William Shakespeare(Edward De Vere)

William Shakespeare(Edward De Vere)

EDWARD DE VERE (WILLIAM SHAKESPEARE)

Büyük İngiliz oyun yazarı ve şairi William Shakespeare genellikle gelmiş geçmiş en büyük yazar kabul edilirKimliği hakkında büyük anlaşmazlıklar vardır ama yazarın yetenekleri ve eserlerinin başarısı üzerinde herkes görüş birliği içindedir
Shakespeare, aralarında Hamlet, Macbeth, Kral Lear ve Julius Caesar gibi şaheserlerin de bulunduğu otuz altıdan fazla tiyatro oyunu, 154 muhteşem sone ve birkaç uzun şiir yazdıEserleri halk tarafından beğenilen ancak edebiyat eleştirmenlerince hafife alınan bazı yazarlar da vardırAma Shakespeare bunlardan değildir, edebiyatla uğraşanlardan her zaman bol bol övgü almıştır Kuşaklar boyu bir çok oyun yazarı eserlerini incelemiş ve edebi yeteneğini taklit etmeye çalışmıştırDiğer yazarlar üzerindeki muazzam etkisi ve dünya çapında sürekli beğeni toplamıştırAncak, bu isim altında yazan kişinin kimliği konusunda uzun zamanlardır süregelen bir anlaşmazlık vardır
Genel kabul gören görüş, bu kişinin 1564?te ?Avon nehri kıyısındaki Stratford?da doğan ve 1616?da aynı yerde ölen Willam Shakespeare ile aynı kişi olduğudur Ancak, bu konuda kuşkuları olanların ve belgelerdeki bilgilere karşı çıkanların görüşlerini dikkatle değerlendirerek, kuşkucuların bu konuda daha çok şey bildikleri ve savunmalarını mantıksal bir çerçeveye oturttuklarını görebiliriz
Ortaya konan yığınla kanıt, ?William Shakespeare? in 17Oxford kontu Edward de Vere?in kullandığı bir takma ad; William Shakespeare?in ise işleri nedeniyle Londra?da yaşayan, ancak yazarlıkla hiç ilgisi bulunmayan varlıklı bir tüccar olduğunu göstermektedir(Shakespere)
Bu durumda Edward de Vere o dönemde yazdığı oyunlarla halkın beğenisini toplamış Shakespeare?in ?hayalet yazarı? dır Shakespeare sağlığında bu oyunların yazarı olarak düşünülmemişti, ayrıca hiç de böyle bir iddası yoktu! Shakespeare?in büyük oyun yazarı Willam Shakespeare olduğu fikri, Shakespeare?in oyunlarının ilk toplu basımının ortaya çıktığı 1623 yılına kadar(Shakespeare?in ölümünden 7 yıl sonra)öne sürülmedi
Shakespeare?in bu oyunların yazarı olmasının neden mümkün görünmediğini anlamak için, öncelikle bu kişinin genel kabul görmüş hayatını incelemek gerekiro da şöyledir;
Shakespeare?in bir zamanlar oldukça varlıklı bir kişi olan babası John, sonraları dara düşmüş ve genç Willam zor maddi koşullar içinde büyümüştür Bununla birlikte Latince ve klasik edebiyat öğrendiği özel bir liseye, Stratford lisesine devam etmiştir
William, on sekiz yaşındayken Anne Hathaway adlı bir genç kadını hamile bırakmıştır Yapması gerektiği şekilde O?nunla evlenmiş ve genç kadın birkaç ay sonra doğum yapmıştır İki buçuk yıl sonra bir de ikizleri dünyaya gelince William daha yirmi bir yaşına varmadan, geçindirilmesi gereken bir eşe ve üç çocuğa sahip olmuştur
