Tartu

thumbthumbTartu Caddesi

Tartu ( Almanca: Dorpat), Almanca kökleri Hiristiyanlık öncesi döneme dayanan, Almanca da Deutsch olarak adlandırılan gelişmiş bir dildir Hint-Avrupa dillerinin Cermence koluna bağlıdır ve dünyanin yaygın dillerinden birisidir Avrupa Birligi'nin resmi dillerinden biri ve en cok konusulanıdır Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenşıtayn, Lüksenburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın güney Tyrol bölümü, Belçika'nın dogu kantonları, Polonya ve Romanya'nın bazı bölgeleri ve

Estonya`nın en büyük ikinci kentidir 38,8 kilometre karelik yüzölçümü olan kentin nüfusu 2004 sayımına göre 100482`dir Tartu ile ilgili ilk yazılı belgeler Estonya Cumhuriyeti Baltık Denizi kıyısında yer alan bir Avrupa devleti Kuzeyinde Finlandiya Körfezi, doğusunda Rusya Federasyonu, güneyinde Letonya, batısında Baltık Denizi yer alır Ülke toprakları ana kara kısmının yanında 800 kadar ada ve adacıktan meydana gelir

1030`a kadar dayanmaktadır


Estonya`nin finansal ve siyasi başkenti olan Estonya Cumhuriyeti Baltık Denizi kıyısında yer alan bir Avrupa devleti Kuzeyinde Finlandiya Körfezi, doğusunda Rusya Federasyonu, güneyinde Letonya, batısında Baltık Denizi yer alır Ülke toprakları ana kara kısmının yanında 800 kadar ada ve adacıktan meydana gelir

Tallinn`den farklı olarak Tallinn, Estonya'nın başkenti ve ana liman kentidir Baltık Denizi kıyısında, Finlandiya'nın başkenti Helsinki'nin 80 kilometre güneyinde yer alır

Tartu entellektüel ve kültürel merkez olarak ön plana çıkar Estonya`nın en eski ve en prestijli üniversitesi olan Resim:Tartumaa lippsvgthumb

Tartu Üniversitesi de bu kettedir Tallinn`in 180 kilometre güneyinde olan kent, aynı zamanda Güney Estonya`nın merkezi konumundadur Estonya`nın en büyük iki gölünü birbirilerine bağlayan Emajíµgi Nehri, Tartu`dan da geçmektedir

==Tarihçesi==

===Eski Dönem===

Toome Tepesi`nin (Toomemí¤gi) doğusuna, MS 600 yılında Estler bölgeye ilk defa Tarbatu Kalesi`nin inşa etmişlerdir Tartu hakkına ilk yazılı belge ise 1030 yılına dayanmaktadır Bu sene Kiev Prensi 1 Yaroslav Tarbatu Kalesi`ni alıp buraya ``Yuryev`` adındaki kendi kalesini dikmiştir

===Dorpat`taki Almanlar===

Tartu Ortaçağ`ın ileri dönemlerinde bölgede hatrı sayılır bir ticaret merkezi ve Dorpat Piskoposluğu`nun merkeziydi Bugünkü bütün Estonya ve Letonya topraklarında olduğu gibi, Tartu da İS XII yüzyılda Alman Kılıç Kardeşliği himayesi altına girdi XX yüzyıla kadar, kent, Almanlar`ın kültürel, dini, mimari ve siyasi yapısından yoğun bir şekilde etkilendi Örneğin zamanında Darpot meydanı olarak bilinen yer Alman kenti Rostock`lular tarafından inşa edildi Ketteki ana üniversite ise yine Almanlar tarafından yapıldı

16 yüzyılda, Listonya ve Tartu birlikte Polonya yönetimi altına girdi ve burada dini Jesuit gramer okulu 1583`te yapıldı Buna ek olarak, Tartu`da papaz okulu da faaliyetlere başladı

Papaz okulu ve gramer okulu ((1601))`deki Polonya-İsveç savaşı sırasında kapatıldı Savaşın ardından Tartu İsveçliler tarafından alındı 1632 yılında İsveç Kralı II Gustav Adolf, üniversiteyi kontrolü altına aldı 1721 yılında kent Rusya İmparatorluğu ele geçirildi ve 1918 yılına kadar imparatorluğun sınırları içinde kaldı
I Dünya Savaşı sonrasındaki iç savaş sırasında, Bolşevik Sovyetler Rusyası hükümeti ile Estonya arasında 2 Şubat 1920`de Tartu`da yapılan altlaşmada Estonya Sovyetler Birliği`ne katıldı
II Dünya Savaşı sırasında, kentin aralarında Rus Kraliçesi II Katerina`nın yaptırdığı tarihi ``Kivisildin de (taş köprü) bulunduğu büyük bir bölümü Sovyet orduları tarafından yok edildi

===Bağımsızlık===
1990 yılında Estonya bağımsızlığını ilan ettikten sonra, Tartu da bağımsızlığına kavuştu

==Eğitim ve kültür==

Kent, 1632`de İsveç Kıralı II Gustaf Adolf`un yaptırdığı Tartu Üniversitesi ile ünlüdür

Şehir Belediyeleri: Elva Kallaste Tartu

Belde Belediyeleri: Alatskivi Haaslava Kambja Konguta Laeva Luunja Meeksi Mí¤ksa Níµo Peipsií¤í¤re Piirissaare Puhja Rannu Ríµngu Tartu Tí¤htvere Vara Víµnnu Ülenurme

Estonya`nın illeri


Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Tartu maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir