Arıburnu Cephesi Anzak İleri Harekatları Ve Osmanlı Savunması

Anzak ileri harekatları ve Osmanlı savunması
Çıkarmanın hemen ardından örtü kuvvetinin ilk kademesini oluşturan 1500 kişilik kuvvet, üç kol halinde ilerlemeye başlamıştır Soldaki kol Yük****ırt - Serçetepe - Kocaçimen, merkezdeki kol Merkeztepe - Kanlısırt, ve üçüncü kol da Yeşiltarla - Kabatepe hattında ilerlemiştir
Çıkarma sahilinin kuzey kesiminde ilerleyen kol, Serçetepe sırtı ve Cesarettepe'deki Osmanlı postalarını atarak bu tepeleri işgal etmek için ilerlemişlerdir 12 Tabur komutanı Albay Clarke'ın yönettiği bu harekatla, Albay Clarke'ın da aralarında bulunduğu kayıplara karşın bu sırtlar işgal edilmiştir Balıkçı damlarındaki Osmanlı müfrezesi, ileri hareketi sürdüren bu üç bölüğü geri püskürtmüştür Ancak takım, savunmanın merkez kesimini geri atan Anzak birliklerinin Cesarettepe üzerinden kuzeye akması üzerine mevzilerinden çekilmiştir Zaten takımın cephanesi de bitmek üzeredir Takım komutanı, elinde kalan iki manga kadar askerle Conk Bayırı yönünde çekilmeye karar vermişti Bu iki manga asker, günün ilk saatlerinde Düztepe - Conk Bayırı hattında ilerleyen Anzak kollarına ateş açarak ileri hareketi durdurmaya çalışmıştır Cephanesi biten müfreze, daha sonra Conk Bayırı yönünde çekilmiştir Kurmay Yarbay Mustafa Kemal Bey'in Conk Bayırı'nın düşmesini önlemesi sırasında onun komutasına girecektir
Savunmanın merkez kesiminde, sahilden ilk açılan ateş, Küçük Arıburnu ve Büyük Arıburnu arasındaki kıyıdaki iki mangalık müfrezedir Sahile yanaşan istimbotların uğultusu üzerine alarma geçmiş, filikaları kıyıya yanaştıkları anda hep birlikte ve yoğun bir ateşle karşılamışlardır Gerçekte manga erleri geç ateş açmışlardır Filikalar henüz deniz üzerindeyken ateş açılmış olsaydı daha ağır kayıp verdirilecekti Filikaların böylece sahile sürekli asker çıkarması sonunda bu iki manga geri çekilmiştir Anzak örtü kuvvetlerinin ilk kademesi kıyılara indikten sonra ileri hareketlenmiştir Sahilin hemen gerisinde ve sahile hakim konumdaki Haintepe'deki bir takım kadar olan Osmanlı müfrezesi, iki yandan sarılana kadar mevzilerinde kaldı Müfrezeden, ancak birkaç er, yaralı komutanlarını taşıyarak geri çekilebildiler 8 Bölük Komutanı, ihtiyattaki 3 Takım'la birlikte ileri çıkarak daha gerideki Cesarettepe - Yük****ırt hattını tutmuştur Bir süre bu bölgeye olan taarruzları karşılamışlardır Fakat daha sonra bir Anzak taburunun taarruzu ile Cesarettepe kuzeyinden ilerleyen Anzak birlikleri arasında kalmıştır Bölük ve Tabur Komutanlarının yaralanması ve kuşatma tehlikesi üzerine Takım'dan sağ kalanlar geri çekilmişlerdir Çıkarma bölgesinin merkez kesimini savunan bu birliğin de çekilmesiyle Anzak birliklerinin Conk Bayırı yönünde önü açılmış oldu
Savunmanın güney kesiminde, Keltepe'yi tutan 7 Bölük'ten bir takım kadar Osmanlı kuvveti, saat 05:00 e kadar Anzak kuvvetlerinin ilerlemesini karşılamıştı Ancak bu saatte üç Anzak bölüğü taarruzu, takımı geri atmıştır Anzak birlikleri serbest buldukları Kanlısırt üzerine yayıldılar ve buradaki 7 Dağ Bataryası'nı baskına uğratarak üç topu ele geçirdiler Batarya erleri, atların açılan ateşle yaralanması ya da ölmesi yüzünden toplardan ancak birini kaçırabilmişlerdir
Hemen ardından Kabatepe'yi işgal etmekle görevli üç bölük de Kanlısırt'ın güney uzantısındaki Osmanlı siperlerini, subaylarının tümünün yaralanmasına karşın işgal etmiştir Albayraksırtı - Süngübayırı hattını tutmakta olan 7 Bölük'ün diğer unsurları bu üç bölüğün Kabatepe yönündeki ileri hareketini durdurmayı başarmıştır Tabur'un, Kabatepe'nin 1,5 km doğusundaki ihtiyattaki 5 Bölük'ü de Topçular sırtı güneyinden ilerlemekte olan Anzak taburunu karşılamıştır Bu Bölük ve 7 Bölük'ün sağ kanadındaki takım, Anzak birliklerinin Kabatepe yönündeki ilerlemesini durdurmuş, Kanlısırt'dan ileri geçmesini engellemişlerdir
