![]() |
12 Eylül ; Faşizmin Doruk Noktası... |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() 12 Eylül ; Faşizmin Doruk Noktası...12 Eylül ; Faşizmin Doruk Noktası ![]() ![]() ![]() 12 Eylül Darbesi veya 1980 Darbesi, Türkiye'de, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 12 Eylül1980 günü emir komuta zinciri içinde gerçekleştirdiği askeri müdahale ![]() ![]() ![]() Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'dan oluşan Milli Güvenlik Konseyi, radyodan okunan ilk bildiriye göre: İç Hizmet Kanununun verdiği Türkiye Cumhuriyeti'ni kollama ve koruma görevini yüce Türk Milleti adına emir ve komuta zinciri içinde ve emirle yerine getirme kararını almış ve ülke yönetimine bütünüyle el koymuştur ![]() ![]() Darbe ardından geçen 3 yıl içerisinde önemli kanunların tamamına yakını değiştirildi ve cuntanın belirlediği Danışma Meclisi tarafından hazırlanan Anayasa, 1982 yılındaki halk oylamasında, yüzde 92'lik "Evet" oyu ile büyük farkla kabul edildi ![]() ![]() ![]() 12 Eylül 1980 darbesi, Türkiye'de halkın önemli bölümü tarafından sosyal,siyasi ve ekonomik sorunların hiçbirine çözüm bulamayan iflas etmiş parlamenter rejimin 'haklı' alternatifi olarak görüldü ![]() ![]() Aynı halk oylamasında, Kenan Evren Cumhurbaşkanı seçildi ![]() ![]() ![]() 12 Eylül 1980 askeri darbesinin gerekçeleri arasında ülkede yaygınlaşan siyasi cinayetler, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin birçok tur ardından Cumhurbaşkanı'nı seçememesi ve 6 Eylül günü Konya'daNecmettin Erbakan önderliğinde yapılan ve darbe liderlerinin şerîat amaçlı bir kalkışma girişimi olarak nitelediği yürüyüş gösterildi ![]() Ülkede tırmandırılan sağ - sol ve alevi - sünni gerginliği bireysel ve kitlesel siyasi cinayetleri besledi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 12 Eylül 1980'e gelindiğinde 19 ilde sıkıyönetim uygulanıyordu ![]() Ülkede, yönetemeyen hükûmet, karar alamayan Meclis ve ardı arkası kesilmeyen siyasi cinayetlerin yol açtığı yılgınlık havası, 12 Eylül öncesi dönemin son Başbakanı Süleyman Demirel'in "70 sente muhtacız" sözü ile özetlenen işsizlik, kıtlık ve işyeri anlaşmazlıkları ile yoğunlaştı ![]() Darbe ardından, siyasi cinayetlerin çok kısa sürede sona ermesi, güvenlik güçlerinin şiddet eylemlerini darbe öncesinde neden önlemediği / önleyemediği sorularını da beraberinde getirdi ![]() ![]() ![]() ![]() 12 Eylül 1980 ardından partiler lağvedildi, parti liderleri önce askeri üslerde gözetim altında tutuldu, ardından yargılandı ![]() ![]() Darbenin bilançosu İstanbul Haber Servisi - TBMM kapatıldı, anayasa ortadan kaldırıldı, siyasi partilerin kapısına kilit vuruldu ve mallarına el konuldu ![]() * 650 bin kişi gözaltına alındı ![]() **1 milyon 683 bin kişi fişlendi ![]() **Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı ![]() **7 bin kişi için idam cezası istendi ![]() **517 kişiye idam cezası verildi ![]() **Haklarında idam cezası verilenlerden 50'si asıldı (18 sol görüşlü, 8 sağ görüşlü, 23 adli suçlu, 1'i Asala militanı) ![]() **İdamları istenen 259 kişinin dosyası Meclis'e gönderildi ![]() **71 bin kişi TCK'nin 141, 142 ve 163 ![]() ![]() **98 bin 404 kişi ''örgüt üyesi olmak'' suçundan yargılandı ![]() **388 bin kişiye pasaport verilmedi ![]() **30 bin