Müzikoloji

Müzikoloji müzik bilimidir En geniş anlamıyla müzikle ilgili her türlü bilgi alanını araştıran bir bilim dalıdır Bazılarına göre müzikte "icra ve bestecilik dışındaki tüm dalları kapsar" yaklaşımı eksiktir Çünkü müzikoloji "icra ve besteciliği" de kapsayan bir bilim alanıdır


Günümüzde, özellikle Müziğin tanımı tarihsel dönem, bölge, kültür ve kişisel beğenilere bağımlı olarak büyük farklılık gösterir Özellikle 20 yüzyıl Çağdaş Batı müziğinde ortaya çıkan çok farklı müzik akımları, ortak bir tanımı büyük ölçüde imkansızlaştırmaktadır Bunun ötesinde, gittikçe daha fazla insanın erişme olanağı bulduğu farklı kültürlere ait yerel müzikler de bu tanımlama zorluğunu arttırmaktadır

Kuzey Amerika'da anlam değişikliğine uğramış ve müzik tarihinin incelenmesi olarak algılayanlar olmuştur Bununla birlikte genellikle, müzikoloji yani müzik bilimi bilimler sınıflandırmasında bağimsız bir bilim alanının adı olarak kabul edilmektedir Müzikolojinin alt dalları olan "Kuzey Amerika, kuzey yarım kürede bulunan, kuzeyde Arktik Okyanusu, doğuda Atlantik Okyanusu, güneyde Karayip Denizi, ve batıda kuzey Pasifik Okyanusu'yla çevrili olan kıta dır

müzik teorisi", "

müzik tarihi" ve "Müzik tarihi müzikolojiye bağlı bir bilim alanıdır Recep Uslu'nun araştırmalarına göre müzik tarihi kendine ait metotlara sahip olmakla birlikte, genellikle tarih metodolojisini kullanır Metodolojik anlamda müzik tarihi araştırmaları müzikolojinin kurulduğu yıllarda başlamıştır Alan araştırmaları, güncel müzik tarihine girmektedir

etnomüzikoloji"nin 20 yüzyılın ikinci yarısından itibaren bağımsızlıklarını ilan etme çabaları olmuşsa da, bugün bu üç dal hala müzikolojinin alt başlıkları olarak değerlendirilmektedir Hatta etnomüzikolojiyi müzik tarihinin içinde görüp ayrı bir araştırma alanı olarak kabul etmeyenler de vardır


Müzik Bilimi'nin Tarihi


Müzikoloji'nin ilk olarak "müzik bilimi" anlamındaki kelimenin geçtiği ''Jahrbuch für musikalische Wissenschaft'' (1863) adlı eseriyle Budun müzik bilimi

Friedrich Chrysander tarafından kurulduğu kabul edilir (Randel, The new Harvard Dictionary of Music, s 521) Müzikolojinin o sıralarda henüz kendine özgü bir araştırma metodu yoktu Eski yöntemlerle araştırmalarını yapıyordu Üniversitelerde, konservatuarlarda ve özel okullarda müzikoloji öğretimi başlayınca kendine özgü bilimsel metotlar geliştirdi Büyük müzikbilimi okulları yöntemleriyle birbirinden ayrılırlar Büyük Britanya organoloji, Fransa arşiv çalışmalarına, tarihlemeye, Almanlar daha çok uslup karşılaştırması, biçimsel çözümleme (analiz), estetik ve yayınlar konusuna ağırlık vermişlerdir Bu şekilde İtalya ve İngilizler gibi diğer Avrupa ülkelerinin de müzikolojik çalışmalara farklı eğilimleri vardır


Müzikolojinin kurulmasını sağlayan, öncülük eden Germen ülkeleri müzik biliminde önemli eserler hazırladılar A W Ambros (1816-1876) ve H Riemann (1849-1919), " Guido Adler" (1855- 1941), F Blume (1893-1975) önemli müzikbilimi eserleri, külliyatlar hazırladılar Adler müzikolojinin metotları, amaçları, sistematize edilmesi gibi konularda önemli fikirler ileri sürmüştür XIX yy bilginleri arasında August Wilhelm Ambros, ''Geschichte der Musik'' (5 cilt, Leipzig 1862-82) adlı geniş çaplı bir eser yazmış ayrıca Bach, Händel gibi bestekarların eserlerini de edite etmiştir F Blume'nin yöneticiliğinde yapılan ''Die Musik in Geschichte und Gegenwart'' (geçmişte ve günümüzde müzik) adlı eseri Alman müzikolojisinin gurur kaynağıdır


Fransa'da ilk büyük müzik biyograficisi, bibliyografici ve eleştirmen François J Fetis'dir (1784-1871) Daha sonra Raphael Kiesewetter'in müzik tarihi, Albert Lavignac (1846-1942) ansiklopedik çalışmaları ile A Pierro (1869-1943) modern Fransız müzikolojisinin kurucusu olarak bilinirler İtalyada G M Gatti (1892-1973) İtalyanca müzik sözlüğü, C Sartori (1913- ) müzik ve müzisyenler sözlüğü ile birlikte ansiklopedi ve kataloglarıyla ünlü oldular


