Emrullah Efendi Yaşamı

Yaşamı
1858'de Lüleburgaz'da dünyaya geldi Babası, Tüccar Ali Efendi idi Lüleburgaz'daki ilk ve ortaöğreniminin ardından İstanbul'a gelerek Mekteb-i Mülkiye'yi bitirdi Yanya (1882) ve Selanik (1884) Maarif Müdürlüklerinin ardından Halep'te Maarif Müdürlüğü ve idadi öğretmenliği yaptı 1891'de Aydın Maarif Müdürü oldu Aydın'da görev yapmakta iken siyasi nedenlerle iki arkadaşı ile birlikte İsviçre'ye kaçtı Birkaç ay sonra yurda dönmek zorunda kaldılar (1893) Emrullah Bey'in müdürlüğün veznesinden aldığı parayla kaçtıkları iddia edildiğinden tutuklansalar da Avrupa'ya birlikte kaçtığı arkadaşlarından Tevfik Nevzat'ın padişah II Abdülhamit'e yazdığı, affedilmelerini isteyen iki şiir sonucu Sultan, yurda dönüşlerine izin verdi
1896-1900 arasında İkdam Gazetesi'nde makaleler kalme aldı "Mua*hia*tü'l-Maaa*rif (Maarif Ansiklopedisi)" adlı bir ansiklopedi hazırlamaktaydı Bu ansiklopediye yönelik yazılarını İkdam'da yayımladı Kendi adını değil, "Ulum-ı lia*saa*niya*ye mua*hara*ria*ri" takma adını kullandı Batı'nın anlaşılması için felsefi kavramların tercümesine önem verdi İslam felsefesinin kavramlarıyla Batı felsefesini ifade etmeye çalıştı Ülkenin ilk genel ansiklopedisi olan Muhitü'l- Maarif'in sadece ilk cildini yayımlayabildi(1902)
1900'da Meclis-i Maarif üyeliğine getirilen Emrullah Efendi, 1906'da Konya Hukuk Mektebi'nin ilk müdürü olarak görevlendirildi Meşrutiyetin ilanından sonra Mektebi-i Sultani (Galatasaray Lisesi) müdürü olarak atandı ancak bu görevi sadece 10 gün sürdü (30 Temmuz-10 Ağustos 1908), Maarif Meclisi İlmi Daire Başkanllığı yaptı Türkçülük Hareketi'nde örgütlenmenin başlangıcını oluşturan Türk Derneği"nin kurucuları ve idarecileri arasında bulundu 16 Aralık 1908'de Kırkkilise (Kırklareli) mebusu olarak Osmanlı parlamentosuna girdi
Meşrutiyet'in ilanından sonra 10 ay içinde 7 kez maarif nazırı değişmiş, hiçbiri görev yapamamıştı 12 Ocak 1910'da Emrullah Efendi, Maarif Nazırı oldu Aynı yıl Darülfünun Edebiyat Şubesi'nde ders vermeye başladı Muhitil Maarif adlı ansiklopedinin ilk cildini hazırlayıp yayımladı Bakanlığı sırasında yaptığı işler çok eleştirildi, hakkında sık sık istifa dedikodusu çıktı Sonunda 21 Şubat 1911'de gerçekten istifa ettiyse de aynı yılın Aralık ayında tekrar bu göreve geldi 21 Temmuz 1912'de Bakanlar Kurulu'nun istifasına kadar görevde kaldı Divan-ı Harbi Örfi (Sıkıyönetim) tarafından Kasım ayında tutuklanıp Darülfünun olayları nedeniyle sorguya çekildi 1913 yılında Hikmet-i Nazariye (felsefe) derslerini vermekte olduğu Darülfünun'da Usul-ü Tedris ve Terbiye öğretmenliklerini de üzerine aldı İlk cildini oluşturduğu ansiklopediyi tamamlamak için uğraştı ama ömrü yetmedi Daha önce yayımlanmış olan ilk cildi düzeltilerek 1914'te "Yeni Muhitü'l Maarif" adıyla yayımlandı 14 Ağustos 1914 günü Yeşilköy'deki evinde yaşamını yitirdi Kabri, Fatih Camii avlusundadır

Kaynak : Wikipedia