Prof. Dr. Sinsi
|
İskandinav Mitolojisinde Önemli Tanrılar
1)ODİN
İskandinav mitolojisinde ve paganizminde en büyük tanrıdır Germen mitolojisi'nde bulunan Woden ve Wodanaz ile benzerlikler gösterir
Adı "tahrik","hiddet" ve "şiir" anlamına gelen óðr'dan gelmektedir İskandinav panteonundaki diğer birçok ilahi varlık gibi karmaşık bir rol üstlenir,savaş ve bilgelik tanrısıdır Ayrıca büyü,zafer ve av tanrısı olarak bilinir Güneş ve Kelt haçı ile sembolize edilir Odin,Tanrıların babası,Asgard'daki salonu Valaskjalf'da (Katledilmişlerin Korunağı) tahtı Hlidskjalf bulunur Bu tahttan dokuz diyarda olan tüm olayları gözler Ayrıca yeryüzüne ve gökyüzüne hakimdir,gerektiğinde kartala dönüşebilir Odin'in sadece güneş gibi parlayan tek bir gözü vardır Diğer gözünü Bilgelik Kuyusundan içebilmek için feda etmiş ve sonsuz bilgi elde etmiştir Habercileri Valkyrie?ler ölü savaşçıların ruhlarını Valhalla?ya taşırlar İngilizcedeki Wednesday (Çarşamba) günü Woden's Day (Odin'in Günü)'den gelmektedir
Simgeleri, hiç hedefini ıskalamayan mızrağı Gungnir,her dokuzuncu gecede yeni sekiz yüzüğü ortaya çıkaran yüzüğü Draupnir ve sekiz ayaklı atı Sleipnir'dir Sleipnir suda ve karada gidebilir ayrıca iki kargası vardır Bu kargalar ona dünyadan haberler getirir Kargalardan birinin adı Huginn (düşünce) ve diğerinin adı Muninn'dir (hafıza) Ayrıca yanında Freki ve Geri adında iki tane kurt eşlik eder
Kuzey mitolojisinin Zeus'u denilebilcek tanrıdır Eşi Frigg'den olan çocukları,Balder,Hod Bragi ve Hermod,tanrıça Jord'dan olan çocuğu Thor ve dev Grid'den olan çocuğu da Vidar 'dır Bu da ona yeni bir ünvan kazandırır,Bu Tanrıların Tanrısı'dır Elindeki mızrak ise yine 9 ya da 7 gün asılı kaldığı kuzey mitolojisin gerçekleştiği yerin yaşam ağacında runeleri öğrenmesi sonuçu kurtulduğunda kopardığı bir daldan yapılmıştır
Kehanete göre Ragnarok günü geldiğinde,dev bir kurt olan Fenrir Odin'i öldürecektir
2)THOR
Thor,İskandinav mitolojisinde en güçlü tanrıdır
İki sihirli nesneye sahiptir Bu nesnelerden biri Mjöllnir'dir Mjöllnir, adının anlamı "parçalayıcı" olan kocaman bir çekiçtir Çekici Brokk ve Eitri isimli iki cüce kardeş yapmışlardır Çekiç yapılırken Loki sinek kılığına girip cüceleri ısırarak rahatsız edince bir kaza olmuş,çekicin sapı kısalmıştır
Bu iki cüce ayrıca bu çekice birçok farklı özellik vermiştir Çekiç,Thor'un onu kolayca saklayabilmesi için küçülebilir Ayrıca bir bumerang gibi,bir düşmana atılınca düşmana tüm gücüyle çarpar ve sahibinin ellerine geri döner Thor kılık değiştireceği zaman çekici ile kendi yörüngesinde hızlıca döner Fırtınaları çekici ile kontrol eder,yağmurları onunla yağdırır Çekici ile evlilikleri ve nesneleri de kutsayabilir
Onun güçlü olmasını sağlayan bir diğer sihirli nesne de altın bir kemerdir Bu kemeri takar takmaz gücü ikiye,hatta üçe katlanır
Ayrıca Thor'un iki tane keçisi vardır Bu keçilerden birinin adı Tanngniost (Diş Çatırdatan) diğerinin adı da Tanngrisnir (Diş Gıcırdatan)'dır Bu keçilerin çektiği arabası yerde de gökte de gidebilir