İngiltere'de Oxford ve Cambridge çok zengin müzik arşivleriyle ünlüdürler Opera tarihi üzerine çalışmalarıyla E J Dent (1876-1957), bir müzik ansiklopedisi ve müzik tarihine giriş çalışmasıyla J Westrup (1904-1975), müzikoloji eseriyle D Stevens (1922- ), bir müzik tarihi ile birlikte müzik yazmaları üzerine çalışmalarıyla bilinen G Reaney (1924- ) burada çalışan büyük müzikologlardır G Grove'nin (1820-1900) müzik ve müzikçiler sözlüğü ölümünden sonrada yenilenerek bir çok kez basılmıştır

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ABD'ye göçen Alman müzikologlar yeni teknik olanaklarla bilimsel müzikolojiyi ABD'ye taşımışlardır (Randel, The New Harvard Dictionary of Music, s 522) ABD'de müzikolojinin kurucusu Library of Congress'in müzik bölümünü ve The Musical Quarterly dergisini yöneten Oscar G T Sonneck'tir (1873-1928) Amerikan müziği üzerine bibliyografya ve katalog çalışması yapmıştır Harvard üniversitesi için bir müzik sözlüğü hazırlayan (Randel, The New Harvard Dictionary of Music, s522) müzikolog Don Michael Randel'e göre ABD'de müzikoloji Cornell Universitesi'nde 1930'da Otto Kinkeldey tarafından kurulmuştur Amerikalı müzikolog Baary S Brook bir çok müzikolojik çalışmanın yöneticiliğini yapmıştır


Bununla birlikte müzikoloji sahasında önemli adımlar atan başkaları da olmuştur Babillilerin (Sümerlerin) müzik ve çalgılarını Galpin gün ışığına çıkarmıştır Ortaçağ müzik anlayışını modern zamana göre açıklayan Cousmaker'dır Müziğin simgeleri üzerinde önemli çalışmaları ve çözümlemeleri Max Schneider yapmıştır Bütün bu müzikologlar geniş bir kültürle birlikte bilim araştırmalarını seven ve sebep-sonuç ilişkisini sentez yapabilen kişilerdir

Recep Uslu'nun Müzikoloji ve Kaynakları (İstanbul 2002 basıma hazır) araştırmasında belirttiği gibi XX yüzyılın başlarına doğru Müzikoloji'nin çalışma alanı yalnızca Avrupa müziği olmamıştır Doğu müziği, Türk müziği, Afrika müziği de müzikologlar tarafından araştırılmaya başlanmıştır Ancak evrim teorisinin etkisinde kalan bir kısım müzikologlar bu durumu kabul etmeyip, Müzikolojinin çalışma alanını Avrupa müziğiyle sınırlayıp, diğer müzikleri ''ilkel'' niteleyerek, onların müzikolojinin değil yeni bir bilim dalı olarak ileri sürdükleri ''Etnomüzikoloji'' 'nin çalışma alanı olarak görmek istediler XX yüzyılın ortalarında bu görüş bazı müzikologlarca kabul edildi Ancak XX yüzyılın sonlarına doğru yapılan çalışmalar hiçbir müziğin ''ilkel'' olarak nitelenemeyeceğini gösterince " Etnomüzikoloji"nin, Avrupa dışındaki diğer müzikleri inceleyen bağımsız bir bilim adı olması ileri sürüldü, etnomüzikologlar kültürel müzikolojiyi araştırma alanı olarak benimsediler


Bugün gelinen noktada ise genel kabule göre Müzikoloji, bağımsız bir bilim dalıdır müzik tarihi, müzik teorisi gibi alt dallara müzik mitolojisine kadar varan araştırma alanına sahiptir Bazıları " Etnomüzikoloji"yi " müzik tarihi"nin içinde bir araştırma alanı olarak kabul etmektedirler Bununla birlikte ''Dünya müzikleri'', " Karşılaştırmalı müzikoloji", " Kültürel müzikoloji" gibi adlandırılan alanlar da yine müzikolojinin alt dalı olan başlıklardır Ayrıca bk Türkiyede Müzikoloji, Müzikoloji Metodolojisi,

Ünlü Türk Müzikologlar
Rauf Yekta
Suphi Ezgi
Hüseyin Sadettin Arel
Cevat Memduh Altar
Gültekin Oransay
Mahmut Ragıp Gazimihal
Ahmed Adnan Saygun
Yalçın Tura
Yetkin Özer
Edip Günay
Ertuğrul Bayraktar
Filiz Ali
Fırat Kutluk
Ayhan Sarı
Ayhan Erol
İbrahim Yavuz Yükselsin
Yavuz Daloğlu
Tülin Zehra Değirmenci
Emre Aracı
Erdoğan Okyay
Muzaffer Sarısözen
Murat Bardakçı
Halil Bedi Yönetken
Feza Tansug
Okan Murat Öztürk
Süleyman Şenel
Ersin Antep
Türev Berki
Vural Yıldırım

Dış Bağlantılar
http://wwwmuzikologorg/ Müzikolog , muzik ve ses teknolojileri forumu
http://wwwmuzikolojicom/ Müzikoloji Platformu
http://wwwtmdkituedutr/ İTÜ TMDK Müzikoloji Bölümü
http://wwwmuzikbilimcom/ Music and Science