Cinuçen Tanrıkorur

Cinuçen Tanrıkorur (d 20 Şubat 1938 İstanbul - ö 28 Haziran 2000, (İstanbul) ut virtüözü ve bestekar İstanbul'un Fatih ilçesinde doğdu Kürdilihicazkar makamından bestelediği sözleri Feyzi Halıcı'ya ait Günaydınım fantezi şarkısı ile Köyde Sabah isimli Hüseyni saz semaisi en tanınmış eserlerindendir Ut icrasında, klasik tambur tavrına yakın, az mızrap vuruşuyla çok melodi elde etmeyi amaçlayan kendine özgü bir stil geliştirdi Saim Konakçı ve günümüzün tanınmış icracılarından Gülçin Yahya yetiştirdiği öğrencilerdendir
Tanrıkorur 1938 senesinde İstanbul Fatih' te dünyaya gelir Babası Zaferşan Bey oğluna,kendi isminin Türkçe'deki tam karşılığı olarak "Cinuçen"ismini koyar Daha çocuk yaşlarında ilk müzik derslerini Keman-Bestekar Mustafa Sunar'in öğrencisi olan annesi Adalet Hanım'dan alır Daha 14 yaşında iken "Ferahnak"saz semaisi ve Sözleri Fuzul'ye ait olan bir şiiri "Şevkefza"makamında bestelerYarım asır süren müzik hayatında 400'den fazla beste yapar Kendinin terkib ettiği "Şeddisaba", "Zavil-aşran" ve "Gülbuse"ismini verdiği makamlar da dahil olmak üzere bir çok değişik makamdan klasik fasıl takımları besteler İtalyan Lisesi'ni bitirdikten sonra Konservatuvara devam etme isteği babasınca tepki ile karşılandığında, mimarlık eğitimini alr Mimarlık eğitimini bitirdikten sonra İmar İskan Bakanlığı'nda 1973'ten sonra TRT bünyesinde değişik görevler alarak devam etti 1980 senesinde Konya Turizm Derneği'nin açtığı beste yarışmasında "Beyataraban Ã?yini"birinci seçilir Aynı eser 1981 yılnda Paris'te Akademi Enternasyonal Delutece tarafından da altın madalya ile ödüllendirilir
Konya Selçuk Üniversitesi Müzik Eğitim Bölümü'nü kurma görevini alır ve başarı ile tamamlar Geleneksel musıkimize sırf bestekar olarak değil, ayrıca kalemiyle de büyük hizmetler yapar Çeşitli gazete ve dergilerde haftalık makaleler yayımlar Bununla da yetinmez, "Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler" ve "Biraz da Müzik" isimli kitaplarını yazar Ölümünden sonra çeşitli dönemlerde yayımlanan yazıları İsmail Kara tarafından yayına hazırlanır ve "Saz-ü Söz Arasında" ismiyle 2003 senesinde basılır
Hayatı boyunca davetli olarak gittiği 22 ülkede resital, konferans ve seminerler verir Fransız Devlet Radyosu'nca LP'si yapılan ilk Türk sanatçısı ünvanını alır
Münir Nurettin Bey' den sonra üstad Yahya Kemal'in şiirlerini en çok besteleyen ikinci bestekar Tanrıkorur'dur
"Yahya Kemal, şiirlerini, sesini ve tavrını çok sevdiği,meclisinde bulundurmaktan zevk aldığı Mümir Nureddin tarafından bestelenmesini aslında pek istemez, yaptıklarını beğenmezmiş Ancak bana öyle geliyor ki, eğer Cinuçen Tanrıkorur'un bestelerini dinleseydi, 'Tamam, derdi, benim de aradığım ses bu' ¦Çünkü on sekiz besteden hiç biri, varlığını borçlu olduğu şiire ihanet etmedi; aksine derinden kavrayıp kucakladı,sarıp sarmaladı ¦" (1)
Tanrıkorur'un, Yahya Kemal'in şiirlerine yaptığı besteler 1996'da özel bir konserle icra edilir Bu besteleri dinleyen bir yazarımızın izlenimleri oldukça heyecan ve zevk doludur Bakın konser sonrası neler yazmış :
