İspanya Tarihi İberler

İberler

Yunanlılar tarafından daha sonra İberler (veya Ebro sakinleri) olarak adlandırılacak olan halk İspanya'ya MÖ üçüncü bin yılda göç etmişti İberler'in kökeni hakkında kesin bir bilgi olmamasına rağmen, arkeolojik bulgular ışığında, kullandıkları eşyalar ve tarım alanındaki yetenekleri Akdeniz'in doğu kıyılarından geldikleri tezini büyük ölçüde destekliyor İberler, coğrafik olarak birbirinden ayrılmış, küçük, birbirine bağlı, yerleşik kabileler halinde yaşıyorlardı Her kabile kendine has bölgesel ve siyasi kimlikler geliştirmişti ve kabile içi savaşlar oldukça yaygındı Aynı dönemde Akdeniz kökenli başka halklar da yarımadaya yerleşmiş ve İberler ile birlikte farklı halklarla da karışmışlardı

Keltler MÖ 7 ve 9 yüzyıllarda iki büyük göçle Pireneler üzerinden İspanya'ya gelmişlerdi Keltler genellikle Duero ve Ebro nehirlerinin kuzeyindeki bölgeye yerleşip burada İberler ile karışarak Keltiberler diye adlandırılan topluluğu oluşturmuşlardı Keltiberler çiftçilik ve hayvancılığın yanı sıra Kelt'lerin anavatanları Tuna, İtalya ve Güney Fransa'dan geçerek getirdikleri metal işçiliği konusunda da oldukça başarılıydılar Kelt etkisi Keltiber kültüründe oldukça baskındı Keltiberler anaerkil ve bağımsız klanları dışında hiçbir sosyal veya siyasi düzen oluşturmamışlardı
Batı Pireneler'de bulunan diğer etnik gruplardan biri olan Basklar yarımadaya İberler'den daha evvel gelmişti Bask dili hiçbir dille akraba değildir ve onu Latin dönemi öncesi İberlerle tanımlama çalışmaları da inandırıcılıktan oldukça uzak çalışmalardır Bask ismi ise Romalılar tarafından adlandırıldıkları Vascon kelimesinden türemiştir
İberler Bronz Çağı'nda (MÖ 1900 - 1600) bütün Akdeniz kıyısı boyunca yeniden bir canlanma yaşadılar Muhtemelen kabilelerin birleşmesi sonucunda İber Yarımadası'nın doğusunda ve güneyinde bir çeşit şehir devletler sistemi kuruldu Yönetimleri eski kabile modelini takip ediyordu ve savaşçı ve rahip sınıfları tarafından despotça yönetiliyorlardı Ekonomisi altın ve gümüş ihracatına ve kalay ve bakır (İspanya'da bolca bulunuyordu) ticaretine dayanan gelişmiş bir kentsel topluluk ortaya çıktı
Fenikeliler, Yunanlar ve Kartacalılar İspanya'nın kıyı şeridinin kontrolü ve iç bölgelerdeki kaynaklar için İberler ile rekabete girdiler Tireli tüccarlar en erken MÖ 1100 yılında Cadiz'deki ilk karakolu, "etrafı duvarla çevrili yeri" kurmuş oldukları kabul ediliyor Eğer kabul edilen kurulma tarihi doğruysa, Cadiz Batı Avrupa'nın en eski şehri olduğu, hatta Kuzey Afrika'daki Kartaca'dan bile daha eski olduğu anlamına gelir Fenikeli denizciler Cadiz'den Afrika'nın batı kıyılarını Senegal'e kadar keşfettiler ve Atlantik Okyanusu'nun açıklarına kadar gittikleri biliniyor
Rodos Adası'ndan gelen Yunan akıncıları MÖ 8 yüzyılda İspanya'da karaya çıktılar Massilia'daki (daha sonra Marsilya adını alacak) Yunan kolonisi artık Katalonya adı verilen Keltiberlerle ticari bağantılar kurdular Massilialılar MÖ 6 yüzyılda yarımadanın Akdeniz kıyısında daha sonra birçok benzeri kurulacak olan ilk polis Ampurias'ı kurdular

Kaynak : Wikipedia