Ferdinand Macellan Seyahati

Seyahati




Ok Sanlucar de Barrameda'yı göstermektedir


10 Ağustos 1519'da Macellan'ın emrindeki beş gemi Seville'den ayrıldı ve Guadalquivir Nehri'ni geçerek nehrin ağzında yer alan Sanlucar de Barrameda 'ya ulaştı Gemiler burada beş haftadan daha uzun süre beklediler İspanyol yöneticiler Portekizli amiral konusunda şüpheci ve ihtiyatlıydı, neredeyse Macellan'ın denize açılmasına karşı çıktılar ve Portekizli gemi tayfasının hemen hemen tamamını İspanyol denizcilerle değiştirdiler Ama sonunda Macellan, 20 Eylül'de emrindeki yaklaşık 270 denizciyle birlikte Sanlucar de Barrameda'dan yola çıktı
Kral Manuel Ferdinand, yakalamak üzere bir deniz müfrezesi yolladıysa da Macellan Portekiz güçlerinden kaçmayı başardı Kanarya Adaları'nda bir mola verdikten sonra Cape Verde adalarına ulaştı, buradan Brezilya'daki Cape St Augustine'ye doğru yola çıktı 20 Kasım'da ekvatoru geçtiler ve 6 Aralık'ta Brezilya göründü s Brezilya Portekizlilere ait olduğundan Macellan burada durmaktan kaçındı ve 20 Aralık'ta bugünkü Rio de Janeiro yakınlarına demir attı Burada çeşitli takviyeler yapıldı ama kötü koşullar yüzünden gecikmeler oldu Daha sonra, Güney Amerika'nın doğu kıyılarına doğru yelken açarak, Macellan'ın Baharat Adaları'na ulaştığını düşündüğü boğazı aradılar Filo 10 Ocak 1520'de Rio de la Plata'ya ulaştı




Macellan'ın güzergahı Güney Amerika'nın güney ucunu keserek Atlas ve Büyük Okyanus'u birleştiriyordu


31 Mart'ta mürettebatın bir kısmı Puerto San Julian adını verdiği bir grup oluşturdu Beş gemiden ikisinin kaptanlarının da katıldığı bir isyan çıktı Mürettebat genel olarak sadık çıktığı için isyan başarısız oldu Quesada idam edildi, Cartagena ve bir keşiş de ıssız bir kıyıda bırakılarak terkedildi
Yolculuk devam etti Santiago gemisi gözlem yapmak için kıyılara yaptığı bir gezide fırtınaya yakalanarak battı Tüm mürettebatı karaya çıkmayı başaran gemiden iki kişi Macellan'a haber ulaştırdı, kıyıdakilere yardım geldi Ancak Macellan bu maceradan sonra yeniden yola koyulmadan önce birkaç hafta beklemeyi tercih etti
Filo, 24 Ağustos 1520'de 52 Derece güney enleminde Cape Virgenes'e ulaştı Deniz tuzlu ve derin olduğu için geçişi buldukları kanısına vardılar Dört gemi çetin bir yolculuk sonunda, Macellan'ın 1 Kasım Tüm Azizler Günü'nde aştıkları için Estreito de Todos los Santos (Bütün Azizler Kanalı) adını verdiği 373 mil uzunluğundaki kanalı geçtiler Bu boğazın günümüzde adı Macellan Boğazı'dır Macellan öncelikle Concepcion ve San Antonio'yu boğazı keşfetmekle görevlendirdi, ancak Gomez tarafından yönetilen San Antonio kaçarak İspanya'ya döndü 28 Kasım'da kalan üç gemi Büyük Okyanus'a ulaştı Macellan buranın adını suyun durağanlığından ötürü Mar Pacifico (Pasifik Okyanusu pasif, durağan deniz) koymuştur
Ölümü
Kuzeybatıya giden ekip 13 Şubat 1521'de ekvatora ulaştı 6 Mart'ta Marianas'ta, 16 Mart'ta ise kalan 150 kişi ile Filipinler'deki Homonhon adasındaydılar Macellan Malay tercümanı sayesinde yerli halkla anlaşabiliyordu Limasawa Adası'ndan Rajah Kolambu ile karşılıklı hediyeler alıp verdiler ve onun önderliğinde 7 Nisan'da Cebu Adası'na gittiler Cebu Adası'ndan Rajah Humabon onlara dostça davrandı, hatta Hıristiyanlığa geçmeyi bile kabul etti