" ¦Cinuçen Tanrıkorur'un Yahya Kemal'in şiirlerinden yaptığı ve musıkimizin içindeki, ta içindeki saf,haresiz ve elmas melodileri, bir 'te'sir-i sihirkar'ile bulup çıkaran bestelerini dinlemenin hazzını yaşadım Bu müstesna elman melodiler, beni parçalanmış hayatımızın hemen hemen her tarafına hakim olan 'zevk hezimeti'nden (deyiş, Tanpınar'ındır) çekip çıkardı ve bir haz transandansı ile, musıkisinde bir taraftan dinin,öte taraftan bütün hayatın aktığı büyük Itr'nin iklimine götürdü Musıkinin köksüzleşmiş ve içleri boşalmış ağaç gövdelerine benzeyen, kuru hayatımızı nasıl baştan başa derleyip toparlayarak bir gülistana döndürdüğünü o Rast Destan'da yaşamak nasip oldu ¦"(2)
Aynı Hilmi Yavuz'un, Tanrıkorur'un ölümünden sonra da hakkında söyleyecekleri bitmemiştir ve şunları yazacaktır :
" ¦Cinuçen Tanrıkorur, Türk musıkisinin geleneksel konumuna bağlılığı bir dünya görüşü olarak temellük etmişbir besteci olarak anılacaktır Bir dünya görüşü, evet, -çünkü, klasik musıkimizi, sadece bir melodi dağarının formel anlamda yeniden üretiminden ibaret bir teknik mesele olarak ele alan bestecilerimizden değildir Cinuçen Tanrıkorur ¦
¦Cinuçen Tanrıkorur bestelerinin, bilhassa (Halime Uğur'un da isabetle belirttiği gibi), melodik yapıya ilişkin 'geçki ve kompozisyon özellikleri' bakımından yeniliği, klasik musiki fomlarımızın makam,usul ve seyir gibi geleneksel unsurlarının kısıtlayıp hudutlandırdığı muhtevayı'aşma'denemeleri olmalarındandır Bu 'aşma'yı, Cinuçen Bey'in,özellikle, Yahya Kemal'in 'Itr' şiirinin bestesi olan 'Rast Destan'ında bulmak mümkündür: Bence, Cinuçen Bey'i, büyük bir bestekar kılan eserler, 1990'dan sonra bestelediği,gerçekten benzersiz müziklerdir ¦" (3)
Yahya Kemal'in şiirlerinin bestelerine dair bir başka isim bakın neler yazmış :
" ¦Değerli sanatkar bu besteleriyle Türk musıkisine kendi öz vadisinde yeni ufuklar açmaktadır İleride bu günlerin tarihi yazılırken, 20 yy Türk Sanatı bahsinde, birkaç kırık cümle arasına bir Cinuçen Tanrıkorur isminin pırıl pırıl ışıldayacağını düşünmüştüm Bu fikrimde hala ısrarlıyım Hiç şüphesiz asrımızın zavallı Türk tarihi ileriki asırlarda okuyanların içlerini burkacaktır Eğer o burukluk içinde birkaç güzel teselli bulunacaksa, onlardan birisi her türlü hastalık,itilip kakılma, muhitsizlik, anlayışsızlık tufanına rağmen bu ebed bestelerle musıkimize ve metoduyla da diğer sanatlarımıza rehberlik edecek Cinuçen Tanrıkorur adı olacaktır ¦" (4)
Bu besteler, aynı yıl İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kültür İşleri Daire Başkanlığı tarafından CD ve kaset olarak piyasaya verilir
Tanrıkorur 28 Haziran 2000 akşamı saat 1940' da hayata fani veda eder Geride 505 beste ve kendine özgü bir üslup, tarz ve seviye bırakmıştır Ölümünden sonraki yıllarda Türkiye' de bütün değerler gibi kıymeti geç anlaşılır ve sağlığında hakedip de görmediği ilgiyi görür2002 senesinde onun bestekarlığının 50yılı anısına İstanbul,Ankara,Konya,Kütahya gibi şehirlerde çeşitli etkinlikler yapılır Onunla ilgili olarak Mehmet Yılmaz'ın hazırladığı"O Şafak Vaktinin Cihangiri"adıyla bir saatlik belgesel film yapılır Çeşitli konferans, konser gösterileridüzenlenir 5 Mart akşamı CRR'de Gazi Üniversitesi Korosu 63 makamlık büyük eseri Kar-ı Nev Eda' sını,Kar-ı Natık' ını seslendirir Konserin solistleri Selma Sağbaş ve Bora Uymaz' dır
28 Haziran akşamı CRR Konser Salonunda Ahmet Özhan Yönetiminde Kültür Bakanlığı Tarih Türk Müziği Topluluğu Cinuçen Tanrıkorur'un Bestelerinden Tasavvuf Müziği"adı ile bir konser verir Konserin Solisti Ahmet Özhan Tanrıkorur'un bestelediği ilahileri okur Aynı topluluk besteci'nin Zavilaşiran Mevlev Ayini'ni de ilk defa icra eder

Kaynak : Wikipedia