Doğal Radyasyon Kaynakları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-22-2012

İnsanoğlu ve diğer canlılar, milyonlarca yıldan beri evrenden gelen kozmik ışınlar ve yerkürede bulunan doğal radyoaktif maddelerden yayılan radyasyonla ışınlanmakta olup; tüm canlıların varoluşlarından bu yana sürekli olarak doğal radyasyonla iç içe yaşamaktadırlar

Vücudumuza solunum ve sindirim yollarıyla, hava, su, tüm bitkisel ve hayvansal besinlerde az da olsa bulunan radyoaktif maddeler alınmakta, bunlarda zamanla çeşitli organlarda birikmektedir

Buna ek olarak kozmik ışınlardan ve yerkürede bulunan doğal radyoaktif maddelerden etkilendiğimiz de düşünüldüğünde, insan vücudu hem iç hem de dış radyasyon ışınlanmasına doğal olarak maruz kalmaktadır

Dünya Genelinde Doğal Radyasyon Kaynaklarından Maruz Kalınan

Radyasyon Dozlarının Oransal Değerleri

Doğal Radyasyon Kaynakları ve İnsanda Oluşturduğu Doz Değerleri

Doğal radyasyondan kaynaklanan ışınlanma,

*

Uzaydan dünya atmosferine gelen yüksek enerjili kozmik ışınlara ait paracıklardan ve

*

Yer kabuğunda (toprak, hava, su, bitkiler ve diğer canlılar) bulunan doğal radyoaktif izotoplardan olmak üzere iki ana nedenden kaynaklanır

Doğal radyasyon yolu ile alınan ortalama yıllık etkin doz 2,4 mSv civarındadır

Bununla birlikte, bazı ülkelerde bu miktar 10 mSv'in üzerindedir

Dünya Genelinde Doğal Radyasyon Kaynaklarından Maruz Kalınan Ortalama Radyasyon Doz Değerleri

Işınlanma Kaynağı

Yıllık Etkin Doz Değeri ( mSv )

Ortalama

Değişim Aralığı

KOZMİK RADYASYON

• Foton bileşeni

• Nötron bileşeni

KOZMOJENİK RADYOİZOTOPLAR

Toplam

0,28

0,10

0,01

0,39

0,3 – 1,0 (a)

YERYÜZÜ KAYNAKLI DIŞ IŞINLANMA

• Bina dışı

• Bina içi

Toplam

0,07

0,41

0,48

0,3 – 0,6 (b)

SOLUNUM YOLU İLE IŞINLANMA

• Uranyum ve Toryum serileri

• Radon ( Rn -222)

• Toron ( Rn -220)

Toplam

0,006

1,15

0,10

1,26

0,2 – 10 (c)

BESLENME YOLU İLE IŞINLANMA

• K-40

• Uranyum ve Toryum serileri

Toplam

0,17

0,12

0,29

0,2 – 0,8 (d)

GENEL TOPLAM

2,4

1 – 10

(a) Deniz seviyesinden yüksekliğe bağlı

(b) Toprak ve yapı malzemelerinin karışımlarına bağlı

(c) Radon gazı konsantrasyonuna bağlı

(d) Yiyecek ve içme sularındaki radyoizotopların konsantrasyonlarına bağlı

08-22-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Doğal Radyasyon Kaynakları İnsanoğlu ve diğer canlılar, milyonlarca yıldan beri evrenden gelen kozmik ışınlar ve yerkürede bulunan doğal radyoaktif maddelerden yayılan radyasyonla ışınlanmakta olup; tüm canlıların varoluşlarından bu yana sürekli olarak doğal radyasyonla iç içe yaşamaktadırlar Vücudumuza solunum ve sindirim yollarıyla, hava, su, tüm bitkisel ve hayvansal besinlerde az da olsa bulunan radyoaktif maddeler alınmakta, bunlarda zamanla çeşitli organlarda birikmektedir Buna ek olarak kozmik ışınlardan ve yerkürede bulunan doğal radyoaktif maddelerden etkilendiğimiz de düşünüldüğünde, insan vücudu hem iç hem de dış radyasyon ışınlanmasına doğal olarak maruz kalmaktadır Dünya Genelinde Doğal Radyasyon Kaynaklarından Maruz Kalınan Radyasyon Dozlarının Oransal Değerleri Doğal Radyasyon Kaynakları ve İnsanda Oluşturduğu Doz Değerleri Doğal radyasyondan kaynaklanan ışınlanma, * Uzaydan dünya atmosferine gelen yüksek enerjili kozmik ışınlara ait paracıklardan ve * Yer kabuğunda (toprak, hava, su, bitkiler ve diğer canlılar) bulunan doğal radyoaktif izotoplardan olmak üzere iki ana nedenden kaynaklanır Doğal radyasyon yolu ile alınan ortalama yıllık etkin doz 2,4 mSv civarındadır Bununla birlikte, bazı ülkelerde bu miktar 10 mSv'in üzerindedir Dünya Genelinde Doğal Radyasyon Kaynaklarından Maruz Kalınan Ortalama Radyasyon Doz Değerleri Işınlanma Kaynağı Yıllık Etkin Doz Değeri ( mSv ) Ortalama Değişim Aralığı KOZMİK RADYASYON • Foton bileşeni • Nötron bileşeni KOZMOJENİK RADYOİZOTOPLAR Toplam 0,28 0,10 0,01 0,39 0,3 – 1,0 (a) YERYÜZÜ KAYNAKLI DIŞ IŞINLANMA • Bina dışı • Bina içi Toplam 0,07 0,41 0,48 0,3 – 0,6 (b) SOLUNUM YOLU İLE IŞINLANMA • Uranyum ve Toryum serileri • Radon ( Rn -222) • Toron ( Rn -220) Toplam 0,006 1,15 0,10 1,26 0,2 – 10 (c) BESLENME YOLU İLE IŞINLANMA • K-40 • Uranyum ve Toryum serileri Toplam 0,17 0,12 0,29 0,2 – 0,8 (d) GENEL TOPLAM 2,4 1 – 10 (a) Deniz seviyesinden yüksekliğe bağlı (b) Toprak ve yapı malzemelerinin karışımlarına bağlı (c) Radon gazı konsantrasyonuna bağlı (d) Yiyecek ve içme sularındaki radyoizotopların konsantrasyonlarına bağlı