kişi ''sakıncalı'' olduğu için işten atıldı ![]() **14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı ![]() **30 bin kişi ''siyasi mülteci'' olarak yurtdışına gitti ![]() **300 kişi kuşkulu bir şekilde öldü ![]() **171 kişinin ''işkenceden öldüğü'' belgelendi ![]() **937 film ''sakıncalı'' bulunduğu için yasaklandı ![]() **23 bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu ![]() **3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hâkimin işine son verildi ![]() **400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istendi ![]() **Gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verildi ![]() **31 gazeteci cezaevine girdi ![]() **300 gazeteci saldırıya uğradı ![]() **3 gazeteci silahla öldürüldü ![]() **Gazeteler 300 gün yayın yapamadı ![]() **13 büyük gazete için 303 dava açıldı ![]() **39 ton gazete ve dergi imha edildi ![]() **Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirdi ![]() **144 kişi kuşkulu bir şekilde öldü ![]() **14 kişi açlık grevinde öldü ![]() **16 kişi ''kaçarken'' vuruldu ![]() **95 kişi ''çatışmada'' öldü ![]() **73 kişiye ''doğal ölüm raporu'' verildi ![]() ![]() 12 Eylül rejimi sürüyor * İHD Genel Başkanı Hüsnü Öndül, 12 Eylül darbesinin yurttaşın devlet için olduğu anlayışını yerleştirdiğini vurgularken ÖDP Genel Başkanı Ufuk Uras, Türkiye'nin 21 ![]() ![]() ![]() İSTANBUL/ANKARA (Cumhuriyet) - İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkanı Hüsnü Öndül , 12 Eylül darbesinin yurttaşın devlet için olduğu anlayışını yerleştirdiğini vurgularken ÖDP Genel Başkanı Ufuk Uras , Türkiye'nin 21 ![]() ![]() ![]() ![]() ÖDP Genel Başkanı Ufuk Uras, yaptığı yazılı açıklamada, 12 Eylül'ün rejim üzerindeki olumsuz etkilerini anlattı ![]() ![]() ![]() ![]() haklar tahrip edildi ![]() ![]() RTÜK'ü medyanın başına musallat eden 12 Eylül rejimidir ![]() ![]() ![]() ![]() İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Hüsnü Öndül, bir yazılı açıklama yaparak, derneklerinin hazırladığı insan hakları ihlalleri bilançosundan örnekler verdi ![]() ![]() Öndül, 12 Eylül rejimi sonrası Türkiye'nin Türk-İslam sentezi anlayışı ile yeniden yapılandırıldığını, bu yeniden yapılanmada Aydınlar Ocağı'nın 1979 yılı tezlerinin sisteme damgasını vurduğunu belirtti ![]() Öndül, 12 Eylül'le birlikte kutsal devlet anlayışının yerleştirildiğini belirterek bireyin, yurttaşın hakları ve özgürlüklerinin kutsal devlet anlayışına kurban edildiğini, yurttaşın devlet için var olduğu anlayışının sisteme yerleştirildiğini söyledi ![]() ![]() yaşamaması için 12 Eylül'ün getirdiği olumsuzlukları unutmaması ve 12 Eylül anlayışını yaratanlarla hesaplaşması gerektiğini söyledi ![]() 12 Eylül darbesini ve anlayışını değerlendiren Ercan Karakaş, 12 Eylül Anayasası'nın, temel yasalarının ve YÖK gibi kurumların yerini koruduklarını belirterek o günlerde hüküm giyen 21 bin gencin siyaset yasağının sürmesinin kabul edilemeyeceğini vurguladı ![]() ![]() ![]() İzleri hâlâ anayasada * Türkiye'de haklar ve özgürlüklerin askıya alındığı 12 Eylül darbesi döneminin izleri yıllar boyunca silinmedi ![]() ![]() ![]() ![]() ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - 12 Eylül 1980'de yapılan askeri darbe, Türk demokrasisinin hedef olduğu en ağır bunalımlardan biri