Lapu-Lapu şehrinde bulunan bu anıt Macellan'ın öldürüldüğü yeri işaretler


Filipinli yerlilerle geçen ilk dostluk günlerinin aldatıcı olduğu kısa zamanda anlaşıldı Macellan 27 Nisan 1521'de Lapu-Lapu önderliğindeki yerlilerle girdiği Mactan Savaşı'nda öldü Yolculuğa para vererek katılan Antonio Pigafetta adlı zengin turist Macellan'ın ölümü ile sonuçlanan olaylara tanıklık etmiştir ve bunu anılarında yazar:



Sabah olduğunda 49 kişi belimize kadar gelen suya atladık ve suyun içinden kıyıya ulaşana değin iki ok atımı mesafe kadar yürüdük Botlarımız suyun içindeki kayalardan ötürü daha ileri gidemiyordu 11 adamı botları korumak üzere geride bırakarak devam ettik Kıyıya ulaştığımızda 1500 kadar yerli üç bölüm halinde gruplanmıştı Bizi gördüklerinde savaş çığlıkları atmaya başladılar Tüfekli adamlar ve okçular yarım saat kadar savaştılar, ancak bir işe yaramadı Kaptanı tanıyan bazıları üzerine saldırdı ve kafasından miğferini düşürdüler Bir yerli yüzüne doğru bambu bir mızrak savurdu, fakat kaptan kargısıyla onu derhal öldürdü, kargıyı vücudunda bırakarak Sonra kılıcına el attı fakat yarıya kadar çekebildi, çünkü bambu mızrakla kolundan yaralanmıştı Bunu gören yerliler topluca üstüne çullandılar Biri sol bacağına bir pala ile vurdu, bu, kaptanın yüzüstü düşmesine sebep oldu Derhal üzerine bambu ve demir mızraklarla, palalarla saldırdılar Bizim ışığımızı, aynamızı, yardımcımızı, gerçek önderimizi öldürene değin Onu yaraladıklarında hepimizin botlara bindiğinden emin olmak için birçok kez geriye dönüp baktı Sonra onu ölü bir şekilde geride bırakarak biz yaralanmışlar, yenilmişler, elimizden geldiğince, hareket etmeye başlayan botlara doğru çekildik








Macellan'ın ölümünden 16 ay sonra gemilerinden biri olan Victoria dünyayı dolaşarak İspanya'ya dönmeyi başardı



