Hazar Denizi

Hazar Denizi Avrupa ve Avrasya olarak bilinen eski dünya kıtasının batısındaki büyük yarımada olan Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib) Güneşin Battığı taraf anlamına gelir Fenikelilerden Yunanlılara geçen bu ad, Yunanca'da Europa olmuş ve Ege Denizi'ne göre batıda bulunan ülkelere bu ad verilmiştir


Asya Kıtaları arasında Dünyanın en büyük kıtası Doğuda Pasifik Okyanusu, kuzeyde Kuzey Buz Denizi, güneyde Hint Okyanusu, batıda Avrupa kıtası ile çevrilidir Avrupa kıtası ile olan sınırı kesin tespit edilmiş değildir Eskiden Don Nehri, Asya ile Avrupa arasında sınır olarak kabul edilirdi Daha sonra Ural Dağları sınır olarak kabul edilmeye başlandı

dünyanın en büyük Dünya, Güneş Sisteminde bir gezegen Çapı 12756km, kütlesi 5,97x1024 kgdir Güneşe uzaklığı 149597890 kmdir Güneşin etrafında 365,25, kendi etrafında ise 1 günde döner Ortalama yüzey sıcaklığı 15 derecedir

iç denizi Eski adı Casprum veya Hyracnıum Maredir


Hazar Denizinin güney kıyılarının bir kısmı İrana aittir Geri kalan kısmı Rusya Federasyonu, Türkistan, Kazakistan, Azerbaycan toprakları içerisindedir Uzunluğu 1200, genişliği 300 kilometredir Açık denizlerle irtibatı yoktur Bu yüzden de su seviyesi devamlı değişir 1930 ile 1957 seneleri arasında denizin seviyesi normalden 26 m alçaldı Bunun sonucu kapladığı alan 53300 km2 azalarak 371000 km2ye düştü Su seviyesinin deniz seviyesinden aşağıya düşme sebebi, buharlaşma artarken yağışların da azalmasıdır Bir de, denize dökülen suların % 80ini sağlayan Volga Nehrinin sulama ve endüstride kullanılma maksatlarıyla başka yöne kanalize edilmesi mühim bir sebeptir Su seviyesini normal hale getirmek için yapılan gayretler neticesiz kalmıştır Kuzey kesimi sığdır Burada mersinbalığı çok çıkar Bundan bol miktarda havyar elde edilir En derin yeri 978 m olup, güneydedir Suyu tuzludur Ortalama tuz oranı % 0,13tür Sülfat oranı da yüksektir Doğu kıyılarındaki geniş sığ bir bölgede sodyum sülfat yatakları bulunmaktadır Hazar Denizi kış ayları hariç ana ulaşım güzergahıdır Kuzeydeki sığ kesim kış ayları boyunca donar Buradaki önemli limanlar Bakü, Kasnovodik ve Volga deltasında Astrakhandır Bunlar arasında demiryolu bağlantısı vardır İrana ait kısımda en önemli liman Bender Sahtır


İklimi bölgelere göre değişiklik göstermektedir Kuzey bölümünde kara iklimi, orta ve güney bölümünde ise ılıman iklim hakimdir Yaz aylarında ortalama sıcaklık 24°C-26°C arasında değişirKış aylarında ise -10°C ile +10°C arasındadır Ortalama senelik yağış miktarı 200-1700 mm arasındadır


Hazar Denizinde, Türkistan kıyısında Kuları, Kalpin, Çeleken, Aşur Ada, Koğurçı; Azerbaycan kıyısnda Pir Allani, Nogaras, Bakü Adası, Kum Zire, Taş Zire, Sarı; Dağıstan kıyısında Çeçen Adaları vardır Bunlardan Çeleken ve Pir Allanide petrol üretilmektedir


Hazar Denizine dökülen belli başlı ırmaklar ise; kuzeyde Volga, Ural ve Emba; doğuda Etrek; batıda Kuma, Terek, Sulak, Samur, Kur, Astara Çayı, güneyde ise Kızıl Ören Irmağının Gılan ve Sefidrüd kollarıdır


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi