Mani Dini Tarih

Tarih
Mani, 14 Nisan 216 tarihinde Babilonya'ya bağlı Mardinu kentinde (Mardin) dünyaya geldi Fatak güçlü dinsel eğilimlere sahip bir kişi olmalıydı, zira bir süre sonra Ecbatana'yı terk ederek, Güney Babilonya'da bulunan "Menakkede" (Arapça Mugtasıla) adlı bir Mandeen tarkatine katıldı ve küçük oğlunu bu inançlara göre yetiştirdi Mani'nin babası da, din reformu taraftarı olarak önemli etkinliklerde bulunmuş ve adeta oğluna öncülük etmiştir Mani dinsel eğitiminin yanı sıra gençlik yıllarını nakkaşlık öğrenerek geçirmiştir
Mani'nin içinde büyüdüğü bu tarkat hakkında pek ayrıntılı bir bilgi mevcut değildir Bir tür su ile arınma yani "vaftiz" uygulamasına sadık oldukları biliniyor Tarkat üyeleri, günahlarından arınmak için hergün abdest alıyorlar ve yiyeceklerini de su ile temizliyorlardı Ayrıca, et yemiyorlar ve şarap içmiyorlardı Her üye kendine ayrılmış bulunan tarlada çalışmak zorundaydı Tarkat'in yerleşik ve tarımsal görünümü bir Yahudi tarkati olan Esseneler'i andırıyor Bu benzeşimi güçlendiren diğer bir öğe de, kendi dinsel inançlarını tıpkı Esseneler gibi "Yasa" (Nomos) olarak adlandırmalarıdır Diğer önemli bir unsur da, bu tarkatin, bir Yahudi uygulaması olan "Sabbat" gününe riayet etmesidir
Mani Pers İmparatorluğunun Şapur I (242-273) egemenliği altındaki döneminde, öğretilerini çok başarılı olarak halk arasında yayabilmişdir Ancak Şapur I 'in ardından tahta çıkan hükümdar Bahram I (ya da Bahram II) onu Mager'lerin bir şikayeti üzerine tutuklatıp idam ettirmişdir Maniciler, Mani'nin bir haça çakılarak (İsa'daki gibi) idam edildiğini kayıt etmiş olsalarda, bunda bazı şüpheler vardır Mani dini Antik Çağın sonlarında, 3 ve 4 yüzyıllarda Sasani İmparatorluğu ve çevresinde yayılmıştır Kral Şapur I'in bir kardeşi Mani dini'ni kabul etmiş; ancak Şapur'dan sonra gelen Fars kralları Manicilerin düşmanı olmuşlardır 4 yüzyılda Roma İmparatorluğuna kadar yayılmış olan Mani dini, etkili misyoner uygulamaları sayesinde daha da ilerleyip Çin'e ve İspanya'ya kadar yayılmışdır Mani dini en parlak dönemini Uygur hükümdarı Bögü Kağan'ın hüküm sürdüğü 762 yılında devlet dini olarak ilan etmesi ile yaşamışdır Mani dini'nin misyoner uygulamalarının nasıl bukadar başarılı olduğu sorusu günümüzün birçok tarihçilerini meşgul etmişdir: Dini yaymak için kullanılan dini ifadelerin doğuda Budizm'e ve batıda Hıristiyanlığa yaklaştırılmış olması; ama buna rağmen dinin yöresel olarak ana hatlarından sapmaması buna neden olarak görülmektedir Mani dini 5 yüzyılda özellikle Roma İmparatorluğunda hızla yayılan Hıristiyanlığa ciddi bir rakip olmuş , bu yüzden Romalılar bu dinin yayılmasını önlemek için çaba göstermişlerdir Mani dini Çin'de 14 yüzyılda ortadan kaybolmuş, ama Çin'in Ming döneminin kuruluşunda önemli bir rol oynamışdır (Ming aydınlık ya da ışık anlamına gelir) Mani dini sonunda Avrasyada birçok dinin içine işlenmiş ve böylece başka dinlerin yeni kollarının ve tarikatlarının doğmasını sağlamıştır

Kaynak : Wikipedia