08-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
İ. Dünya Savaşı Ve Sonrasında Uluslararası Para Sistemi
I Dünya Savaşı süresince Avrupa ülkelerinin üretim kapasiteleri büyük ölçüde hasar görmüştür Gerek sanai, gerekse de tarımsal üretimdeki bu hasarın yol açtığı üretim düşüşü, bu ülkelerde kontrolden çıkan bir enflasyona yol açmıştır
Öte yandan Avrupa hükümetlerinin gerek savaş sırasındaki askeri harcamaları, gerekse savaş sonrasındaki harcamaları, özel kesime aşırı derecede borçlanmalarına yol açmıştır Bu borçlanmada doğal olarak özel bankalara yönelinmiş ve piyasalara fazlasıyla Birinci Dünya Savaşı, 1914 yılında Avrupa'da başlamış, ancak dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin katılması ve diğer kıtalardaki sömürgelere de yayılması nedeniyle "dünya savaşı" olarak adlandırılmıştır 1914'te başlayan savaş 1918 yılında sona ermiştir 30 Ekim 1918'de Osmanlı Devleti Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak savaştan çekildi
banknot ihraç edilmiştir Bu para arzındaki artış da ek bir enflasyonist baskı oluşturmuştur
Piyasalarda bu denli yüksek miktarda banknot olması, banknotun satın alma değerini düşürmüş, ellerinde banknot olan kişi ve şirketlerin merkez bankalarına yönelmesine yol açmıştır Bu kişi ve şirketler, ellerindeki banknotların değer kaybıyla zarara uğramamak için bu banknotları altına tahvil etmek zorunda kalmışlardır Mevcutlarında bu talebi karşılayacak kadar altın stoku olmadığı için de merkez bankaları, banknotların altına tahvil garantisini kaldırmak zorunda kalmışlardır Sonuç, fiiliyatta kağıt para rejimine geçmek olmuştur Altın para, piyasalardan çekilmiştir
Ancak altının bir ödeme aracı olarak piyasalardan çekilmesi sadece ulusal ekonomilerde yaşanan bir sorun değildir Savaşa katılan tüm ülkelerin merkez bankalarındaki altın stokları da hızla erimiş, büyük ölçüde askeri malzeme ve yatırım malları ihracı dolayısıyla A B D ne akmıştır 1914 yılından 1919 yılına gelindiğinde Amerika`daki altın para stoku, neredeyse iki katına ulaşmıştır
Yeniden altın para sistemine dönülebilmesi, Avrupa merkez bankalarının altın stoklarının ekonomilerinin gereği ölçüsünde artırılmasına bağlıdır Bu ise ancak Amerika`dan borçlanmak yoluyla sağlanabilecektir, çünkü Amerika`daki altın para stoku, tüm dünyadaki altın para stokunun yüzde kırkı dolayındadır artık
Bu, A B D için de uygun bir çözümdü, çünkü altın para stokunun Avrupa`na Amerikan ekonomisine akması, orada da enflasyonist bir baskı yaratmaktadır
New York Federal Reserve Bank`ça sağlanan bu kredilerle Avrupa ülkeleri -Başta İngiltere olmak üzere- yeniden altın para sistemine dönmüşlerdir Ancak Avrupa`da kurulan para sistemi artık New York adında birden fazla başlık bulunmaktadır ABDnin kuzeydoğusunda yer alan, bu kıtanın en büyük nüfuslu şehri New York eyâletinin güneydoğu kesiminde, Hudson Irmağının ağzında yer alır Şehrin alanı 787 km2, nüfûsu ise yaklaşık 10 milyon civârındadır
Altın sikke sistemi değil, Altın Külçe Sistemidir Altın sikke, piyasalardan ödeme aracı olarak çekilmiştir ve genel ödeme aracı artık banknottur Ancak merkez bankaları, banknotları altına tahvil yükümlülüğünü sürdürmektedirler
Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki I Dünya Savaşı ve sonrasında uluslararası para sistemi maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir DüzenleMayıs 2007
|
|
|