olarak tarihe geçti ![]() Türkiye'de haklar ve özgürlüklerin askıya alındığı darbe döneminin izleri yıllar boyunca silinmedi ![]() ![]() Terör eylemleri ve sokak çatışmalarının yoğunlaşmasının ardından 1980'lerin başından itibaren Türkiye'de askerlerin darbe yapabileceği yolunda görüşler sık sık dillendirildi ![]() Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren , hükümete yaptığı uyarılarda bunun işaretini zaman zaman verdi ![]() ![]() Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Evren, harekât gününü 11 Temmuz olarak belirledi ![]() ![]() 11 Temmuz harekât emri, özel kuryelerle bütün Türkiye'de ordu, kolordu ve bölge komutanlıklarına dağıtıldı ![]() ![]() ![]() ![]() 11 Eylül'de Bakanlar Kurulu öğle saatlerinde toplandı ![]() ![]() ![]() Darbe Türkiye'ye duyurulduktan sonra ilk bildiri yayımlandı ![]() Bildiride, siyasilerin uzlaşmaktan kaçınan tutumu ve terör, darbenin gerekçesi olarak gösterildi ![]() ![]() Darbenin ardından dönemin AP lideri Süleyman Demirel ve CHP lideri Bülent Ecevit 'in de aralarında bulunduğu 2'si BTP'li, 7'si CHP'li, 7'si AP'li olmak üzere toplam 16 siyasetçi Zincirbozan'a gönderilerek tecrit edildi ![]() MHP lideri Alparslan Türkeş bir süre kaçtı, ancak daha sonra teslim oldu ![]() ![]() ![]() Anayasanın kabulü Kenan Evren'in de devlet başkanı olması demekti ![]() ![]() ![]() Hemen hemen her siyasetçi tarafından eleştirilen ve değiştirilmesi gerektiği vurgulanan anayasanın darbeciler ve onların uygulamalarını yargıdan koruyan geçici 15 ![]() ![]() ![]() -------------------- Necdet Adalı (sol görüşlü) 7 Ekim 1980 Ankara Mustafa Pehlivanoğlu (sağ görüşlü) 7 Ekim 1980 Ankara Serdar Soyergin (sol görüşlü) 25 Ekim 1980 Adana Erdal Eren (sol görüşlü) 13 Aralık 1980 Ankara Cevdet Karakaş (sağ görüşlü) 4 Haziran 1981 Elazığ Veysel Güney (sol görüşlü) 10 Haziran 1981 Gaziantep Ahmet Saner (sol görüşlü) 25 Haziran 1981 İstanbul Kadir Tandoğan (sol görüşlü) 25 Haziran 1981 İstanbul Mustafa Özenç (sol görüşlü) 20 Ağustos 1981 Adana İsmet Şahin (sağ görüşlü) 20 Ağustos 1981 İstanbul Seyit Konuk (sol görüşlü) 13 Mart 1982 İzmir İbrahim Ethem Coşkun (sol görüşlü) 13 Mart 1982 İzmir Necati Vardar (sol görüşlü) 13 Mart 1982 İzmir Fikri Arıkan (sağ görüşlü) 27 Mart 1982 Ankara Sabri Altay (adli suçlu) 23 Nisan 1982 Adapazarı Cengiz Baktemur (sağ görüşlü) 30 Nisan 1982 Elazığ Şahabettin Ovalı (adli suçlu) 12 Haziran 1982 Sinop Ednan Kavaklı (adli suçlu) 18 Haziran 1982 Ankara Ali Bülent Orkan (sağ görüşlü) 13 Ağustos 1982 Ankara Veli Acar (adli suçlu) 13 Ağustos 1982 Isparta Eşref Özcan (adli suçlu) 19 Ağustos 1982 Kayseri Halil Fevzi Uyguntürk (adi suçlu) 29 Aralık 1982 Afyon Kazım Ergun (adli suçlu) 29 Aralık 1982 Akşehir Muzaffer Öner (adli suçlu) 29 Aralık 1982 Amasya Adem Özkan (adli suçlu) 13 Ocak 1983 Balıkesir Hüseyin Çaylı (adli suçlu) 13 Ocak 1983 Afyon Osman Demiroğlu (adli suçlu) 13 Ocak 1983 Isparta Ahmet Mehmet Uluğbay (adli suçlu) 22 Ocak 1983 Akşehir Ali Aktaş (siyasi) 23 Ocak 1983 Adana Duran Bircan (adli suçlu) 23 Ocak 1983 Denizli Levon Ekmekçiyan (Asala) 28 Ocak 1983 Ankara Ramazan Yukarıgöz (sol görüşlü) 29 Ocak 1983 İzmit Ömer Yazgan (sol görüşlü) 29 Ocak 1983 İzmit Erdoğan Yazgan (sol görüşlü) 29 Ocak 1983 İzmit Mehmet Kambur (sol görüşlü) 