Sirius Etimolojik Bakış Ve Kültürel Anlamı

Etimolojik bakış ve kültürel anlamı
Yıldızın adının günümüzde en yaygın kullanımı, Latince'ye Yunanca'dan geçerek Latince'de "Sirius" haline gelmiş biçimidir [70] Bu ad antik Yunan'da i£iµi¯Ïi¹i¿Ï? (Seirios, "parlaklık, ateş" ya da "aşırı sıcak gün") idi Fakat sözcüğün kökeni muhtemelen, Yunanca da değildi Yunanca'daki adının kayıtlı en eski kullanımı Hesiodos'un MÖ 7 yüzyılda yazılmış "İşler ve Günler" yapıtında görülmektedir [71] Sirius'u belirten ifadelerin ve ona verilen adların sayısı 50'nin üzerindedir Arapça'daki adı Şi'ra'dır Ù? ("işaret, rehber, kılavuz") [72] Sanskritçede yıldız Mrgavyadha ("geyik avcısı") ya da Lubdhaka ("avcı") olarak bilinir Mrgavyadha olarak yıldız, Shiva'nın (Şiva) Rudra (rüzgar, fırtına ve av ilahı) biçimini temsil eder[73][74] Yıldız İskandinavya'da Lokabrenna ("Loki tarafından yakılmış" ya da "Loki'nin meşalesi") olarak bilinir
Japonca'da ise günlük dilde Aoboshi ("mavi yıldız") olarak ifade edilir




Sirius-A ve Sirius-B'nin Hubble Uzay Teleskobu ile çekilmiş nadir fotoğraflarından biri


Sirius'un çeşitli adlarından bazıları şunlardır:

"Sothis" (Eski Mısırca adının Grekçe'ye uyarlanmış hali)
"Sigi" (Dogonlar'da)
"Sigo" (Bambara'larda)
"Şira" (Araplar'da)
"Seirios" (Hellenler'de)
"Sirius" (Romalılar'da)
"Kak-si-sa" veya "Kak-si-di" (Asur-Babil'de)
"Kak-si-si" (Hititler'de)
"Tistirya", "Tishtrya" veya "Tiştria" (Farsça: Zerdüştçülüğü benimsemiş kavimlerde)
"Sima Kayne" (Bozolar'da)
"Sirona" (Galyalılar'da)
"Hu-Şi" (Çinliler'de )[75]

Yıldız, Orta Çağ'ın Avrupa astrolojisinde "Behenian sabit yıldızları"ndan biri olup beril taşlarıyla ve ardıçla ilişkilendiriliyordu[76] Sirius'un kabalistik sembolü Heinrich Cornelius Agrippa tarafından oluşturulan listede [77] çizilmiştir Sirius'un kabalistik sembolü
Birçok kültürde Sirius'a kurt ya da köpekle ilgili bir özel anlam yüklenmiştir:

Çin geleneklerinde Sirius yıldızı, "göksel saray"ın bekçisi "göksel kurt" olarak nitelendirilir Çin geleneğine nereden geçtiği pek bilinmeyen "Göksel kurt" ifadesi Orta Asya Türkçe'sinde 'gök böri' ya da 'bör-teçene'dir (Kimi yazarlar Demir-Kazık yıldızı adının Ön-Türkler'de Kutup Yıldızı'nı belirtmediğini, Sirius ile ilgili bir anlam taşıdığını iddia etmişlerdir)
Yunan mitolojisinde Sirius köpek-yıldız olarak adlandırılır; Sirius yıldızının yer aldığı takımyıldız da Büyük Köpek Takımyıldızı olarak adlandırılır
Pers geleneklerinde Sirius'tan "Köpek Yıldızı" olarak söz edilir
Tuaregler'in geleneğinde Sirius köpek-yıldız olarak nitelendirilir
Eski Mısır'da Sirius önceleri büyük bir köpekle temsil edilirdi İskenderiye'de basılan Grek madeni paralarında, yıldızı Sirius olan ilahe İsis, bir köpeğe binmiş durumda görülür Eski Mısır'da kurt ise Sirius-B'yi temsil ettiği sanılan Osiris ile ilişkilendirilirdi [78]
Kuzey Amerika kızılderili kabilelerinde Sirius ya köpek ya da kurtla ilişkilendirilir

