08-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Meke Krater Gölü
Meke Krater Gölü, Konya`nın Karapınar ilçesinde, sönmüş bir Konya iline bağlı bir ilçe Yüzölçümü 2 674 kilometrekare, nüfusu 28 940 dır Yüzeyi Karacadağ'ın doğu batı yönünde uzayıp giden sırtlarıyla, çok verimli alüvyal topraklardan ibarettir Halkının başlıca  
volkan kraterinin suyla dolmasıyla oluşan ve ortasında adacıklar bulunan göl Karapınar-Ereğli yolunun 7 km `deki sapaktan 2 km içerdedir
Göl ve birincil Bir yanardağ (ya da volkan), magmanın (dünyanın iç tabakalarında bulunan, yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla ergimiş ya da erimiş kayalar), yeryuvarlağının yüzeyinden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi yer şekilleridir Güneş sisteminde bulunan kayalık gezegen ve aylarda (bazıları çok aktif olan) birçok yanardağ olmasına rağmen, bu olgu, en azından dünyada, genellikle tektonik plaka sınırlarında görülür Ne var ki, sıcak nokta yanardağlarında önemli istisnalar vardır
krater çukurunun uzunluğu 800 m, genişliği 500 m dir 12 metre derinliğindedir
400 milyon yıl önce (Astronomide, bir gökcismine bir diğer gökcisminin çarpması sonucu yüzeyde oluşan çöküntüye verilen ad Meteor krateri
Pleistosen çağda) Pleistosende kendi türümüz olan Homo sapiens ortaya çıkıp yaygınlaşır, alet yapmaya ve ateş kullanmaya başlar Pleistosenin sonlarına doğru insanlar kıtaların   
volkanik patlama sonucu oluşan bu krater (Bir yanardağ (ya da volkan), magmanın (dünyanın iç tabakalarında bulunan, yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla ergimiş ya da erimiş kayalar), yeryuvarlağının yüzeyinden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi yer şekilleridir Güneş sisteminde bulunan kayalık gezegen ve aylarda (bazıları çok aktif olan) birçok yanardağ olmasına rağmen, bu olgu, en azından dünyada, genellikle tektonik plaka sınırlarında görülür Ne var ki, sıcak nokta yanardağlarında önemli istisnalar vardır
piroklastik koni), zamanla suyla dolarak göle dönüşmüş ve daha sonra, günümüzden 9000 yıl önce ikinci bir volkanik patlama ile gölün ortasındaki ikinci volkan konisi oluşmuş, zamanla o da suyla dolarak ikinci bir göle dönüşmüştür
Meke Gölü deniz seviyesinden 981 m yüksekliktekidir Ana Meke`nin ortasında bulunan ve su seviyesinden 50 m yükseklikte olan volkan konisindeki göl 25 m derinliktedir ve suyu tuzludur
Adayı oluşturan volkanik kütlenin yapısı, en şiddetli yağmurları bile hemen emecek yeteneğe sahiptir Meke`nin biçiminin binyıllardır bozulmamasının nedeni budur
Ama son yıllarda Konya havzasındaki yeraltı sularının bilinçsiz tüketimi yüzünden yaz aylarında tamamem kurumaktadır
Nasıl oluştu?1 derecede doğal sit alanı olan göl, iç içe 2 krater gölünü barındırıyor Göllerin oluşumu şöyle: 5 milyon yıl önce volkanik patlamayla oluşan krater, zamanla suyla dolarak göle dönüştü Daha sonra ikinci bir volkanik patlama meydana geldi ve gölün ortasındaki ikinci volkan konisi oluştu Zamanla o da suyla dolarak ikinci bir göle dönüştü Bir ada olarak ana mekenin ortaya çıkmasını izleyen dönemlerde çeşitli patlamalarla bir bölümü ana koniye bitişik, bir bölümü de ada halinde olmak üzere 7 tane küçük meke daha ortaya çıktı
Göl iki zamanlı volkanik bir krater gölüdür Göl I zamanda 4 km çapında, yuvarlak bir çöküntü alanı içerisinde oluşmuş, ikinci bir püskürtme ile göl içerisinden sekonder denilen yükselmeler meydana gelmiştir Bu oluşumdan sonra da gölün ortasında, 1 500 m genişliğinde, göl düzeyine göre 140 m yüksekliğinde proklastik oluşumlu volkanik Meke Tepesi bulunmaktadır Bu jeolojik oluşumlar bununla da tamamlanmamış, sonraki evrelerde çeşitli patlamalar meydana gelmiş ve burada Parazit Koni denilen yedi küçük tepe (meke) daha meydana gelmiştir Jeomorfolojide bu tip oluşumlara Kaldera ismi verilmekte olup, iç içe gelişmiş volkan bacası anlamına gelmektedir Tepenin ortası içeriye doğru obruk şeklinde çöküktür Günümüzde bu tepe volkan küllerinin sönmesinden ötürü bakır rengini almıştır Göl çevresinde ve tepenin üzerinde yanık volkan küllerinin renkleri, külleri açıkça görülmektedir
Meke Gölünün derinliği 12 m yi geçmemektedir Deniz seviyesinden yüksekliği de 985 m yi bulmaktadır Gölün yüzölçümü 0 5 km2dir Gölün magnezyum ve sodyum sülfattan oluşmuş su kaynakları yeraltından kaynaklanmaktadır
Tarih boyunca Meke Gölü ve çevresi Karamanoğullarının, Osmanlı Devletinin ve Türkiye Cumhuriyetinin tuz ihtiyacını karşılamıştır O dönemlerde bu amaçla kullanılmış eski yapılara ait kalıntılar göl çevresinde görülmektedir Yolun batısında Tekel işletmesinin eski tuz depoları, müştemilat yapıları bulunmaktadır Gölün doğusunda 10-15 m uzaklıkta tatlı su kuyusu bulunmaktadır Gölün batı yakası ise oldukça dik ve keskin kayalıklarla kaplıdır
Geçen yıl yaz aylarında yeterli yağış almadığı için kuruyan, bazı bölgeleri de bataklık haline gelen Meke Gölünün imdadına kışın yağan yoğun kar yağışı yetişti Yağan bahar yağmurları ve eriyen karlarla birlikte gölün su seviyesi yükseldi ?Dünyanın nazar boncuğu olarak nitelendirilen göl kuruma tehlikesini atlattı Yaz aylarında flamingoları ağırlayan Meke Gölünün bir benzeri ise yalnızca Kanadada bulunuyor Geçen yıl gölü besleyen yeraltı sularının çiftçilerce tarımda kullanılması ve çevresinin korunmaması nedeniyle göl, bütün güzelliğini yitirmişti Bunun üzerine gölde yaşayan flamingo sürüleri de başka sulak alanlara gitmişti Öte yandan Meke Gölünün yakın bölgelerinde orman oluşturma çalışmaları devam ediyor Bu çerçevede bölgeye geçtiğimiz dönemde 300 bin ağaç dikildi Meke krateri, 25 metre derinlikte gölün yüzeyinde bir koni gibi yükseliyor Mekenin üzeri kızıl kahverengi, mor, kırmızı ve siyah renkli volkanik taş parçaları ile kaplı Bu renkler kraterin bir volkanik dağ olduğunu ele veriyor Volkanik taşlardan oluşan krater, şiddetli yağmur sularını da emiyor Bilim adamlarınca 5 milyon yıl önce bir volkanik patlama sonucu oluştuğu bildirilen göl, taban suyuyla besleniyor Gölün ikizi ise Kanadada bulunuyor Ortalama Deniz Seviyesi (ODS)
|
|
|