Thor,Odin ve Frigga'nın oğludur Odin'den sonra gelen en önemli tanrı olarak kabul edilir "Altın saçlı tanrıça" Sif ile evlidir
İskandinav tanrıları arasında en kurnaz,en kötü tanrı Loki'dir Loki,Sif'e "Seni seviyorum, benimle evlen" der Sif,namuslu bir tanrıça olduğu için kabul etmez Fakat Loki çok sinirlenir ve bir gece Sif uyurken yanına gidip güzelim uzun saçlarını keser,kestiklerini de yakar Artık Sif hiç çekici değildir Thor'da uyanınca bunu görür ve Sif'ten boşanmak yerine onun intikamını almaya karar verir Bu işi ancak Loki yapar diye düşünüp Loki'nin yakasına sarılır Loki'de can korkusundan,özür diler ve cüce İvaldi'nin oğullarına gider Bu ünlü cüce demirciler Sif için altından saç telleri yaparlar,Loki de bu saçları bizzat Thor'a kendi elleri ile verir Thor altın saçları eşine takınca (Ki "Altın saçlı tanrıça" lakabı bu olaydan sonra denmeye başlanmıştır ) onun daha da çekici olduğunu düşünür ve onunla birlikte olur Bu birleşmeden sonra da Thrud adlı bir kızı,Lorride adlı da bir oğlu olur,dördü beraber Thrudheim'deki 540 odalı Bilskirnir isimli saraylarında yaşarlar
Bir efsaneye göre; tanrıların evlerini yapan dev Thrym,aşk tanrıçası Freyja'yı çok beğenir ve ona evlenme teklif eder Freyja bu teklifi sert bir şekilde reddedince Thrym Thor'un Mjöllnir'ini kaçırır,fidye olarak da Freyja'yı ister Thor çekicini geri almak için bir plan yapıp tanrılara açıklar Gelinlik giyip Freyja'nın mücevherlerini takar ve devler ülkesine gider Thrym onu görür görmez çekici bir yana koyup Freyja sandığı Thor'a koşar Thor'da hemen çekicini kapıp Thrym'in üstüne indirir Thrym o anda yere yıkılıverir
Bir başka gün,yoksul köylülere yardım etmek için bir köye iner ve iki keçisini onlar için kesip pişirmiştir Eğer keçilerin postları güzel yüzülürse ve bütün kemikleri bu postların içine doldurulursa Mjöllnir'in kerameti ile keçiler canlanır Köylüler ziyafet çekerken hiçbir kemiğe zarar vermemeye dikkat ederler Bir delikanlı,kemiklere dikkat edilmesi gerektiği uyarısını duymaz ve bir incik kemiğini parçalayıp iliğini emmeye başlar Tam bu sırada Thor onu görür ve kırık kemiği onun elinden alıp bütün kemikleri toplar ve keçileri canlandırır Fakat ne çare,keçilerden biri kırık kemiği olduğu için topallamaktadır Bunun üzerine Thor,delikanlıyı kendine köle yapmak şartı ile o ailenin kökünü kurutmamaya karar verdiğini söyler,aile de delikanlıyı seve seve Thor'a verir
"Hiç kimse ama hiç kimse,onun büyük kahramanlıklarını aklında tutup ezbere söyleyecek kadar bilge değildir "
3)LOKİ

Loki İskandinav mitolojisinde Kötülük tanrısıdır
Loki,İskandinav tanrılarının savaşıp yendiği Buz Devlerinden biridir Babasi Farbauti annesi ise Laufeydir Savaş sırasında Buz Devlerine ihanet ederek Aesir Tanrilarına önemli bilgiler vermiştir Bu hareketi Odin'in onu kan kardeşi olarak kabul etmesini sağlamıştır
