Üçüncü Ur Hanedanı Tarihi

Tarihi
Akkadların yönetiminin zayıflamasıyla, III Ur Hanedanı yükselişe geçmiştir Son Akkad kralı, Şar-kali-şarri, ile ilk III Ur kralı, Ur-Nammu, arasındaki döneme dair pek bir kayıta rastlanmamıştır ve bu nedenle de çok az şey bilinmektedir III Ur Hanedanının yükselişini çevreleyen etkenler de tam olarak bilinmemektedir Bu konularda tarihçilerin farklı teorileri olmuştur
Bunlardan bir tanesi Ur-Nammu'nın hanedanı kurduğu yönündedir Bu düşünceye göre Uru-Nammu Uruk kralı Utu-khegal'in yerini almıştır ki Utu-khegal de kendinden önceki Guti kralı Tirigan'ı makamından etmiş, yerine geçmiştir Sümer kral listesi, her ne kadar tarihi bir kaynak olarak temel alınmasa da, Utu-khegal'in yedi yıl boyunca iktidarda olduğunu gösterir III Ur'un yükselişine dair genel kabul görmüş ve gelenekselleşmiş kuram budur Fakat diğer arkeolojik ve belgesel bulgular bu duruma yeni açılar getirmiştir
Önem kazanmaya başlamış bir başka teoriye göre ise Utu-khegal Uruk'u yönetirken Ur-Nammu onun valisiydi Ur'da Uru-Nammu'nın hayatını konu alan ve bu detayı barındıran iki dikilitaş (stela) bulunmuştur Diğer teori ile kaynaştırarak bazı akademisyenler Ur-Nammu'nun bir ayaklanma ile Utu-khegal'i tahttan indirdiği ve yönetimi ele geçirdiği teorisini sunmuşlardır Bunların dışında da çeşitli teoriler mevcuttur
Assurologlar bu dönemin bir kronolojisini çıkartmak için birçok komplike metod kullanmaktadırlar, yine de tartışmalı noktalar bulunmaktadır Genel olarak akademisyenler geleneksel ve düşük kronoloji Bunlar şöyledir:
Geleneksel

Utu-khegal: 2119-2113
Ur-Nammu: 2212-2095 dolayları
Şulgi: 2094-2047
Amar-Sin: 2046-2037
Şu-Sin: 2037-2027
Ibbi-Sin: 2026-2004?

Düşük

Utu-khegal: 2055-2048
Ur-Nammu: 2047-2030
Şulgi: 2029-1982
Amar-Sin: 1981-1973
Şu-Sin: 1972-1964
Ibbi-Sin: 1963-1940

Bu tarihlerin hepsi MÖ'dir
Dönemlerinin sonu yoğun göçler ve çevre toplulukların saldırıları ile gelmiş ve yönetimleri zayıflamıştır III Ur Hanedanı MÖ 2004 yılında Elam işgali sonucu düşerken, Babil de Amurruların etkisi altında kalmıştır Ur Hanedanının yönetiminin sonu aynı zamanda Sümerlerin Mezopotamya'daki yönetimlerinin sonu demektir Daha sonra Sümer kökenli olmayan kavim ve sülaleler egemen olmuşlardır Yine de bu dönem kültürel, dini ve mimari açıdan medeni gelişimi büyük oranda etkilemiştir
III Ur Hanedanının kurucusu olarak bilinen kral Ur-Nammu aynı zamanda dünyanın bilinen ilk kanun koyucusudur Akadların tüm Mezopotamyayı yönetme düşüncesinin takipçilerinden olan Ur-Nammu kendisine unvan olarak 'Sümer ve Akad ülkelerinin kralı'nı uygun görmüştü Ayrıca Ur'daki büyük zigguratı da o yaptırmıştır
Hanedanın bir diğer önemli kralı da, Ur-Nammu'dan sonraki kral Şulgi'dir Dünyanın bilinen ilk kanunnamelerinin ona ait olabileceği kanısı mevcuttur Döneminin en büyük kralı olan Şulgi imparatorluğun yönetimsel işlemlerinde standartlaşma ve merkezileşme için çeşitli adımlar atmasının yanı sıra, vergi sistemi, ulusal takvim ve arşivsel belgeleme ona atfedilir
Akad kralı Naram-Sin gibi Şugal da tanrılaştırılmıştır Daha ölmeden tanrılaştırılan ve takdis edilen Şugal'ın adına tapınaklar yapılmıştır Ayrıca adına Sümerce ilahiler de yazılmıştır

Kaynak : Wikipedia