Gün ağardığında, saat 05:00 dolaylarında Osmanlı topçu bataryaları ile Birleşik Donanma topçusu ateşe başlamıştır Çıkarma planında öngörülen topçu bataryaları sahile alınamamıştır Öğleden hemen sonra, sahilde ve ileri hatlarda bataryaların yerleştirilmesi için alan bulunamadığı için, bu bataryaların sahile çıkartılması ertelenmişti Çıkarma günü akşamına kadar Anzak birlikleri kara topçusu desteği göremediler Fakat deniz topçusu, sahillere iyice yanaşarak Osmanlı mevzilerini ve yaklaşma hatlarını yoğun bir biçimde ateş altına alabilmiştir Kabatepe ve Palamutluk sırtlarındaki Osmanlı bataryaları, sahile yanaşan filikalara yönelik ateşe gün ağardığında başlamıştır Özellikle Kabatepe'deki batarya, çıkarma sahilini ateş alanı olarak seçmiştir Sahile asker ve malzeme taşıyan teknelere yönelen ateş, çıkarmanın programdan bir hayli sapmasına neden olmuştur Bu gecikmenin de etkisiyle sahile çıkarılan bölükler bekletilmeden ileri hatlara sürülmüş, ancak böylece dört taburlu 3 Avustralya Tugayı, istihkam personeli ve seyyar hastane sahile yerleşebilmiştir Bununla birlikte günün ilerleyen saatlerinde çok başka nedenlerle de çıkarma işlemlerinde gecikmeler yaşanmıştır Akşam üstüne doğru, saat 17:00 dolaylarında 1 Avustralya Tümeni Karargahı'nda gece tüm mevzilerin tahliyesi olasılığı üzerinde düşünülmekteydi Sahil boyunca bu yönde çeşitli söylentiler yayılmaktaydı Bazı Anzak taburlarının savaş ceridelerinde bu konu yer almaktadır Bu yüzden asker çıkartmak için demir yerlerine yanaşan bazı filikalardaki birliklerin sahile çıkışları 23 saate yakın bir süre bekletilmiştir
Saat 05:00 dolaylarında sahile çıkan 3 Avustralya Tugayı ve örtü kuvveti komutanı Albay Sinclair Mac Lagan, çıkmakta olan kıtaları sol kesimdeki Kılıçbayır yönündeki ileri harekatı desteklemek için yönlendirmektedir Gerçekten Kılıçbayır önemli bir yükseltidir Öncelikle, çıkarma sahilinden Kocaçimen tepe yönünde ilerlenebilecek tek hattın üzerindedir Ayrıca bu bölgeden güneye doğru uzanan sırtların güvenliği açısından da Kılıçbayır stratejik konumdadır Çıkarma bölgesinin merkez kesimi olan bu sırtlarda Osmanlı gözcü mangalarının ısrarlı ateşi Anzak birliklerinin ilerlemesini büyük ölçüde yavaşlatmaktaydı
Saat 07:00 dolaylarında çıkarma sahilinin güney (sağ) kanadında Kanlısırt tümüyle Anzak birlikleri tarafından işgal edilmişti Bu saatte Albay Sinclair Mac Lagan, Kanlısırt'ın batı kenarı boyunca, Merkez tepeye kadar siper kazılması talimatı vermiştir Oysa örtü kuvvetine verilen görev, daha doğudaki Top sırtının da işgal edilmesiydi Birliklerin dağınık olması dolayısıyla Mac Lagan, bu hatta ilerlemeyi sakıncalı bulmuştur
Aynı saatlerde çıkarma sahilinin diğer kesimlerinde de ilk sıradaki sırtlar Anzak birliklerince ele geçirilmişti Sayıca az Osmanlı gözcü kuvvetleriyle girişilen çatışmalar Anzak birliklerinde ciddi kayıplara neden olmaktadır Özellikle ateş hattındaki bölüklerde subayların çoğu yaralanmıştır Buna karşın Conkbayırı'nın hemen güneybatısından çıkarma sahilinin güney kenarındaki Kabatepe'ye (Kabatepe hariç) kadar uzanan sırt ve tepeler ele geçmiştir İleri çıkmış olan müfrezelerden birinin bulunduğu sırttan, 5,5 km doğudaki Çanakkale Boğazı görülebilmekteydi
Örtü kuvvetinin tümü karaya atılmış ve Osmanlı kuvvetlerinin kayda değer bir direnişi görülmemişti Sırtlardaki Osmanlı direnişi, ileri harekatı yer yer engelliyor, genel olarak geciktiriyordu ama sahili tehdit edecek bir harekat gösteremiyordu General Sır Ian Hamilton da dahil olmak üzere Müttefik komutanlar, çıkarmanın bir baskın olarak amacına ulaştığına karar vermişlerdir Osmanlı tarafında, çıkarmada görevli destroyerlerin demir yerlerine yönelik seyrek topçu ateşi ve zayıf gözcü birliklerin ateşinden başka bir direnme olmamaktadır Osmanlı'nın, bölgede çıkarmayı karşılayacak bir kuvveti olmadığı anlaşılmıştı Zaten sırtlardaki Osmanlı direnişi, tek bir tabura bağlı dağınık unsurların, cephaneleri yettiği kadar sürdürebildikleri bir direnmedir
Buna karşın sırtlarda yer yer süren çatışmalarda kayıplar artmakta, sahile yağan takviye talepleri karşısında çıkan tüm birlikler derhal ateş hattına gönderilmektedir, sahilde ihtiyat tutulamamaktadır Oysa, 1 Avustralya Tümeni'ni oluşturan üç tugaydan biri, plan gereği sahilde ihtiyat olarak tutacaktı Çıkarma, zorluklara karşın aralıksız sürmektedir Albay Sinclair Mac Lagan, bir Osmanlı karşı taarruzundan endişe duymaktadır Özellikle sağ kanatta Kanlısırt taraflarında bir Osmanlı karşı taarruzunun her an gerçekleşebileceği düşünülmektedir

Kaynak : Wikipedia