Shakespeare?in sonraki altı yıl boyunca neler yaptığı ya da nerelerde olduğu hakkında hiç bilgimiz yoktur, fakat 1590?ların başında bir tiyatro topluluğunun üyesi olarak Londra?dadır Başarılı bir oyuncu olmakla birlikte tiyatro oyunları ve şiir yazmaya başlamıştır; 1598?e gelindiğinde, İngiliz yazarlarının en büyüğü olduğu çoktan kabul edilmiştir Shakespeare Londra?da yaklaşık yirmi yıl kalmış ve bu sürede otuz altıdan fazla oyun, 154 sone ve birkaç uzun şiir yazmıştırBirkaç yıl içinde refah düzeyi yükselmiş ve 1597?de Stratford?da pahalı bir ev alabilmiştirAilesi hep Stratford?da otumuş ama geçimlerini Shakespeare sağlamıştır
Tuhaf bir tutumla, yazdığı büyük oyunların hiçbirini yayımlamamıştırAma, eserlerin ticari değerinin farkına varan vicdansız yayıncılar, neredeyse yarısının korsan baskısını yapmıştırBu baskıların genellikle tahribata uğramış olmasına karşın, Shakespeare bu konuya müdahel etmemiştir
1612 dolaylarında, kırk sekiz yaşındayken aniden yazmaktan vazgeçmiş, Stratford?a dönerek, yeniden karısıyla birlikte yaşamaya başlamıştır Nisan 1616?da burada ölmüş, kilisenin avlusuna gömülmüştür O?nun olduğu söylenen mezsar taşında ismi yazmamaktadır;ancak, bir zaman sonra mezarın yakınlarında bir duvarın üzerine bir anıt dikilmiştirÖlümünden üç hafta önce, mirasının çoğunun büyük kızı Susanna?ya kalmasını sağlayan vasiyetini uygulamaya koymuştur Susana ve ailesi;ailenin son üyesinin de öldüğü 1670 yılına kadar aynı evde yaşamıştır
Yukarda yazılanlar genel kabul görmüş hayat hikayesidir ve tahminlere dayalıdır Örneğin, Shakespeare?in özel Stratford lisesinde okuduğuna dair bir kayıt yoktur Bu okulun herhangi bir öğrencisi ya da öğretmeni ünlü yazarın sınıf arkadaşı veya öğretmeni oldukları iddasında bulunmamıştır Benzer şekilde oyuncu olup olmadığı da belirsizdir
Bütün bunlara rağmen hikaye ilk bakışta akla yakın gelebilir Ancak, dikkatle incelediğimizde, karşımıza vahim sorunlar çıkar
Birinci sorun ?genel kabul görmüş hayat hikayesini kaleme alanların bile sözünü ettiği gibi- Shakespeare?in hayatı hakkında çok az, bu kadar önce çıkmış bir kişiliğin hayatı hakkında sahip olunması beklenenden çok daha az bilgimiz olmasıdır Verilerdeki bu şaşırtıcı kıtlığa bir açıklama bir açıklama getirmeye çalışanlar bazen ?neredeyse dört yüzyıl önce yaşadı Kendisinin yazdığı ve hakkında yazılmış belgelerin çoğu, doğal olarak, kayboldu? derler Fakat bu görüş Shakespeare?in yaşadığı dönem hakkında elimizde bulunan fazla miktarda bilgiyi azımsamakta olduğumuz anlamına gelmektedir
Shakespeare geri bir ülkede ya da barbarlar çağında değil, Kraliçe Elizabeth?in saltanat sürdüğü ingiltere?de yaşıyordu Yaşadığı dönem, baskı makinelerinin olduğu, yazı gereçlerinin kolay bulunabildiği ve okunması yazması olan birçok insanın yaşadığı, kayıtlarında gayet iyi tutulduğu bir dönemdi Bir çok yazılı belgenin kaybolmuş olduğu muhakkatır; ama o çağdan kalan birkaç milyon özgün belge hala ayaktadır
William Shakespeare?e büyük ilgi duyulmasından dolayı, üç kuşağın edebiyatçılarından oluşan bir alim ordusu eldeki verileri didik didik ederek dünyanın en ünlü edebi dehası hakkında bilgi aramışlardır Bu araştırmanın bir yan ürünü olarak; o günün belli başlı şairleinin neredeyse hepsi, daha az bilenenlerin de birçoğu hakkında sahifeler dolusu bilgi ortaya çıkarmışlardır Ama Shakespeare hakkında bütün bulabildikleri üç düzine civarında yazıdır ve bunalrdan hiçbiri O?ndan bir şair ya da oyun yazarı olarak bahsetmemektedir!
