İsmail Gaspıralı

İsmail Gaspıralı (Gasprinskiy), (d 8 Mart 1851 - ö 24 Eylül 1914) Kırım Tatarı eğitimci, yayıncı ve politikacı Gaspıralı, Rus İmparatorluğu'nda Türk ve İslam toplumlarının eğitim, kültür reformu ve modernleşmeye ihtiyacı olduğunu farkeden ilk ve tek Müslüman entelektüeldir Soyadı, Kırım'daki Gaspra şehrinden gelmektedir




İsmail Gaspıralı


Türkçü Turancı görüşün ideologlarındandırGaspıralı düşüncelerini 1883'te kurduğu ve 1918'e kadar varlığını sürdüren "Tercüman" adlı gazetesiyle yaymıştır Yayınlarında Türk halklarını birlik ve dayanışmaya çağırdı


"
Dilde, fikirde, işte birlik!
"





sözüyle Türk halklarındaki birlikteliğin temel ilkelerini oluşturmuş ve günümüzde de bu söz bu birlik mücadelesinin hedefini göstermektedir
Gaspıralı, modernleşmenin Avrupalılaşma olduğunu savundu Modernleşmenin tek yolunun eğitim olduğuna inanıyordu O İslam okullarındaki çoğunlukla din üzerinde yoğunlaşan eğitim sistemini eleştirdi ve çocukların ana dillerini daha etkili konuşmalarını sağlayacak yeni bir öğretim sistemi kurdu, bu şekilde yeni müfredatı sundu 1881 tarihli bir yazısında:


"
Geri kalmışlığımızın tek nedeni cehaletimizdir Avrupa'da neyin icat edildiğine veya neler olduğuna dair hiçbir fikrimiz yok Bu izolasyondan kurtulmak için bunları okuyabiliyor olmamız gerekirdi; Avrupa fikirlerini yine Avrupalı kaynaklardan öğrenmeliyiz İlk ve orta okullarımızın müfredatlarına bu dersleri koymalıyız ki, göz bebeklerimiz yani öğrencilerimiz bu fikirlere ulaşabilsin
"





diyerek düşüncelerini ortaya koymuştur ayrıca gaspıralının 1840 larda Türkiye'ye göç etmiş akrabaları bulunur bunlar eynesilin ören köyündede gaspelli olarak geçen gaspıralı sülalesidir




Gaspıralı abidesi, Bahçesaray


Gaspıralı kadınlar için Ã?lem-i Nisvan (Kadınlar Dünyası) adlı bir dergi çıkarımış ve bu dergiyi kızı Şefika yayına hazırlamıştır Çocuklar için de Ã?lem-i Subyan (Çocuklar Dünyası) adlı bir yayın çıkarmıştır Gaspıralı, İslam Biriği'nin (İttifaq-i Müslimn) kurucularından biridir; 1907'de kurulan birlik Rus İmparatorluğu'ndaki Müslüman Türk entelektüelleri birleştirmiştir Ayrıca ilk Rus Müslüman kongresinin organizatörlerinden biriydi ve Rusya'daki Müslüman insanlar için sosyal ve din reformlar oluşturmayı amaçlıyordu

Kaynak : Wikipedia