Atatürkçülük Kemalizm Ve Ordu

Kemalizm ve Ordu

1911'de Vardar'da alay komutanı Andertin, bardağını "Arnavutluk ayaklanmasını bastıran Osmanlı ordusu onuruna" kaldırır Bunun üzerine Mustafa Kemal söze girerek:

"Türk ordusu için iç savaşta başarıya ulaşmak bir zafer değildir Bu olayın onuruna, ülkeyi seven bir adam olarak ve Türk subayı olarak sevinip kadeh kaldıramam Bundan ancak üzüntü duyabilirim Arkadaşlar, bana dikkat edin, sözlerime kulak verin Osmanlı ordusu değil Türk ordusu bir gün gelecek Türk varlığını, Türkün bağımsızlığını kurtaracaktır İşte asıl o vakit sevineceğiz, öğreneceğiz İşte o vakit Türk ordusu görevini yapmış olacaktır"


Bu sözler, Atatürk'ün ordunun işleviyle ilgili genel yaklaşımını yansıtır Ama Kemalizm açısından asıl önemli olan, Atatürk'ün kafasındaki "ordu-siyaset" ilişkisidir 1924'de TBMM açış konuşmasında şu tümceler vardır:

"Sayın üyeler, ülkenin genel yaşamında ordunun siyasetten soyutlanması Cumhuriyetin her zaman gözönünde tuttuğu temel bir ilkedir Şimdiye kadar izlenen bu yolda Cumhuriyet orduları vatanın güvenilir ve güçlü bekçileri olarak saygın ve kuvvetli kalmışlardır"


Atatürk daha ileri yıllardaki bir konuşmasında da şöyle demiştir:

"Arkadaşlar, tüm tarih bize gösteriyor ki uluslar yüce hedeflerine ulaşmak istediklerinde bu coşkularının karşısında üniformalı çocuklarını bulmuşlardır Tarihin bu geneli içinde büyük bir istisna bizim tarihimizde, Türk tarihinde görülür Bilirsiniz ki Türk ulusu ne vakit yükselmek için bir adım atmak istemişse, önünde hep önder olarak, yüksek ulusal ülküyü gerçekleştirecek hareketlerin kılavuzu olarak, kendi kahraman çocuklarından oluşan ordusunu görmüştür Bu evlatlarımız arasında yarının kahramanlarını yetiştiren öğretmenlerimiz de vardır Ben büyük ordumuzun subaylarından ve onlarla birlikte olan, fikriyle, vicdanıyla ve bilim anlayışıyla ulusal kahramanlığı katılmaya hazır Türk gençlerinden söz etmiş oluyorum"




Atatürk konuyla ilgili hemen tüm konuşmalarında, orduyu ulusun üzerinde değil "ulusun emrinde" bir güç olarak tanımlamaya özen göstermiştir Ordunun "ilerici" yönünü vurgulamıştır "Ordu-siyaset" ilişkisiyle ilgili tutumunu ise, daha genç bir subayken İttihat ve Terakki'nin 1909 Selanik Kongresi'nde ortaya koymuştur:

"Subaylar partide kaldığı sürece, ne güçlü bir partiye ne de güçlü bir orduya sahip olabiliriz Üçüncü kolorduya bağlı subayların çoğunluğu aynı zamanda partinin de üyesidirler, etkili bir güç oluşturduklarını ise söylemek zordur Buna karşılık, parti de halkı kendine çekme imkanına sahip değildir; çünkü gücünü ordudan almaktadır Partide kalmak isteyen subayların ordudan istifa etmeleri kararını burada verelim Ayrıca geleceğin subaylarına siyasal ilişkiler kurmayı yasaklayan bir kanunun kabulüne de ihtiyacımız vardır"




Atatürk'ün "ya üniforma ya siyaset" tavrı o kadar nettir ki Cumhurbaşkanı olduktan sonra, halkın karşısına hep sivil kıyafetle çıkmaya bile özen göstermiştir Üstelik "mareşal" üniformasını yaşamı boyunca taşımak hakkına sahip olduğu halde; ve asker kökenli olmayan birçok devlet başkanının bile resmi törenlerde üniforma taşıdıkları bir dönemde
Kemalizm'deki ordu anlayışı Türk ordusunun her müdahaleden sonra kışlasına çekilmesi ile de açıklanabilmektedir Hiçbir askeri cunta Kemalizm'i ve Atatürk'ü yadsımadan iktidarda kalamaz Böyle bir ideolojik yadsımaya gidilmesi de ordunun desteğini keseceği için askeri yönetim olanaksızlaşır

Kaynak : Wikipedia