Shakespeare ile aynı dönemde yaşamış galile ve 89 yıl önce yaşamış Michelangelo,hatta (1313?te doğan) Boccaccio hakkında da daha fazla bilgimiz vardır
İlkiyle bağlantılı bir sorun,Londra?da geçirdiği yıllar boyunca büyük yazarın neredeyse görünmez olduğudur Shakespeare?in Londra?da tahminen yirmi yıl geçirmiş olması gerekir(1592-1612)ama, bu yirmi yıllık süre içinde birilerinin büyük oyuncu ve oyun yazarının etten kemikten halini gördüklerine dair bir tane bile kayıt yoktur İnsanlar ünlü oyuncu Richard Burbage?i gördüklerinde ya da oyun yazarı Ben Jonson?a rastladıklarında, bunu kayda değer görüp bir köşeye yazmışlardır Londra?da; en gözde olduğu yirmi yıllık dönemde Shakespeare?i sahnede gören, O?nunla şiir hakkında konuşan, mektuplaşan ya da O?na bir toplantıda veya sokakta rastlayan birileri olmuşsa bile, anlaşılan bu karşılaşmaları sözü edilmeye değer bulmamışlardır!
Yukarıda anlatılan durumun akla yakın tek açıklaması; ?William Shakespeare?in yazarın kimliğini gizlemek için başarıyla kullandığı takma isim olduğu ve kendisiyle karşılaşanların büyük William Shakespeare ile tanışmış olduklarını bilmedikleridir(bu isme çok benzeyen bir isim taşıyan ?Shakespeare?in?,böyle bir takma ad altında gizlenemeyeceği açıktır)
Resmi hikayenin belki de daha vahim lan bir yanı da ?Avon nehri kıyısndaji ? Stratford?da Shakespeare?e karşı takınılan tavırdır Shakespeare?in İngiltere?nin en büyük yazarı sayılmasına ?üstelik oyuncu da olmasına rağmen, doğup büyüdüğü yerlerde O?nun ünlü bir adam olduğunun ya da sıra dışı kişiliğinin sanki hiç kimse farkında değildir! Bu drum, Stratford?dan ayrıldığında parasız, döndüğünde ise zengin olduğu hatırlandığında iyice şaşırtıcıdır; çünkü bu değişiklik arkadaşlarının ve komuşularının doğal olarak merakını uyandırmış olmalıdır Ancak gerçek şudur ki; yaşadığı sürece Stratford?daki arkadaşlarından ve komşularından bir teki ?hatta kendi ailesi- bile Shakespeare?den aktör, oyun yazarı, şair ya da herhangi bir edebiyat dalıyla ilgili bir ikişi olarak söz etmemiştir
Peki ya Shakespeare?in kendi el yazısıyla yazılmış oyunları? Bunlar yazarın O olduğunu elbetteki kanıtlar Ne yazık ki oyunlarının yazarının kendi el yazısıyla yazılmış kopyaları, müsveddeleri ya da bazı bölümleri ya da basılmamış, bitmemiş başka eserleri yoktur Hatta, bazı resmi belgelerdeki altı adet imzanın dışında el yazısıyla yazılmış hiçbir şey yoktur Notlar yoktur, defterler yoktur, birilerine iletilmiş mesajlar, tutulmuş günlükler yoktur Tarafından yazılmış tek bir özel mektup ya da iş mektubu yoktur günümüze kadar gelebilen(hayat hikayesini yazarlar kendi el yazısıyla yazılmış tek bir satır görmemiştir) Kayıtlara bakılırsa Shakespeare sanki; yazar olmak şöyle dursun, bir parça okuyup yazabilen, hatta okuması yazması olmayan bir kişidir!
