En Bakir Gezegen: Plüton

1930'da bulunan, güneş sisteminin bilinen en uzak gezegenidir Ölümün ve yeraltının tanrısının adı verilmiştir Roma Tanrılarından Hades'in adıyla anılır Ölüm ve yeraltı ile ilişkilendirilmesinin nedenlerinden biri, canlı barındıramayacak kadar soğuk ve neredeyse hareketsiz bir gezegen olmasındandır

Kuramsal olarak varlığı ortaya atılan Plüton, bir asır öncesine kadar gözlenemediği için astronomi dünyasında kuşkulu cisimlerinden sayılıyordu Gökbilimciler 20 yüzyılın ilk yıllarından başlayarak Neptün'ün ötesindeki bir gezegenin araştırılmasına giriştiler ve Clyde Tombaugh'un 13 Ocak 1930'da bu gezegeni saptamasına kadar 15 yıl yoğun bir emek verildi Neptün'den çok daha sönük bir gök cismi olan Plüton'un parlaklığı 145 kadirdir ve ancak en büyük teleskoplarla görülebilir Görünen çapının çok küçük olması nedeniyle Plüton'un yüzeyinin gözlenmesi olanaksız gibidir

Güneşin çevresini yaklaşık hesaplarla 248 yıl kadar bir zamanda döner Bu yörüngesi de ancak bazı belirsizliklerle bilinmektedir Uranüs ve Neptün yörüngeleri üzerindeki etkisinin meydana getirdiği hafif değişmeler kütlesinin Yer'den biraz küçük olduğu düşüncesine yol açmıştır Öte yandan ABD'de Palomar dağında Kuiper'in yaptığı gözlemler 5 800 km'lik bir çap vermiş, şaşırtıcı derecede küçük olan bu değer 28 - 29 Nisan 1965 gecesi doğrulanmıştır Bu doğrulama da şu şekilde oldu: Plüton'un bir yıldızın önünden geçmesi gerekiyordu Bu geçiş sırasında yıldızın, Plüton'un diski arkasında bir an kaybolacağı sanılıyordu Fakat yıldız kaybolmadı Örtüşmenin meydana gelmemesi için ise, Plüton'un çapının en fazla 6900 km olması gerektiği hesaplanmıştı Plüton gerçekten de küçük bir gezegen sayılır Öyle ki, Güneş Sisitemi'ndeki 7 uydudan daha küçüktür: Ay, Io, Europa, Ganymede, Callisto, Titan ve Triton daha büyük gök cisimleridir

Plüton'un Güneş'ten uzaklığı 59 milyar kilometre kadar olduğu hesaplanmıştır Yarıçapı 2274 kilometredir Kütlesinin hesabı konusunda genel bir mutabakata varılamamıştır Zaten son yıllarda bu "son" gezegen hakkında yavaş yavaş farklı görüşler dile getirilmektedir: Plüton'un Güneş Sistemi'ni çevreleyen Kuiper Kuşağı'ndan gelen "davetsiz misafir" olduğu öne sürülmektedir Plüton, ilginç ve gizemli bir 'dünya' Güneş yörüngesindeki gezegenlerin en küçüğü olan Plüton, buz ve kayalardan oluşuyor Bununla beraber Plüton'un Charon adı verilen ve 1978'de tespit edilen bir de uydusu var

NASA ekonomik gerekçelerle bugüne dek ziyaret edilmeyen, çok zor gözlenebildiği için de sistemin en bakir gezegeni kabul edilen Plüton'u araştırmaktan vazgeçmişti Bu kararı eleştiren gezegen bilimciler, Plüton'a 2020'den önce bir uzay aracı gönderilmediği takdirde, bu gezegenin atmosferini inceleme şansının 230 sonraya kalacağını hesaplıyorlar Bunun nedeni, Plüton'un atmosferinin çok ince olması Gezegenin atmosferinin 2020'de bütünüyle donacağını düşünen uzmanlar, bu tarihten önce araştırmaların başlamasını istiyor

Plüton'un gizemini hâlâ koruduğunu kabul etmek gerekir Ulaşılamayan bilgiler nedeniyle zaman zaman doğan kuşkular, giderek farklı kuramlara da dönüşüyor: Kimi saygın bir astronomi kuruluşunun, Plüton'un gezegen olmadığını iddia ediyor New York'taki tanınmış astronomi merkezi Hayden Planetarium'daki bilim adamları, Plüton'un buzlarla kaplı çok özel bir gök cismi olduğunu ancak 21 yüzyılın yeni bilgileri ışığında, diğer gezegenlerle birlikte ele alınmaması gerektiğini belirtiyorlar

Ne olursa olsun, Güneşin çevresinde dönen ve henüz başlangıç soruları bile yeterince cevaplanamamış bir gökcismi Plüton

Güneş sisteminin sınırları popüler modele göre Plüton'un yörüngesinde noktalanır Ancak Plüton'un yörüngesi civarında 200 milyon gökcismi olduğu artık biliniyor Bu cisimlerin büyük çoğunluğu kuyrukluyıldızlardır ve bu bölgeye Kuiper Kuşağı adı verilir Dünyamızın atmosferine de giren kısa dönemli kuyrukluyıldızlar Kuiper Kuşağı'ndan gelirler Uzun dönemli kuyrukluyıldızların bulunduğu bir başka bölge daha vardır Buraya da Oort Bulutu adı veriliyor Oort Bulutu'nun dış sınırı Güneş'e bir ışık yılı uzaklıktadırBundan sonra Güneş Sistemi sona erdiği ve karanlık bir yıldızlararası ortam başladığı kabul edilir