Çömlek Buluntuları

İSİMLERİ YAZI-ÖNCESİ DÖNEMİN KISIMLARINI TANIMLAMADA KULLANILAN ÇÖMLEK BULUNTULARI SİTELERİ


a) Sitelerin haritası


b) Yazı-öncesi uygarlık dönemleri incelemesi


c) Çömlekçilik açısından dönemin özellikleri


Tell Halaf


Tell Halaf çömlekleri 1929'da Max von Oppenheim tarafından yönetilen kazılarda bulundu Sonradan, Akdeniz kıyısından Zagros dağlarına kadar uzanan bölgeyi kapsadığı anlaşıldı


Hassuna


Seton Lloyd ve Fuad Safar tarafından 1943-44'te yönetilen kazılar, Samarra döneminden daha yaşlı çömlekler içeren beş uygarlık katmanını ortaya çıkardı Eski ve standart çömlekçilik arasında bir ayrım yapıldı Sonraki adını Hassuna dönemine verdi


Samarra


1911'de Ernst Herzfield'ça yönetilen kazı sırasında, Mezopotamya'da en eski olduğu kabul edilen çömlekler bulundu Sonradan bununla prehistorya arasındaki bağ Hassuna'da bulundu


Jemdet Nasr


Stephen Langdon tarafından 1925'te burada bulunan çömlek, Lagash veya Tello dönemiyle bir bağ sağlar


Erech


Erech'in 18 katmanında, başka ve ayrı bir tipteki çömlekçilikle ayırdedilen Tell el-Obeid ve Jemdet Nasr eşyaları bulunmuştu


Hacı Muhammed


1937'de Ernst Hainrich Tell Halaf dönemine aitmiş gibi görünen ama Eridu'daki buluntularla kendine has bir türü yansıttığı anlaşılan çömlekler bulmuştu Mayıs 1960'da Kish'in 8km (5 mil) kuzeyinde Ras el-Amiya'da da bulundu


Tell el-Obeid


Sör Leonard Wooley tarafından 1923-24'te yönetilen kazılar, hem kuzey hem de güney Mezopotamya'da görülen bir dönemin çömlekçilik özelliklerini açığa kavusşturdu


Eridu


Fuad Safar'ın 1946-49'daki kazılarında Tell Halaf'la ilişkili bir tipteki çömlekler Hacı Muhammed katmanlarının altında bulundu, O zamandan beri bu Eridu eşyası olarak anılıyor


b)


1 Hassuna : : Nineveh I 2 Samarra : Hassuna III-IV : Nineveh II a-b 3 Tell Halaf : Hassuna VI-XII : Nineveh II c 4 Eridu : Eridu XV -XVII : 5 Hacı Muhammed : Eridu IX - XIV : 6 Tell el-Obeid : Eridu VI - VII : Erech XIV - XVIII 7 Erech : : Erech V - XII 8 Jemdet Nasr : : Erech III - V


c)


Hassuna Eski:6000-5000 Yeni:6500-6000


III katmanda bulunan standart çömlekçilik eski çömlekçiliği takip eder El-yapımı, kaba şekilli, büyük taneli materyalleri saklamak için yapılmış Renk: kahverengimsi, kırmızı veya siyah, bazen herring kemiği motifiyle işli İşlemeler kil halen yumuşakken yapılmış


Samarra Yeni:6000-5500


İyice saflaştırılmış kilden el yapımı Önceki dönemin şekillerine ek olarak tabaklar, taslar, ve geniş ağızlı kaplar, sürahiler ve leğenler vardır Renk: açık kırmızıdan kahverengimsi eflatuna, bazen işleme motifleriyle birlikte Süsleme: çok çeşitli düz çizgilerle, geometrik


Tell Halaf Eski:500-4300 Yeni:6000-5400


Arpachiya buluntularından beri 3 döneme ayrılmıştır Renk: özde tekrenk, siyah veya kırmızı Geometrik desenlere ek olarak hayvan figürleri bulunur Tipik desen bukranyumdur (I) II evrede daha güzel desenler görülür Hayvan şekilleri sonradan geometrik süslemelere dönüşür Teknoloji gelişir, tabakların kenarları daha incelir Son olarak siyah, kırmızı ve beyaz çok renkli boyama vardır


Eridu 5500-5000


Tell Halaf'a büyük benzerlik gösterir Geniş ağızlı kaplar, leğenler, düz tabaklar ve küpler daha usta işidir Renk: tek-renk, hemen hemen bütün yüzey basit geometrik figürlerle kaplıdır


Hacı Muhammed 5000-4500/4400


Şekiller Tell Halaf'takileri andırır Tek renkli geometrik desenler koyu kahve, koyu mor, koyu yeşil veya açık kırmızı renkte, sarımsı veya yeşilimsi arkaplan üzerinedir Bitki veya hayvan şekilleri yer almaz


Tell el-Obeid 4400-3900 (Klasik Ubaid:4400-4100, Geç-Ubaid:4100-3900)


Ur'daki buluntulardan beri 3 döneme ayrılmıştır Göze batan basitleştirmelerle gelişim gösterir Renk: tek renk, siyahtan koyu kahveye, mat veya gösterişsiz, geometrik desenli Çok çeşitli biçimler: yayvan kaplar, geniş ağızlı kaplar, fincan tabakları, taslar; yuvarlak tabanlı ve kavisli profilli Bazen tutamaklı olan geniş ağızlı ve çıkık göbekli sürahiler, akıtacaklı oval sürahiler, vs İyi malzeme, saf kil, el yapımı


Erech 3900-3100


Basit çömlekçilik, tekerlekte giderek çekilerek yapılan Oyma bezemelerle ve kazıma kabartmalarla süslenmiş


Renk: Kahverengi, kızıl-kahve, veya açık sarı Geniş ağızlı çanaklar, hafifçe içbükey biçimli geniş ağızlı kaplar, vs


Jemdet Nasr 3100-2900


İyi pişmiş çömlekler, sert, genellikle sırlanmış Relyefler yumuşak kilden parçalar kesip çıkarılarak yapılmış Akıtacaklı vazolar (ibrikler), alt kısmı düz tabaklar, vs Belirgin özellikleri: keskin omuzlu kalın duvarlı çanaklar ve çıkıntılı kenar süsleri