Büyük Köpek Takımyıldızı'nın en parlak yıldızı olan Sirius, teklifsiz konuşmada çoğu zaman "köpek yıldız" olarak belirtilir Zaten Klasik Mitoloji'de de "avcı Orion"un köpeği olarak betimlenir, bu betimleme sanat eserlerine de yansımıştır Antik Yunan'da aynı zamanda, Sirius'tan yayılan tesirlerin yaz sıcağında (köpek günleri) köpekler üzerinde, onları anormal davranışlara sevk edecek etkiler yaratabileceği düşünülmekteydi "Köpek günleri" kavramı Romalılar'a da geçmiş ve bunun sonucunda Latince'de "dies caniculares" ve canicula ("küçük köpek") terimleri doğmuş, daha doğrusu bu terimlere özel anlam yüklenmiştir Çin astronomisinde yıldız "göksel kurt" (Tianlang) olarak bilinir
( Japonca'sı Tenro, Korece'si Cheonlang) [79] Sirius bu kültürlerin bölgelerinden uzakta sayılabilecek başka bölgelerde de, örneğin Kuzey Amerika kızılderililerinde de köpek ya da kurtla ilişkili görülür Örneğin Meksika'daki Seri'ler ve Sonoran Çölü'ndeki Tohono O'odham yerlileri Sirius'u "dağın koyunlarını takip eden köpek" olarak belirtiler, Karaayak dilinde ise yıldıza "köpek-yüz" denir Cherokee (kabile) kızılderilileri Sirius'u Antares yıldızıyla eşleştirir ve her ikisini "ruhların yolu"nun sonunun bekçisi olan köpek yıldız olarak kabul ederler Benzer inanışlara Asya şamanizminde ve eski Mısır mitolojisinde de rastlanır Nebraska Pawnee'lerinde de Sirius'la ilgili bu tür ilişkilendirmeler görülür Wolf (Skidi) kabilesine göre Sirius "kurt yıldız"dır Alaska'lı Inuit'ler ise Sirius'u "Ay Köpeği" olarak adlandırırlar[80]




Dandera Tapınağı'nın dairesel burçlar kuşağı;Hathor kayıkta inek olarak tasvir edilmiştir


Yine, birçok kültürde Sirius yay ve ok ile ilişkilendirilir:

Asur-Babil tradisyonunda, Sirius'a ve Sirius sistemindeki başka bir yıldıza (Sirius-B) yay ve ok adları verilir
Çin mitolojisinde, Sirius yayla ifade edilir Sirius'un Çince'deki adı Hu-Şi, "Yay ve Ok" anlamına gelir
Mısır'da, Dandera Tapınağı'nın dairesel burçlar kuşağında Sirius yay ve okla temsil edilir
Afrika'da Mali'de yaşayan Dogonlar'ın Sirius-A'yı belirtmek üzere çizdikleri şekil, yay ve okun birleşmiş şeklidir
Pers geleneğinde Sirius yay veya ok yıldızı olarak ifade edilir [81]

Antik Çin'de güney yarıküre bir ok ile bölünen yay şeklinde canlandırılırdı Oku oluşturan Büyük Köpek Takımyıldızı ve Puppis Takımyıldızı'ydı Okun ucu kurt-Sirius ile noktalanırdı Benzer bir ilişkilendirme Dandera'daki Hathor Tapınağı'nda görülür; burada ilahe Satet okuyla Hathor'u (Sirius) resmetmektedir Pers kültüründe Tir adıyla bilinen Sirius, geç Pers kültüründe ok olarak tasvir edilmiştir[82]

Kaynak : Wikipedia