Loki,karmaşık bir karaktere sahiptir Diğer Aesir Tanrılarına oyunlar oynayarak eğlenir En önemli tuzaklarından biri,kör tanrı Hodr'ı kandırarak,Odin'in oğlu Balder'in öldürülmesini sağlamak olmuştur Bu hareketinden sonra Odin'in kan kardeşlik bağından cıkarılmış,dünyanın derinliklerindeki bir mağaraya hapsedilmiştir Ayrıca şekil değiştirme yeteneğine sahiptir
Loki'nin,Angrboda ile evliliginden,Jormungandr,Fenris/Fenrir ve Hel adında çocukları vardir Sigyn ile olan evliliğinden ise,Narfi ve Vali adlı iki çocuğu bulunmaktadır
Loki,mağarada öldürülen oğlu Narfi'nin bağırsaklarıyla bir taşa bağlanmış olarak yatmaktadır Tepesindeki sarkıtlara dolanmış dev yılanın ağzından akan zehir gözlerine damlamakta ama eşi Sigyn,elindeki tahta kapla Loki'yi korumaya calışmaktadır Ancak kap dolduğu zaman,boşaltmak için uzaklaştığında,Loki zehirden etkilenmekte ve bu da İskandinav inançlarına göre depremlere sebep olmaktadır Bu ceza İskandinav mitolojisinde kıyamet günü olarak adlandırılan Ragnarok'a kadar devam edecektir
Ragnarok geldiğinde Loki,Odin'in oğlu Heimdall ile dövüşecek,bu dövüşün galibi olmayacak ve her ikisi de savaşta ölecektir
4)FORSETİ
Forseti,İskandinav mitolojisinde adalet tanrısı olarak bilinir Odin'in torunudur İsminin anlamı ''Yöneten''dir Babası İskandinav mitolojisinin en sevilen tanrısı Balderdir
Balder ve Nanna'nın çocuğudur
5)FREYJA
Freya veya Freyja,İskandinav mitolojisinde Frey'in kız kardeşi ve Niord'un kızı olan bereket ve aşk tanrıçasıdır
Eski Nors dilinde Freyja,hanımefendi,kadın yönetici veya efendi anlamına gelir Bereket getirmesi için çağrıldığına dair delil bulunmasa da aşk,cinsellik,savaş,güzellik ve çekicilik tanrıçasıdır
Snorri'nin Edda'sına göre Freyja'nın Odr isminde bir kocası vardı Çoğunlukla uzun yolculuklara çıkardı ve bu yüzden Freyja kırmızı altın gözyaşları dökerdi
6)BRAGİ
Odin ve Frigg'in oğludur Bilgelik ve şiir tanrısıdır Ayrıca İdunn'un kocasıdır
7)HEL
Hel,İskandinav toplumunda,Ölüler ülkesinin kraliçesidir Hel,Loki'nin kızıdır Fenris'in kızkardeşidir Yer altı dünyası anlamına da gelir Aynı Yunan mitolojisindeki Hades gibidir
8 )HEİMDALL
Heimdall,İskandinav mitolojisinde tanrıların ve Midgard ile Asgard arasındaki,Bifröst köprüsünün bekçidir Gözlerinin dünyanın öbür ucunu görebilecek kadar keskin,kulaklarının bir çimin büyüdüğünü duyabilecek kadar hassas olduğu söylenir Aynı zamanda Odin'in elit askerleri olan Einherjarları yetiştirir
9)NJORD
Deniz ve rüzgarın tanrısı Frey ve Freyja'nın babası Vanir'lerdendir ve evi Noatun'dur Karısı dev Skadi'dir Babası Thjatsi'nin ölümü üzerine tanrılar Skadi'ye kocasını seçme hakkını tanıdılar Skadi sadece ayaklara bakarak seçeceği kocasının Balder olmasını istiyordu ama kazara Njord'u seçti Njord ve Skadi nerede yaşayacakları konusunda anlaşmazlığa düştüler ve ayrıldılar
10)SKADİ
Skadi,Kış tanrıçası ve Njord'ün eski karısıdır Bir buz devidir
11)TYR
Mitolojide tek kolu ve gözünün olmadığı belirtilen,Viking sembolü adalet tanrısı Simgesi yukarı doğru ok şeklindedir İskandinav mitolojisinde zafer tanrısı Vikingler savaşa gitmeden önce savaş aletlerine Tyr'in sembollerini çizerlerdi Önemli Aesir tanrıları arasında yer alır Savaş ve zafer tanrısıdır
