İkindi Vakti Neden Uyunmaz ?

Sabah namazından sonra ve İkindi vakti ile akşam ezanı arası uyumak sağlık açısından ve dinen sakıncalı mıdır?


Evet bu saatlerde uyumak uygun değildir Bu vakitlerde uyanık olmak, güzel şeylerle meşgul olmak sünnettir ve sevabı vardır Ancak kerahet vakitlerinde uyuyan kimse bu sevaptan ve bereketten mahrum kalsa bile günah işlemiş olmaz


Gece dışında Feylule, Gaylule ve Kaylule olmak üzere üç çeşit uyku vardır:


Gaylule uykusu fecirden itibaren güneş tamamen doğuncaya kadar geçen sürede uyumaktır Bu zamanda uyumak sünnete uygun düşmez Çünkü birçok iş kolunda sabahın erken saatlerinde işe başlamak rızkın bolluğuna ve berekete sebeptir İnsanın işe motive olacağı en aktif zaman dilimi fecirden sonraki zaman dilimidir Bu dilim, uykuyla geçmemelidir Çünkü o saatte uyumak işe geç başlamak demek olacaktır ki, bu da iş kaybı, emek kaybı, zaman kaybı, kazanç kaybı, performans kaybı gibi kazancı bereketlendiren birçok ana unsurun devre dışı kalması mânâsına gelecektir Bereketsizliğin sebebi budur Fakat öte yandan kerahet vaktinde eğer iş ve yoğunluk uyumayı gerektiriyorsa pekâlâ uyunabilir Meselâ gece mesaisi yapmış birisi sabah namazını kıldıktan sonra kerahet vaktinin geçmesini beklemeden uyuyabilir Ve bu sünnete aykırı düşmez Çünkü adam günlük mesaisini yapmış, sabah namazını da kılmış, kerahet vaktinin geçmesini beklemeye artık dinî bir sebep yoktur Burada kerahet vakti sadece bir zaman ismi olarak zikredilmiştir Yoksa mutlak derecede uyku yasağı getiren bir zaman parçası olarak gelmemiştir


Feylule uykusunda da aynı durum söz konusudur İkindi namazından sonra güneş tamamen batıncaya kadar geçen zaman dilimi keza birçok iş kolu için en verimli zaman dilimidir Bu saatte uyumak rızkı da, ömrü de noksanlaştırır Çünkü insanın günün verimini muhasebe edeceği, ölçüp tartacağı, yarınki gün için yeni plânlar yapacağı, hayat için yeni moral ve motivasyon bulacağı bu zaman diliminde uyumak insanı bütün bu neticelerden genellikle mahrum bırakır Buradaki uyku sakındırmasının da kerahet vaktine denk gelmesi ile ilgisi yoktur Zaman dilimi bakımından sakıncalı görülmüştür Fakat şüphesiz bunun da istisnası vardır: Meselâ, gündüz boyu aralıksız yoğun bir çalışma gösterip akşamdan sonra gecenin bir vaktine kadar yeniden yoğun bir çalışmaya girecek birisi için, eğer bu vakitte biraz boşluk söz konusu olursa, bu kişinin bu vakitte bir miktar kestirmesinde dinen bir sakınca olmaz


Görüldüğü gibi Gaylule ve Feylule uykuları kerahetle ilgili olarak değil, fakat çoğunluk için zaman dilimi olarak sakıncalı bulunmuştur Kaylule uykusu olan kuşluk vaktinden öğle sonrası vakte kadar güneşin en hararetli olduğu zaman dilimi içinde yarım saat kadar uyumak ise sünnette tavsiye edilmiştir Bu tavsiyeyi öğle öncesi giren kerahet vakti delemez Yani kerahet vakti geldi diye sünnet olan öğle uykusunun yapılamaması söz konusu değildir Çünkü esasen kerahet vakitlerinde sadece namaz kılma yasağı vardır Bunun da gerekçesi hadiste açıklanmıştır Hadisçe bunun gerekçesi, o vaktin, kâfirlerin güneşe secde ettikleri vakit oluşudur (Müslim, Salatül Misafirin, 294)


O halde kerahet vakitlerinden olan sabah gün doğarken ve akşam gün batarken uyumanın mekruh görülmesinin, bu vakitlerin kerahet vakti olması ile ilgisi yoktur Bunun gerekçesi, sadece insan fıtratının bu vakitlerde daha performanslı oluşu ve bu performansı negatif olarak uykuda öldürmeyip pozitif mânâda değerlendirme gereğidir Bu durumda Kaylule uykusu olan öğle uykusu, öğle öncesi kerahet vaktinde yapılabilmektedir


Kaylule uykusunun tavsiye edildiği saat ise kaba kuşluktan ikindi öncesi zamana kadar geçen saattir Bu saat kişiye ve iş yoğunluğuna göre ve kişiye özel olarak değişebilmektedir Belirli bir saat verip itaat ehlini saatle sınırlandırmak doğru değildir



Kerahet vaktinde neden uyunmaz, hikmeti nedir? "Kerahet vaktinde uyuyup da sağlıklı kalkarsanız şükredin" diye bir hadis var mıdır?



Sorudaki şekliyle bir rivayete rastlayamadık Aşağıdaki rivayet aynı anlama gelebilir


“İkindiden sonra, uyuyup da aklını kaybeden kimse, yalnız kendini kınasın”(Kenzu’l-Ummal, h No 41362)


Mecmauz’zevaid’de bu hadisin zayıf olduğuna işaret edilmiştir(bk Mecmau’z-zevaid, 5/116)


Bilindiği gibi -gündüz itibariyle- uykunun üç zamanı var ve üç ayrı hükmü vardır:


Birincisi: Gayluledir: Bu uykunun zamanı; sabah namazının girmesiyle başlar, ta kerahet vaktinin bitiş zamanı olan güneşin doğmasından yaklaşık 45 dakika sonrasına kadar devam eder


Bu vakit, günlük çalışmanın hazırlığını yapmak, serinliğinden istifade etmek zamanıdır Güneşin doğmasından sonra bir rehavet/gevşeme söz konusu olup, çalışmanın şevkini kırdığından ve de bereketsizliğe sebebiyet verdiğinden, hadiste “hilaf-ı sünnet/Sünnete aykırı” olarak değerlendirilmiştir


İkincisi: Feyluledir: Bu vakit, ikindi namazından sonra başlar, akşam namazına kadar devam eder Bu uyku, insanda sersemlik meydana getirdiğinden, yarı uykulu bir hal oluşturduğundan, adeta insanın ömrünün kısalmasına sebebiyet vermiş olur, Yukarıdaki hadis rivayetinde geçen aklın kaybolması meselesi, bu sersemliğin şiddetine işarettir O günkü yapılan işlerin sonucunu görmek genellikle o vakitte olacağı için, o esnada uyuyan kimse, sanki o günü yaşamamış ve o günün manevî neticesini görmemiş gibi olur Bu sebeple, bu uyku da hadiste mekruh sayılmıştır


Üçüncüsü: Kayluledir: Bu uyku sünnettir Kuşluk vaktinden başlar, öğleden biraz sonraya kadar devam eder Yarım saat kaylule, iki saat gece uykusuna denktir Bu uyku, teheccüd namazının rahatlıkla kılınmasına yardımcı olduğu gibi, insana kazandırdığı zindelik sayesinde çalışma temposuna katkı sağlamakta ve çalışma enerjisini arttırmaktadır


Kaynak: sorularlaislamiyetcom