29 Ocak 1983 İzmit Ahmet Kerse (adli suçlu) 30 Ocak 1983 Gaziantep Rıdvan Karaköse (adli suçlu) 5 Şubat 1983 Akşehir Cavit Karaköse (adli suçlu) 5 Şubat 1983 Akşehir Süleyman Karaköse (adli suçlu) 5 Şubat 1983 Akşehir Fatih Laçinligil (adli suçlu) 24 Şubat 1983 Keşan Faik Görünmez (adli suçlu) 24 Şubat 1983 Kilis Mustafa Başaran (adli suçlu) 30 Mart 1983 Edirne Hüseyin Üye (adli suçlu) 30 Mart 1983 Nazilli Şener Yiğit (adli suçlu) 20 Nisan 1983 Isparta Cafer Aksu Altıntaş (adli suçlu) 20 Nisan 1983 Ordu Abdülaziz Kılıç (adli suçlu) 26 Mayıs 1983 Edirne Halil Esendağ (sağ görüşlü) 5 Haziran 1983 İzmir Selçuk Duracık (sağ görüşlü) 5 Haziran 1983 İzmir İlyas Has (sol görüşlü) 6 Ekim 1984 İzmir Hıdır Aslan (sol görüşlü) 24 Ekim 1984 İzmir 12 Eylül döneminde Sıkıyönetim Askeri Mahkemeleri?nce 517 sanığa idam cezası verildi ![]() ![]() ![]() Ölüm cezalarının infazlarına ilişkin onama kararları, 12 Eylül 1980 - 25 Ekim1981 arası Milli Güvenlik Konseyi döneminde, 25 Ekim 1981 - 14 Ekim 1983 arası Danışma Meclisi döneminde, 6 Kasım 1983 sonrası TBMM döneminde verilmiştir -------------------- ![]() ![]() Erdal Eren, 12 Eylül Darbesi öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü iddiasından tutuklanmış ve 13 Aralık 1980 tarihinde asılarak idam edilmiş olan, TDKP üyesiydi Erdal ErenODTÜ'lü Sinan Suner?in 1980?de öldürülmesini protesto etmek için düzenlenen gösteride Erdal Eren de göstericiler arasındaydı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Dava sürecinde, olay yerinde keşif yapılmadığını, Erdal?ın yaşının belirlenmesi için kemik incelemesi istediklerini, ancak yerine getirilmediğini belirten Toktay, ayrıca Erdal Eren?le birlikte olay yerinde yakalanan 24 sanığın da tanık olarak dinlenmediği, ölen askerin üzerinden çıkan elbiselerin Adli Tıp?a gönderilmediğini de söyledi ![]() ![]() ![]() ![]() ------- -------------- ---------- -------- sadece türkiye tarihine değil, dünya tarihine de kara bir leke olarak geçen 12 eylül askeri cuntası, 17 yaşında idam sehpasına yolladığı erdal eren adıyla da lanetlenmeye devam ediliyor ![]() ![]() erdal eren?i idam sehpasına kadar götüren süreç, yurtsever devrimci gençlik derneği (ydgd) üyesi odtü öğrencisi sinan suner?in, 30 ocak 1980?de katledilmesiyle başladı ![]() ![]() ![]() ![]() olayın duyulmasının ardından, 2 şubat 1980?de sinan suner?in öldürüldüğü yerde protesto gösterisi yapıldı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() asmayalım da besleyelim mi? askeri yargıtay 3 ![]() ![]() ![]() ![]() erdal eren?in avukatı nihat toktay, erdal?ın ?dönemin yükselen gençlik hareketinin intik almak? kastıyla idam edildiğini söyledi ![]() ![]() programda ayrıca, kararı bir kez esastan, bir kez de usulden bozan askeri yargıtay 3 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() büyü de baban sana büyü de büyü acılar alacak yokluklar alacak büyü de baban sana büyü de baban sana büyü de büyü bitmez işsizlikler açlıklar alacak büyü de baban sana büyü de baban sana büyü de büyü baskılar işkenceler kelepçeler gözaltılar zindanlar alacak büyü de baban sana büyü de büyü büyüyüp de onyedine geldiğinde baban sana idamlar alacak -------------------- -------------------- http://www ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|