Hititler - Yasalar

Hititlerde yazılı yasaların varlığı, Boğazköy e bulunan yazılı belgeler arasında yasa maddelerini içeren 2 tablet ve bu tabletlerin kopyaları yapılarak çoğaltılmış paralel metinlerin ortaya çıkarılması sonucu anlaşılmıştır

Hititlerin hukuka bakış açısı, bütünüyle dinseldi Onlara göre tanrılar, bütün varlıkların hakkını koruyan, adil ve dürüst efendilerdi


Devlet öncelikle toplum düzeninin sağlanması ile yükümlü olduğu için, bireysel öcün en aza indirilmesini yada tamamen ortadan kalkmasını ister Bu bakımdan, yasalarda rastlana talion ilkesi, yani göz göze diş dişe hükümleri zarara uğrayanın suçluya kendisine gelenden daha çok zarar vermesini önlemek için, beklide öç duygularının aratarak ilerlemesini engellemek yolunda atılmış bir adım olarak kabul edilir Yasa koruyucu, cezanın anlamının, aynı zarara başkasının da uğraması değil, hak sahibinin uğradığı zararın giderilmesi olduğunu anlarsa, talion ilkesi yerine eski durumuna getirme ve yerine koyma ilkelerini benimser Talion hükümleri korkutucu veya caydırıcıdır

Hitit devletinin eski dönemlerinde ölüm cezasının yaygın olmasına karşılık, hukuk reformundan sonra sınırlandırılmıştır Ancak yasa maddeleri arasında yer almayan bazı suçlara, kralın bizzat bu cezayı verme hakkı saklı tutulur Yasalarda ölüm cezası, ırza geçme, hayvanlarla cinsel ilişkide bulunma ve devlet otoritesine karşı gelme suçlarına verilmekteydi Eyer suçlu bir köleyse efendisinin emirlerine uymaması yada kara büyü yapması halinde öldürülüyordu Bedeni sakatlama cezaları da yalnız kölelere uygulanıyordu


Mülkiyetin korunması ile ilgili yasa maddelerinde saptanan cezalar, genellikle yıkıma uğrayan kaybolan yada kullanılmaz duruma gelen malın yerine yenisinin konması ve değerinin tazmin ettirilmesi ilkesine dayanmaktaydı Mülkiyete taşınamaz mallar, ekinler, hayvanlar ve kölelerde alınmıştır Tazminat miktarının belirlenirken yanlışlık yapılmaması için, kaybolan yada çalınan malın değeri, özellikleri sayılarak saptanıyordu


Hitit aile hukukuna ait bazı maddeler de yasalarda yer almaktadır Ancak bunlar daha çok özel durumları kapsamaktadır Evlilik ve boşanma ile ilgili bazı konularda yasa maddeleri vardı Ailenin ataerkil bir düzen taşıdığı görülür

Hititlerde yaşlıların, bazı yüksek dereceli subayların ve kralın yargıcılığında mahkemeler yapılıyordu Arşivler ve bulunan belgelerde, mahkemelerin nasıl yapıldığına ilişkin bilgiler bulunmaktadır Mahkeme tutanakları suçluların, şahitlerin ve müdahil olarak davaya katılanların ifadeleri ayrıntılı bir şekilde ve baş tarafında ise davaya konu olan iddialar yazmaktadır