Sivastopol Kuşatması

Sivastopol kuşatmaları (1854 ? 55 kuşatması)

Kırım savaşının Eylül Kırım Savaşı, 12 Mart 1854-10 Eylül 1855 tarihleri arasında gerçekleşen, Sultan Abdülmecid devrinde Osmanlı, Fransız ve İngiliz devletlerin Rusya'ya karşı yaptıkları savaş


Sultan Abdülmecid'in Osmanlı İmparatorluğunu diriltmek amacıyla giriştiği reformlar, kendini "hasta adam"ın varisi sayan Rus çarı Nikolay I'i memnun etmemişti Bu yüzden, Türkiye'deki bütün ortadoksların himayesine verilmesini istedi ve padişahın ret cevabı üzerine Enflak-Boğdan

1854ten Eylül

1855e kadar süren ve en önemli harekatını oluşturan bu kuşatmadır

19 yyda yeni bir savunma biçiminin doğmasına yol açtı


25 bin kişilik 4 Fransız, 22 bin kişilik 4 İngiliz ve Ferik Rüstem Paşa komutasında 7 bin kişilik bir Türk tümeninden oluşan 54 bin toplam mevcutlu birleşik ordu Varna ile Balçıktan gemilere bindirilerek Sivastopolun kuzeyindeki Eskihisar (Yevpatoriya) koyunda Kırım kıyılarına çıktı (14 Eylül 1454) Prens Menşikov komutasındaki 40 bin kişilik Rus ordusu, Kırımın en berkitilmiş kenti olan Sivastopol üzerine yürüyen birleşik kuvvetleri Elmalı (Alma) ırmağının güney yakasında karşıladı Çok şiddetli bir savaş sounda Rusları çekilmeye zorlayan birleşik kuvvetler, ırmağın güney kıyısına geçerek ileri hareketlerini sürdürdüler (20 Eylül) Bu arada, kendi Karadeniz donanma gemilerinin bir bölümünü liman ağzında batıran Ruslar, böylece Sivastopol girişini tıkadılar (23 Eylül) Öte yandan, Kaça (Katcha) ve Belbek çaylarını geçerek kentin kuzey tahkimatını kuşatan birleşik ordu, Balaklava iskelesine inerek Sivastopola güneyden de saldırma olanağını elde etmeye çalıştı (25 Eylül) ve ertesi gün küçük Balaklava limanı İngiliz birliklerince işgal edildi Bu harekat sonucunda visamiral Kornilov komutasında 20 bin deniz askeriyle başkomutan prens Menşikov buyruğundaki 30 bin kişilik orduyla savunulan Sivastopol, birleşik kuvvetler tarafından tam anlamıyla kuşatıldı (10 Ekim) Rusların geri almak için Balaklava (25 Ekim) ve müttefikleri denize dökmek için İnkerman (5 Kasım) üzerine düzenledikleri şiddetli iki saldırı birleşik kuvvetlerce püskürtüldü Bu başarısızlıkların acısına dayanamayan prens Menşikov üzüntüsünden ölünce (23 Kasım), yerine general Gorçakov getirildi Sivastopol kuşatmasının uzamasından tedirgin olan müttefikler, Azak ve Karadenizin Rus limanlarını donanmalarıyla abluka altına aldılar (15 Ocak 1855) Ayrıca Gözleve savaşını (17 Şubat) kazandıktan sonra serdarıekrem Ömer Paşanın 40 bin kişilik ordusuyla kuşatma kuvvetlerine katılmasıyla Kırımdaki Türk askerlerinin sayısı 55 bini, bu arada İngiliz ve Fransız birlikleri de takviye aldıklarından tüm birleşik kuvvetlerin toplamı 205 bin kişiyi buldu Rusların Sivastopola yardım göndermelerini engellemek amacıyla Kerç boğazına Türk, Fransız ve İngiliz askerleri çıkarıldı (24 Mayıs) Birleşik kuvvetler, Sivastopol koyuna dökülen Küçük Karasu (Çernaya) çayının güney kıyılarını işgal ederek kente doğru büyük bir harekata giriştiler (25 Mayıs) Ruslar da buna karşılık Anapa ve öteki kıyı kalelerini yıkarak geri çekildiler (28 Mayıs) Sabahtan akşama kadar süren şiddetli