kartlar oldukça pahalı idi Intel MMX işlemci pazarında tahtını CYRIC ? e kaptırmış olduğu için (öyleki : Cyric firmasının önüne bir anıt mezar maketi konuldu Üstündeki taşa İntel yazmışlardı ) amaçları MMX teknolojisini piyasadan silmekti


Bu amaçla pek başarılı olduğu söylenemez Zira ilk Celeronların üzerinde L2 ön bellek bulunmadığından MMX işlemcilerin performansının üzerine çıkamadı


SEKİZİNCİ KUŞAK İŞLEMCİLER


Pentium III, AMD K7ve P4-Exeon işlemcilerin gelişmeye başladığı dönemlerdir Bu işlemcilerle birlikte bellek teknolojisi de gelişti DDRRAM (yeni nesil hafıza) teknoloji ortaya çıktı P4 serisi işlemcilerin hızları 1 4GB-3 2GB yüksek hıza ulaştı Ve işlemcinin boyutları son derece küçük bir hal aldı