Dünya turu ve dönüşü
Macellan vasiyetnamesinde, köle olan Malay tercümanının özgür bırakılmasını istemişti Enrique adını kullanan, Henry the Black olarak vaftiz edilmiş tercüman, Sumatralı köle tüccarları tarafından yurdunda ele geçirilip satılmıştı Macellan ile yaptığı birçok yolculukla dünyayı tam anlamıyla dolaşmış ilk kişi Enrique'dir Macellan'ın Malacca'ya yaptığı ilk seferlerde hizmetine giren Enrique, Afrika'daki savaşlarda, sahibinin Portekiz'de kralın huzurunda gözden düşüşünde ve yeniden başarılı bir şekilde filosuyla denizlere açılışında hep yanındaydı Ama geminin yeni kaptanı Mactan'da Enrique'yi serbest bırakmayı reddetti
Enrique 1 Mayıs'ta Rajah Humabon'un yardımı ile 30 kadar ölü denizcinin arasına karışarak kaçmayı başardı Antonio Pigafetta dille ilgili notlar tutmaktaydı ve görünüşe göre yolculuğun geri kalanında iletişimi sürdürebildi
Filipinlerde uğradıkları kayıplar keşif ekibinin sayısını ciddi biçimde azalttı, kalan üç gemiyi idare edemez hale geldiler Bu sebeple 2 Mayıs 1521'de Concepcion 'u terk ettiler ve kendilerine karşı kullanılmasını önlemek amacıyla yaktılar Artık sadece Trinidad ve Victoria 'dan ibaret kalan filo batıya,Palawan'a doğru ilerledi 21 Haziran 1521'de bu adadan ayrıldılar ve sığ sularda yol bulabilen Moro rehberler yardımı ile Brunei - Borneo'ya ulaştılar
Brunei'nin dalgakıranlarında 35 gün demir attılar Venedikli Pigafetta burada gördüğü Rajah Siripada'nın altınlarından ve yumurta büyüklüğündeki incilerden bahseder Brunei ayrıca övündüğü evcil fillere ve 62 toptan oluşan bir kuvvete sahipti, ki bu Macellan'ın gemilerinin gücünü beşe katlıyordu Pigafetta ayrıca Avrupa'da henüz çok nadir bulunan porselen ve gözlük gibi örnekler aracılığıyla krallığın sahip olduğu teknolojiden de sözeder
Maluku Adaları'na (Baharat Adaları) 6 Kasım 1521'de ulaştıklarında 115 kişi kalmışlardı Portekizlilere yakın olan Ternate sultanının rakibi Tidore sultanı ile biraz ticaret yapmayı başardılar
Kalan iki gemi değerli baharatlarla dolu olarak batıya, İspanya'ya doğru yola çıkmaya çalıştı Ancak Molucca'yı terk ettiklerinde Trinidad 'ın su aldığını keşfettiler Mürettebat deliği bularak onarmaya çalıştı fakat başaramadı Trinidad için çok zaman harcamak zorunda kalacaklarını anladılar, daha küçük olan Victoria ise kalan denizcilerin hepsini alacak durumda değildi Sonuç olarak bir grup denizciyle birlikte Victoria İspanya'ya doğru yola çıktı Birkaç hafta sonra da Trinidad Büyük Okyanus rotasını izleyerek İspanya'ya varmak amacıyla Molucca'yı terketti, fakat gemi Portekizliler tarafından yakalandı ve onların gözetimi altındayken fırtına sonucu battı
Victoria Hint Okyanusu'ndan eve doğru 21 Aralık 1521'de yola çıktı 6 Mayıs 1522'de Juan Sebastian Elcano yönetimindeki gemi Ümit Burnu'nu geçerken tayın olarak sadece pirinç kalmıştı Cape Verde Adaları'na ulaşamadan 20 denizci açlıktan ve c vitamini eksikliğinde ortaya çıkan skorbüt hastalığından öldü Oysaki gemide bugün c vitamini içerdiği bilinen tonlarca karanfil bulunuyordu 9 Haziran'da, 26 tonluk baharat, karanfil ve tarçından oluşan kargoyu kaybetme korkusuyla 13 denizciyi daha Portekiz yönetimindeki bu adada bıraktı
6 Eylül 1522'de yola çıkışlarından neredeyse tam üç sene sonra Juan Sebastian Elcano ve kalan denizcileri taşıyan Victoria İspanya'ya ulaştı Keşif gezisi aslında az da olsa kar getirmişti, ancak denizciler tam ücretlerini alamadılar 1522 sonbaharında mürettebat Valladolid'de krallığın huzuruna çıktığında Maximilianus Transylvanus ile görüştü ve yolculuğa dair ilk rapor 1523 yılında yayımlandı Pigafetta'nın yazdıkları 1525'e kadar ortaya çıkmadı, hatta tam olarak yayınlanması 18 yüzyıl sonlarını bulmuştur
Trinidad gemisindeki 55 mürettebatın dördü 1525'te İspanya'ya ulaşmayı başardı, kalan 51 kişi çeşitli savaşlar ya da hastalıklar yüzünden ölmüştü
Keşifleri
Macellan'ın keşif gezisi dünya çevresinde yapılan ilk seyahattir ve Güney Amerika'daki boğazdan geçerek Atlas ile Büyük Okyanus'u birleştiren ilk deniz yolculuğudur Macellan'ın ekibi Avrupa için tamamen yeni olan pek çok hayvan türü ile karşılaştı Bunlardan bazıları "hörgüçsüz develer" olarak tanımlanan lamalar ve "tüyleri yolunmayan fakat derisi yüzülen siyah kazlar" olarak tanımlanan penguenlerdir
En yakın iki galaksi olan Macellan Bulutsuları Güney yarımkürede keşfedildi 69800 km olan yolculukları sayesinde dünyanın çevresini de hesaplanmış oldu
Bu yolculuk sayesinde, uluslararası bir saat sisteminin gerekliliği ortaya çıktı Döndüklerinde, dikkatle tutulan seyir defterine rağmen geride kalanlarla günlerinin uyuşmadığını farkettiler Fakat günlerin uzunluğu arasındaki farkı hesaplayacak kadar kesin ölçüm yapabilen saatleri yoktu Zamanla ilgili bu olgu büyük heyecan yarattı, özel bir heyet bu garipliği bildirmek üzere Papa'ya yollandı

Kaynak : Wikipedia