Anlatılanlarla bağlantılı bir nokta da Shakespeare?in anne-babasının, karısının ve çocuklarının okur ?yazar olmamasıydı Şimdi, insan anne-babasını seçemez, eşini seçerken de okuma bilmesinden başka özelliklerini göz önünde bulundurabilir ama, yazıya dökülmüş bir kelime kendisine bu kadar anlam ifade eden bir insan kızlarını okuyup yazamayan insanlar olarak yetiştirmesi pek inandırıcı görünmemektedir Eğer Shakespeare? gerçekten ?Shakespeare? idiyse, o zaman tarihte çoçukları kör cahil olan tek seçkin yazardı!
Şunu da belirtebiliriz ki, İngiliz şairlerinin bir üyeleri öldüğünde gösterişli ?ama zevksiz- cenaze törenleri düzenlemek ve ölen hakkında uzun şiirsel methiyeler düzmek alışkanlığına sahip oldukları bir dönemde, Shakespeare?in 1616 yılında ölümü, İngiltere?deki hiçbir yazar tarafından konu edilmemiştir Daha sonra William Shakespeare?in büyük hayranı ve dostu olduğunu iddia eden Ben Jonson bile, Shakespeare öldüğünde en ufak bir üzüntü belirtsi göstermemiş hatta olayın sözünü bile etmemiştirGününün diğer şairlerinin ?Stratfordlu adam? ve büyük yazar arasında bir ilişki kurmadıkları açık

Not:Bu anlatılanların Willam Shakespeare?in büyük yazar ?Shakespeare? ile sadece isimsel bir benzerliği olduğunun açıklanması için yeterli olduğunu düşünüyorumBaşka kanıtlarda var ancak bunları yazmıyacağımVe hemen Edward de Vere?in hayatına geçeceğim

Peki oyunların yazarı, Shakespeare değilse, kimdi? Bu sorunun cevabı olarak bir çok kişi öne sürülmüştür, aralarında en tanınmışı da ünlü filozof Francis Bacon dur Ama geçtiğimiz yıllarda, eldeki kanıtların artması, bu kişinin Edwar de Vere olduğu görüşüne kuvvet kazandırmıştır
Edward de Vere hakkında çok şey biliyoruz: Maceralı bir hayatı vardı ve yaşantısındaki bir çok olay oyunlarına yansımıştır1550 yılında doğmuştur, varlıklı ve üst düzeyde bir aristokrat olan 16oxford kontunun oğlu ve varisidir Genç Edward, ucu Norman Krallığına kadar dayanan bir ünvanın varisine yakışır şekilde, genç bir soylunun maharet göstermesinin adet olduğu bütün konularda; binicilik, avcılık, dövüş sanatları ve müzik, dans gibi daha hafif uğraş alanlarında eğitildi Bu arada akademik eğitimi de ihmal edilmedi Diğer konuların yanı sıra, hem Fransızca hem de Latince?yi özel öğretmenlerden öğrendi Cambridge üniversitesinde lisans, Oxford üniversitesinde de yüksek lisans öğrenimini tamamladı Daha sonra Londra daki avukatlık kuruluşlarının en ünlülerinden birinde, Gray kuruşunda bir yıl hukuk tahsil etti
Babası Edward daha on iki yaşındayken öldü ve annesi bir süre sonra yeniden evlendi Ancak Edward uzun süre annesinin yanında kalmadı Sarayın vesayeti altına girdi ve kendisi için bir vasi atandı Seçilen vasi, İngiltere?nin baş mabeyincisi ve kraliçe?nin özel konseyinin uzun yıllar üyesi olan bir kişi, William Cecil?di Kraliçenin en eski ve en güvenilir danışmanı olmasından dolayı, Cecil İngiltere?nin en güç sahibi kişilerinden biriydi
Genç de Vere, bulunduğu yüksek konuma yaraşır şekilde, Cecil?in evinde ailesinin bir üyesi gibi muamele gördü(Cecil?in hizmetkarlarından birini öldürdüğü biraz esrarengiz bir olaydır, vasisinin nüfuzu sayesinde mahkemeye intikal etmedi) yirmili yaşlarının başında saraya takdim edildi, burada ülkenin önde gelen kişilikleriyle ve bizzat kraliçeyle tanıştı(kraliçenin çok sevdiği biri haline gelmiştir)
