Doğu Bloğu |
08-22-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Doğu BloğuDoğu Bloğu, Sovyet Bloğu ya da Demir Perde, Soğuk Savaş döneminde II Dünya Savaşı sonrasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında sürdürülen sürekli gerginlik ve sınırlı çatışma biçimidir Soğuk savaş, 1917'den başlayan Doğu-Batı çekişmesinin bir ürünüdür Bu çekişme II Dünya Savaşı'ndan sonra daha belirgin hale geldi Soğuk savaş geriliminin azaldığı ya da çok yoğunlaştığı dönemler olmuştur "Soğuk Savaş" deyimi ilk kez 1947 yılında ABD'li Bernard Baruch tarafından kullanılmıştır II Dünya Savaşından sonra Orta, Doğu ve Güneydoğu Av Sovyetler Birliği ve onun Doğu ve Merkez Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB yada Sovyetler Birliği) 1917 Ekim Devrimi'nin ardından Çarlık Rusyası'nın yıkılması ile kurulan devlet 1985 yılında Gorbaçov iktidarından sonra başlayan Glastnost ve Perestroyka ile başlayıp 6 yıl süren reformların ardından 1991 yılının sonunda Sovyetler Birliği resmen dağıldı Avrupadaki müttefiklerini tanımlamak üzere kullanılanılmış olan bir terimdir Doğu Avrupadaki bahsi geçen ülkeler şunlardır: Avrasya olarak bilinen eski dünya kıtasının batısındaki büyük yarımada olan Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib) Güneşin Battığı taraf anlamına gelir Fenikelilerden Yunanlılara geçen bu ad, Yunanca'da Europa olmuş ve Ege Denizi'ne göre batıda bulunan ülkelere bu ad verilmiştir Bulgaristan, Bulgaristan Demokratik Halk Cumhuriyeti Türkiye'nin kuzey batı komşusu olup, kuzeyden Romanya, batıdan Yugoslavya ve güneyden Yunanistan ile sınırlandırılır Kuzeyde Tuna ve doğuda Karadeniz tabii sınırlarını teşkil eder Ekonomi ve ideolojik bakımdan Sovyetler Birliğine bağlıyken, 1989da Rusyada başlayan yeniden yapılanma ve batıya açılma politikası, Bulgaristanda da hızla yayıldı ve komünizm eski hakimiyetini büyük ölçüde kaybetti Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve 1960'lara kadar Arnavutluk'tur Yine Doğu Bloğu terimi Varşova Paktı ve Comecon yerinede kullanılır Yugoslavya hiçbir zaman Doğu Bloğu veya Varşova Paktı'nın bir parçası olmamıştırYugoslavya komünist bir ülke olmasına rağmen, dönemin lideri Marshal Tito II Dünya Savaşı esnasında direnç gösteren bir partizan olarak yönetime geldi ve bu yüzden Sovyetler Birliği ülkeyi birliğe katamadıSoğuk Savaş esnasında Yugoslavya hükümeti kendisini iki cephe arasında tarafsız bir noktaya yerleştirdi ve Tarafsız Müttefikler Haraketinin kurucularından birisi oldu Buna benzer olarak, Stalinci Arnavutluk hükümeti IIDünya Savaşının sonucunda Sovyet Kızıl Ordu'dan bağımsız bir şekilde yönetime geldiYugoslavya,Sovyetler birliği ile bağlarını 1960'ların başlarında Çin-Sovyet Bölunmesi (Sino-Soviet split) sonucunda kopararak, Çin Halk Cumhuriyeti ile müttefik oldu Doğu Bloğundaki ülkeler kimi zaman Sovyetler birliğinin etki küresinin içinde Kızıl Ordu sayesinde tutuluyorduMacaristan,Sovyet orjinli hükümetini devirip bunun yerine daha demokratik ve Moskova'dan bağımsız bir yol izleyen başka bir partiyi hükümet etmesinin hemen ardından 1956 yılında Kızıl Ordu tarafından işgal edildiÇekoslovakya'da benzer şekilde Prag Baharı olarakta bilinen liberilizasyon sürecinin ardından 1968 yılında işgal edildiSonraları, bu müdahaleler Sovyet resmi yaşantısında Brezhnev doktrini olarak anıldı 1980'lerde Sovyetler Birliği Doğu Bloğundaki ülkeler üzerindeki baskısını azaltarak,bu ülkelerin iç işlerindeki kararlarını belirmesine izin verdi Brezhnev Doktrini'nin yürülükten Sinatra Doktrini lehine kalkması Avrupa üzerinde dramatik bir etki yarattıDoğu bloğu 1989 yılında Sovyet rejiminin Doğu Avrupa'da çökmesi ile birlikte sona ermiş oldu |
|