çarpışmalar sonunda ileri harekatı önemli ölçüde engelleyen Yeşiltümsekle Aktabyalar birleşik kuvvetlerin eline geçti (7 Haziran) Ancak, Rusların çok iyi berkitilmiş konumu olan Malakoff istihkamına karşı yapılan saldırı, amiral Kornilovun bu çatışma sırasında vurularak ölmesine karşın birleşik kuvvetler için başarısızlıkla sonuçlandı (18 Haziran) Rus başkomutanı Gorçakovun, müttefikleri denize dökmek amacıyla 60 bin kişilik bir kuvvetle bu kez Traktir üzerine düzenlediği karşı saldırı birleşik ordu tarafından püskürtüldü (16 Ağustos) Birleşik kuvvetler başkomutanlarının aldıkları karar gereğince genel saldırıya geçen Türk, Fransız ve İngiliz birlikleri, düşmanın şiddetli direnişi karşısında büyük kayıp vemelerine karşın (15 bin ölü ve yaralı), Malakoff istihkamını ele geçirerek Rus direnişini kırdılar (8 Eylül) Kente ve limana egemen olan Malakoff istihkamının elden çıkması üzerine Rusların boşaltmak zorunda kaldığı Sivastopol, birleşik kuvvetlerce işgal edildi (9 Eylül) Türkiyede işletmeye açılan ilk tegraf hattı da aynı gün Sivastopolun düştüğü müjdesini İstanbula ileterek hizmete girdi (9 Eylül 1855)Edebiyat1853 ? 1856 Kırım savaşı, özellikle Sivastopoldaki çarpışmalar Türk halk edebiyatında bir takım destanlara konu oldu Konuyu, Trabzonlu Rızai 2200 beyiti aşan manzum yapıtında ele aldı Aruzla yazılmış bu yapıtta münacat, kaside ve gazellerle bir Kerbela mersiyesi de yer alır Yapıtın yazarı Ahmet Rıza (1819 - ?) ticaret amacıyla Türk ordusunun bulunduğu yerlere gittiğini; Gözleve, Sokumkale vs Yerlerde bulunduğnu anlatır Şevketil, Arpaçay, Kars, Ardahan, Sinop, Çatana, Kalafat savaşları vs ile ilgili bilgiler verir Savaşta Osmanlı ordusunun durumunu, Rusyanın doğu politikasını konu edinir Tabyaları gezmiş, gözlemlerde bulunmuş, cephede çarpışanları dinlemiştir Yapıtta insancıl bir bakış yansıtılır: "Bunlar düşman ise insan değil mi?", "Sivastopol marşı" (Sivastopol önünde yatan gemiler), savaştan uzun yıllar sonra da söylenmiştir Aşık Selimi (Rus destanı), Eflaki (Şuregel destanı), Gülzari (Destan-ı Sivastopol), Yusuf Halis Efendi (Şehname-i osmani), Ayaşlı Türk Hayri (Ayrabat), Bezmi (Sivastopol destanı) aynı konuyu türlü yönleriyle işlediler Sonuncu yapıt (1855), savaşın nedenleri (Rusyanın İstanbula, Kudüse inmek istemesi) üzerinde durur Mısır kuvvetleri komutanı Selim Paşanın şehit olması, Ahmet Paşanın Kerçteki savaşı, Yenikalenin alınmasını vs anlatır Üç ambarlı, 124 toplu Mahmudiye kalyonunu bir destan kahramanı gibi canlandırıp kendi kendine Sivastopol limanına girdiğini, bundan dolayı da gazi ve veli sayıldığını belirtir


1941-42 ve 1944 kuşatmaları 26 Kasım 1941de Mansteinın 11 ordusu, Sivastopol dışında bütün Kırımı işgal etti Kent derhal güçlü topçu birlikleriyle kuşatıldı Çok ii tahkim edilmiş olan ve bir Sovyet filosunun desteklediği 125 bin asker tarafından savunulan kent, 250 gün direndi 7 Haziranda başlayan son saldırı, 2 Temmuz 1942de son savunma hatlarının da düşmesiyle sonuçlandı Sivastopol, 9 Mayıs 1944te bir aylık bir kuşatmadan sonra Kızıl ordu tarafından geri alındıKaynak http://wwwvatankirimnet Vatan KIRIM
Büyük Larousse
Vikipedibkz 19 yüzyıl