İnyupikler Giyim Kuşam |
08-20-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
İnyupikler Giyim KuşamGiyim Kuşam Giyecek Parka olarak çeşit çoktur Başlıklı kürk parka gömleği (atikÅ?uk ; İngilizce snowshirt), parka stili elbise ya da gömlekler (atikÅ?uuraq), fok derisinden parka (natchiÄ¡ruaq), yeni doğmuş ren geyiği yavrusunun derisinden yapılan parka (nuÄ¡Ä¡ayuat), ren geyiklerinin kışlık derisinden yapılan ağır kürk parka (qusuÅ?Å?aaÄ¡ruk), alt kenarı beyaz deriyle kaplı parka (akuqtuaÄ¡utilik) Avcıların beyaz parkası (qatiÄ¡niñ) kar üzerinde kamuflaj olarak kullanıldığı gibi, kilise yaşlılarının da elbisesidir Sırtında bebek taşıma cebi olan amaaÄ¡un ya da amaunnaq (Kanada İnuitlerinde amauti) denilen parka çocuklu kadınlarca makbuldür Parkalarda aksesuar olarak balık derisi (qayuÅ?uk) bile kullanılır Parka biçimli yağmurluk (siḷaÅ?Å?aaq) fok bağırsağından yapılır İnyupik kadın parkaları "kuyruksuz" olurlar Bu yönüyle Kanada'daki İnuitlerden ayrılırlar Kanada İnuit kadınlarının giydiği pamiulik (harfiyen: 'kuyruklu') adlı parkadan dolayı İnyupikçede Kanada İnuitlerine Pamiuligaaluk adı da verilmektedir Beyazların giyiminden aktarılan ceket (quppiÄ¡aaq) İnyupiklerin geleneksel olmayan giyeceğidir Pantolon olarak kamikÅ?uuk kullanılır Parkaların eteğinin uzunluğundan ve de çizmelerin koncunun yüksekliğinden pantolonlar genelde dikkat çekmezler Ayakkabı olarak daha çok bot ya da çizme kullanılır Yerli stilde yapılmış botlar kamik adıyla anılır Bu ad aynı zamanda İnyupikçede ayakkabının genel adı olarak da kullanılır Tüysüz fok derisinden yapılan su geçirmez uzun konçlu çizme (qaqÅ?ik ya da iqaqÅ?ik), fok derisinden yapılan sert tabanlı uzun konçlu çizme (ugruligaak ya da ugrullak), ren geyiği derisinden yapılan içi kürklü su geçirmez uzun konçlu çizme (ulitchuiḷaq), ren geyiğinin yazlık derisinin bacak kısmından yapılan beyaz çizgili uzun konçlu kadın çizmesinin (sivuÄ¡aligaak) dip kısmında aquptitak denen rengeyiğinin bir çift ayağından kısa bir bot eklidir Tabanı ren geyiği kürküyle kaplı bot (tuttuligaak ya da tuttullak) Beyazların stiliyle yapılmış botlar (ukiuqsiutik) da kullanılır Eldiven olarak tek parmaklı (aitqan , aatqan ya da aaqqan) ya da beş parmaklı (argaaq) eldivenler kullanılır Dirseklere kadar uzanan tek parmaklı kolçaklı eldiven (aiqpak) de vardır Şapka olarak nasautaq kullanılır Takı ve beden süslemesi Dövmeli (kakiñiq) İnyupik kadınları, King Adası, 1910 Takılar içinde en dikkat çekeni "dudak küpesi" de denen labret (tuutaq ya da aÅ?maluaq)[37] olup hem erkeklerde hem de kadınlarda görülür Kulak küpesi (imigluktuq) ve yüzük (qitiqÅ?iaÄ¡un) de kullanılır Bilezikler (tayaÄ¡un ya da tayaq sg tayyat pl) büyük (taliÄ¡aq) de olabilir Yüzük ya da bileziklerde taş ya da benzeri madde (aakupak) bulunabilir İnyupiklerde dövme (kakiñiq) diğer Alaska Eskimolarında olduğu gibi yaygın bir uygulamadır Kabileye göre değişkenlik gösteren dövmeler, bu farklılıklara göre kabilelerin belirlenmesinde bir ayıraç olarak da kullanılır Dövmeler, ağzın köşesinde (iqiÄ¡un), çenede (tavluÄ¡un ve avalliik), alında (qauÄ¡un), yüzde ufacık (tupi) ya da vücudun herhangi uygun bir bölümünde olabilir Takı ve dövmeler yaşa ve cinsiyete bağlı olarak da değişkenlik gösterir Kaynak : Wikipedia |
|