Yirmi bir yaşına geldiğinde de vasisinin kızı Anne Cecil ile evlendi Birlikte büyüdüklerinden ve kız neredeyse küçük kız kardeşi sayıldığından bu evlilik oldukça sıra dışı bir şeydi ?Cymbeline? in kahramanı Posthumus Leonatus da sarayın vesayeti altındaydı ve O da vasisinin kızıyla evlendiLeonatus ile Edwar de Vere arasında daha bir çok benzerlik vardır
Yirmi dört yaşında avrupada uzun bir yolculuğa çıktı Fransa ve Almanya yı ziyaret etti İtalya ?da on ay kaldı Manş denizini geçerken gemisi, yolcuları rehin alıp fidye istemeye niyetlenen korsanların saldırısına uğradı Fakat de Vere kraliçeyle özel bir dostluğu olduğunu söyleyince, korsanlar temkinli hareket etmye karar vererek O?nu derhal serbest bıraktılar(Hamlet?in kahramanının başından da buna çok benzer bir olay geçmiştir)
Bu arada karısı Anne bir kız doğurmuştur Kız de Vere, ingiltereden ayrıldıktan sekiz ay sonra dünyaya gelmiştir Ancak baba bu çoçuğun kendisinden olmadığından emindir ve Anne?in zina yaptığını öne sürerek O?nunla yaşamayı reddeder (tarihçilerin çoğu bunun asılsız olduğunu düşünür) beş yıl sonra suçlamadan vazgeçer ve birlikte yaşamaya başlarlar( Shakespeare?in oyunlarında günahsız bir genç kadının haksız yere zina yapmakla suçlanması sık rastlanan bir temadırörn kış masalı, Othello, Yeter Ki Sonu İyi Bitsin)
Karısından ayrı geçiridiği beş yıl da, saray kadınlarından biriyle hamilelikle sonuçlanan bir ilişki yaşadı Bu duruma öfkelenen kraliçe,de Vere ?i tutuklatarak Londra kulesine gönderdi Birkaç ay sonra serbest kaldı ama kadının bir akrabasının saldırısına uğradı ve ağır yaralandı İki aile arasında sokak kavgaları, kraliçe kavgayı bitirmezlerse hepsini zindana attırmakla tehdit edinceye kadar devam etti(Romeo ve Juliet?i anımsatıyor)
Sonra karısından beş çoçuğu olur Anne 32 yaşında ölür, dört yıl sonra de Vere yeniden evlenir1586 yılında, otuz altı yaşındayken Kraliçe Elizabeth O?na yılda 1000 sterlin(şu an için 100000 dolar civarında) tutarında ömür boyu gelir ihsan etti Ve vergiden de muaftır Özellikle Elizabeth ?in para konusunda çok eli sıkı olarak tanındığı düşünülürse, olağanüstü bir meblağ(de Vere den önce kraliçe ölmüştür Ancak deVere ölene kadar bu para aksatmadan ödenmiştir)
Edward de Vere küçüklüğünden itibaren şiire ve edebiyata meraklıydı Ancak kraliçenin kendisine verdiği ödenekten sonra ise de Vere kendi adıyla tek bir satır bile yazmadı Ama, bir iki yıl içinde görünmez yazarın, ?William Shakespeare? ?in yazdığı şiir ve oyunlar ortaya çıkmaya başladı
Elizabeth bu olağanüstü cömert maaşı de Vere?e neden bağlamıştı? Bu konuda hiçbir zaman sebep belirtilmemiş olmaklabirlikte, bunun tek bir açıklaması vardır Kendisinden önce bir çok monarkın yapmış olduğu gibi O da, eserleriyle saltanat dönemine şan kazandıracağını umduğu yetenekli bir sanatçıyı himayesi altına alıyordu Eğer amacı buyduysa, parasının karşılığını almış olduğu muhakkak Hatta bu durumda tarihteki en iyi seçimi yapmış gibi görünmektedir
