Şamanizm Şamanizm De Üç Alem

Şamanizm'de üç alem




Ankh işaretinin benzediği,üç alemin temsil edildiği bir şaman tasviri


Asya Şamanizm'inde üç alem sözkonusudur: Yer, yeraltı, Gök Fakat bunlar sembolik ifadelerdir Yeraltı terimi Asya'nın kimi Şamanist geleneklerinde öte-alem anlamında kullanılır, kimi Şamanist geleneklerinde ise ölüm olayının akabinde yaşanılan kargaşa ve vicdani hesaplaşma dönemini ifade etmek üzere kullanılır Dolayısıyla, bazı Şamanist geleneklerde yeraltı denildiğinde, genellikle öte-alemin titreşim düzeyi kaba ve yoğun ortamları sözkonusudur Yeraltı deyiminin bu anlamda kullanıldığı şamanist geleneklerde öte-alemin huzurlu ortamları ise "gölgeler diyarı" gibi başka ifadelerle belirtilmektedir Yakut Türkleri, Çukçiler ve Yukagirler, insanın üç "can"ı olduğunu kabul ederler Ölüm olayında biri mezarda kalır, biri "gölgeler diyarı"na iner, üçüncüsü ise Göğe çıkar Ölüler, bir süre sonra, yeryüzünde tekrar doğabilirler Uygurlar, inandıkları sürekli olarak tekrar doğma olgusuna "sansar" adını verirler
Asya Şamanizm'ine, özellikle Altay, Yakut ve Uygur Türkleri'nin geleneklerine göre, insanların yaşadığı Yer, ölülerin göçtüğü "yeraltı" (öte-alem) ve spiritüel anlamdaki Kutsal Gök'ten oluşan üç ortam, merkezlerinden geçen, direk ya da kazık denilen bir eksenle birbirine bağlanırlar Bu eksen "Göğün göbeği" ile "Yer'in göbeği" arasında yer alır
Bu kavram Altay, Yakut ve Uygur Türkleri'nin geleneklerinde şöyle açıklanır: İnsanların yaşadığı Yer, ölülerin göçtüğü "yeraltı" (öte-alem) ve spiritüel anlamdaki Gök'ten oluşan üç alem ya da ortam, merkezlerinden geçen bir eksenle birbirine bağlıdır "Yer'in göbeği" ile "Göğün göbeği" arasındaki bu eksenin geçtiği, bu ortamların ortasındaki delikler ya da açıklıklar bir tür geçittir Şamanlar, "uçuş" (trans deneyimi) sırasında bir ortamdan diğerine geçerken bu irtibat geçitlerinden yararlanırlar Aynı şekilde, ölenler de öte-aleme bu yolla göçerler Öte-aleme giden şamanlar oraya "Yer'in deliği" geçidinden geçerek gider, yine bu delikten ya da kapıdan dönerler "Yer'in ekseni" kavramı Altay, Yakut ve Uygur geleneklerinin yanı sıra, Başkurt, Kırgız, Kalmuk, Çukçi, Buryat, Samoyet, Koryak, Moğol, Tibet, Fin, Lapon ve Estonya geleneklerinde da bulunur
Altay, Yakut ve Uygur Türkleri'nin geleneklerine göre, şamanın "Yeraltı"na inebilmesi veya "gökler"e çıkabilmesi için önce "Yer'in Ekseni"ne çıkması gerekir "Yeraltı"na inmesi gereken Altay şamanı "uçuş" yolculuğunda önce "demir dağ"a (Temir taikşa) tırmanır Yer'in Ekseni"ne çıkması işte bu sembolik "dağ"ı aşıp "Yerin Göbeği" denilen delikten girmesiyle mümkün olur
Şaman gölgeler diyarı'na giderken öncelikle "Yerin göbeği"ndeki bu delikten "Yer'in Ekseni"ne ulaşmak, sonra da "Yeraltı"nın cehennemi kısmından geçmek zorundadır Ölen kimseler de bu yolculuğu yaparlar ki, bu yolculukta ölünün geçemediği takdirde azap çekmesinin sözkonusu olduğu bir köprü'yle karşılaşılır
Kuzey ve Orta Asya Şamanizm'inde yeraltı alemi 7 veya 9 katlıdır Ölüm olayı ile beden terk edildikten sonra kimileri yeraltı katlarındaki ortamlara, kimileri ise Gök katlarındaki ortamlara giderler Şaman da, trans deneyimi sırasında, yapacağı uygulamanın amacı ve türüne göre, ya yeraltı alemine iner ya da Göğe çıkar Örneğin, bir hastayı iyileştirmek için Göğe çıkması, fakat bir ölünün ruhuna eşlik etmek, hastanın ruhunu geri getirmek (ölmemesini sağlamak) veya yeryüzünü terk etmek istemeyen ölüleri â??gölgeler diyarı'na götürmek için Yeraltı'na iner Fakat herhangi bir nedenle Göğe çıkacak bir şamanın önce yeraltı denilen aleme inmesi gerekir Yani hiç kimse "Yeraltı"na (öte-alem) inmeden Göğe çıkamaz

Kaynak : Wikipedia