12)BALDER
Balder,İskandinav tanrılarından Odin ile Frigg'in oğludur Karısı Nanna,oğlu ise Forseti'dir Işık,neşe,saflık,güzell ik,masumiyet ve barış tanrısıdır Tanrılar ve insanlar tarafından çok sevilirdi,iyiliği ile dikkat çekerdi Gücünün az olmasına karşın,sıcakkanlı,akıllı ve belagatliydi En yakışıklı tanrı olduğuda söylenir Balder'in salonu Breidablik'di
Balder, kabuslarında yakında öleceğini görmeye başlamıştı ve bu yüzden Odin,ölülerin krallığı Hel'e gidip şüphelenilmesi gerekilen birşey olup olmadığına bakmaya gitti Orada bir kadınla konuştu ve kadın ona Balder'in gelişine hazırlık yaptıklarını söyledi Bu durumu duyan annesi Frigg herkesi Balder'e karşı zarar vermemeleri konusunda baskı yaptı ve yemin ettirdi Artık hiç bir şekilde yara almayan Balder diğer tanrıların hedef tahtası olmuştu Hepsi atıcılık becerilerini Balder üzerinde deniyorlardı Ama Frigg ökse otunu unutmuştu ve Loki bu durumu fark etti ve Balder'in kör kardeşi Hod'a ökse otundan yapılmış bir ok vererek Balder'a nişan almasını sağladı Ok Balder'in tam kalbine geldi ve hemen öldü Büyük bir keder etrafı sardı Çünkü Balder sadece Aesir tarafından değil tüm yaşayan canlılar tarafından seviliyordu Odin cesur Hermod'u atı Sleipnir'i ile birlikte Hel'e yolladı ve ondan Balder'ı oradan geri getirmesini istedi Hel tüm yaşayan canlıların,Balder için göz yaşı dökmesi durumunda onu geri gönderebileceğini söyledi ve tüm canlılar ağlamaya başladı Ama sadece dişi dev Thokk ağlamadı Thokk, aslında Loki'nin şekil değiştirmiş haliydi
Balder gömülürken karısı Nanna'da kederinden öldü ve ikisini yanan bir gemiye koyup denize gönderdiler Odin oğlunun üzerine eğildi ve kulağına bir şeyler söyledi Sonra sihirli yüzük Draupnir'i Balder'ın göğsüne koydu Tanrılar gemiyi denize bırakmak için güçlü dişi dev Hyrrokkin'den yardım istedi Dev dizgin olarak dört tane yılanı kullanığı bir kurdun üzerinde oraya geldi İçindekilerin ne olduğunu önemsemeksizin gemiyi denize fırlattı ve Thor'u sinirlendirdi Thor, devi öldürmek istedi ama tanrılar onu yatıştırdılar Thor sinirini küçük bir cüce olan Lit'den çıkardı Lit tüm gece tanrıların arasında koşuşturup,onların canlarını sıkmaktaydı Thor bir tekmeyle Lit'i ateşe fırlattı Tanrıların öc almalarından şüphelenen Loki kendisini bir şahine dönüştürdü Ama tanrılar kuşkulanmaya başlayınca Mimir'in kuyusuna uçtu ve ondan Odin'in gözünü başka yere döndürmesini istedi Böylece onu göremeyecekti Mimir bunu yapmak istemediğini söyledi Sonra Loki kendini bir somon balığına dönüştürdü ve Frananger'a daldı Ama kaçamadı Tanrılar Loki'yi kendi oğlu Narfi'nin bağırsaklarıyla bağladılar ve Skadi üzerine zehirli bir yılandan eter damlattı Loki'nin karısı Sigyn bir tahta kap ile onu zehirli eterden korumaya çalıştı Kabın içi eter dolunca boşaltması gerekti ve Loki o kadar güçlü bir çığlık attı ki yeryüzü sallandı
Artık Loki Ragnarok'a kadar serbest kalamayacaktı Ragnarok'un ardından,yeni dünya küllerden yeniden kurulduğunda,Balder yeniden doğacağına inanılır
alıntıdır
|