Edwar de Vere Shakespeare ile tamamen uyuşmaktadır Gerek aldığı eğitim gerek saray yaşantısı ile Shakespeare?in yazdıklarıyla büyük benzerlik gösterir
De Vere ?in oyunların yazarı olduğunu kabul etmekte yaşanan tek sorun, kimliğini neden gizlediğidir Buna da birkaç açıklama getirmek mümkün
1) O günlerde, soyluların yayımlanmak üzere şiir yada ticari amaçlarla tiyatro eserleri yazmaları şiddetle yasaklanmıştı
2) De Vere ?in sarayda yaşadığı bilinmektedir Oyunlarının birçoğu saray yaşantısıyla ilgili olduğundan, bunları kendisinin yazdığını itiraf etseydi; insanlar doğal olarak oyunlardaki çeşitli karakterleri, saraydaki gerçek kişilerin onları alaya alan taklitleri gibi düşüneceklerdi Bugün bu tür eserler olağan kabul edilmekte, pek hoşgörüyle karşılanmasada, dava nedeni olarak görülmemektedir Ama o günlerde en hafifinden kanuni kovuşturma için, ama daha büyük olasılıkla düello için gerekçe oluşturabilirlerdi
3) William Shakespeare?in sonelerinden bir çoğu aşık olunan bir kadına yazılmıştır Dolayısıyla yazarın kimliğinin bilinmesi karısı açısından utanç verici olucaktır

Bu cevapşar belki kendi başlarına yetersiz olabilir Ancak hepsi birden ele alındığında de Vere ?nin kimliğini gizlemesinin tam bir açıklamasını yapabilirler

Son bir soru: Shakespeare nasıl oldu da oyunların yazarı sanıldı?
Bu inancın temelleri, her biri Shakespeare?in ölümünden birkaç yıl sonra ortaya çıkmış ve biraz şüpheli üç kaynağa dayanır Olağanüstü bir rastlantı olduğu varsayılmazsa, snaki birisi yada birileri bile bile bir aldatmacaya kalkışmıştır Neden yapılmıştır bu ve kimin fikridir?
Bu sorunun cevabından emin olmayız ama akla en yakın açıklama, bu aldatmacanın de Vere ?in ailesi tarafından yapılmış olduğudur Aile, 1620?lerde yazarın bütün eserlerini yayınlatmaya karar vermiş ve kimliğindeki gizliliği korumayı tercih etmiştir Bu davranışa yöneliş nedenleri muhtemelende de Vere ?in nedenleriyle yakın benzerlik taşımaktadır Skandal korkusu (belki de kraliçeye vermiş oldukları söz) Aldatmacayı daha inandırıcı hale getirmek içinde, bir başka kişiyi yazar olarak tanıtmaya karar vermişlerdir İsimleri arasındaki benzerlikten dolayı da dublör Shakspere olmuştur Ayrıca öleli birkaç yıl olduğundan bu sahtekarlığı açığa çıkaramayacaktır Londra ?da pek tanınmadığından hatırlanması da güç olacaktır
Bu kurguyu uygulamak muhtemelen oldukça kolaydı Shakespeare oyunlarının ilk toplu basımına önsöz niteliğinde bir şiir yazan Ben Jonson, araya yazarın ?Avon nehri kıysındaki- Stratford?da doğup büyüdüğünü ima eden bir iki müphem satır eklemesi konusunda ikna edilmişti Ayrıca Shakespeare?in mezarının yakınlarına, üzerine güçlü övgü sözleri yazılılmış bir anıt dikilmesini sağladılarWilliam Shakespeare?in kimliği gizli tutulduğundan, O ?nun ?Stratfordlu Adam? olduğu hakkında birkaç ima, hikayeyi başlatmaya yetmişti Bu hikayenin doğruluğunu o zamanlar kimse araştırmadı Shakespeare?in ilk biyografisinin yazıldığı yıllara gelindiğinde ise (Willam Rowe 1709) gerçeği bilenler göçüp gideli çok olmuş ve Shakespeare?in yazarlık efsanesi çoktan kabul görmüştü
alıntı