 |
Şehirlerimizin İsimleri Nerden Geliyor? |
 |
08-19-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Şehirlerimizin İsimleri Nerden Geliyor?ADAPAZARI Bu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der  Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır “Pazar sözüne gelince: Burası onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün “Ada” ve “Pazar” sözcüklerinin birleşmesinden oluştu Adapazarı, Sakarya ilimizin merkezidir AFYONKARAHİSAR Afyon türkülerinde sık sık “Hisar” sözcüğü geçer “Hisarın bedenleri çevirin gidenleri” Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler “Hisar” kuşatma anlaına gelir Acılarla elde edilen yere “Karahisar” dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahisar’ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir “Afyonkarahisar” adını aldıAĞRI İsmi sınırları içindeki “Ararat” dağından alır Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı(Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldıAKSARAY Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırdı Şelir “Aksaray” adını işte bu beyaz saraydan aldıAMASYA Amasya şehrini tarihçi Strabon’a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anla ına gelen “Amasesia” ismini verdiANKARA İslam kaynaklarında Ankara’nın adı Enguru olarak geçer Kimilerine göre Ankara sözü Farsça “Üzüm” anlaına gelen Engür’den, ya da Yunanca’da Koruk anlaına gelen”Aguirada’dan türemiştirBazılarına Hint-Avrupa dillerindeki “Eğmek” anla ına gelen Ank ya da Sankskritçe de; “Kıvrıntı”,, anlaına gelen ankaba’dan veya Latince’den çengel anlaına gelen uncus’dan türediği ileri sürülmektedir Frig dilinde Ank “engebeli, karışık arazi anlaına gelir” Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştırANTAKYA MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya’yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi Zamanla büyüyen kent, başkent halini aldıANTALYA MÖ ll ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı Daha sonra bu isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştüARTVİN İskitler tarafından kuruldu Artvin sözü iskitçe’dirAYDIN İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet bey’den aldı Aydın, Mehmet beyin babasının ismidirBALIKESİR Şehrin adının eski hisar anla ına gelen Paleokastio’dan türediği sanılmaktadır Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlaına gelir Çünkü Kesir Arapça’da çok anlaına gelmektedirBAYBURT Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı “Paypert” ya da “Pepert” idi Bayburt adı buradan gelmektedirBİLECİK Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı Osman bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak adını verdiBİNGÖL Buradaki bir çok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi BİTLİS Kimi tarihçilere göre, “Bageş” ya da “Pagiş” sözcüklerinden türemiştir Kimilerine göre de Büyük İskender’in komutanı “Lis” ya da “Badlis” burada bir kale kurmuş Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuşBOLU Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu olduBURDUR Eski adı Askaniya’dır İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alırBURSA Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusias’ın adı verildi (MÖ:llyüzyıl)Çanakkale Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğaz’daki şehir ve kasabaların en büyüğü ve il merkezidir Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerinde kurulmuştur Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır Bugünkü ismini buradan alırÇankırı İlkçağda “Gangra” kalesinin eteğinde kuruldu İsmini Gangra kalesinden alan Çankırı’ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyorduÇorum Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadırDenizli Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur İl eski Türkçe’de ülke, memleket anlaına gelir Yani deniz memleketi denilirBir diğer rivayete göre de kelimenin aslı domuz-ili'dir Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynaklanmaktadırDiyarbakır Bakır ülkesi anla ına gelmektedir Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir’dir Bekir’in memleketi anlaına gelir Bunun nedeni de Bekir b Va’il adlı Arap göçebe boyunun buraya yrleşmiş olmasından kaynaklanır Diyarbakır’ın eski adı Amid veya Amed’dir Gelen veya bizim anlaına gelir Dede Korkut kitabında Amid’e Hamid de denilmiştirEdirne Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir “Hadrianopolis” dını alır Hadrianus’un şehri anlaına gelen bu sözcük, sonradan değşimlere uğrayarak Edirne halini aldıElazığ 1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu 1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz’in onuruna “Mamuretülaziz” adı verildi Bu ismi uzun bulan halk onu Elaziz olarak kısalttı 1937 yılında Elazığ’a çevrildiErzincan Erzincan ovasından adını alır Ezirgan diye halk tarafından söylenir Buranın eski adı Eriza’dırErzurum Ardı Rum kelimesinden gelir Yani Rum toprağı demektir Diğer bir rivayete göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir Erzen darı demektir Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştırEskişehir Eski adı Doylaion’dur 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi 1175 yılında burasını Bizans geri aldı Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona “Bizim eski Şehrimiz” anlaına gelen Eski Şehir adını verdiGaziantep Şehrin eski adı Ayıntab’dır Kelime anlamı, pınarın gözü demektir Halk bunu Antep olarak değiştirmiştir Halk Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921’de çıkartılan bir yasayla Gazi ünvanı verildiGümüşhane Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilmiştir İstanbul MÖ 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştirRoma imparatoro Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının adıyla “Antion” olarak anıldı Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını verdi Şehre “Konstantin veya Konstanpolis” adı verildi Araplar “Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis” demişlerdir Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan “Stin-polis” deyimi kullanıldı İşte İstanbul bu “Stin-Polis” şehrinden türetildiTürkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında “İslambol” adını verdiler Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildiİzmir Şehrin asıl adı “Smyrna”dır İzmir kelimesi smyrna’nın halk arasındaki kullanış şeklidir Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras’ın kızı Smyra’dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli’dir Kimi kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil, Amazonlar’dır (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdirKaraman İlk ismi Laranda’dır Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larende idi Karamanoğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karaman adı verildiKahramanmaraş Asıl adı Markasi’dir Halk dilinde Maraş olarak değişmiştir Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramanca savunduklarından meclis tarafından ll Şubat 1922’de kahraman ünvanı verildiKars MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı verilmiştir Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlaına gelirKastamonu Şehrin eski adı “Tumana”dır Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti İşte Kastamonu Gas ve Tuman’ın birleşmesinden meydana gelmiştirKayseri Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını verdiler Yani İmparator şehri anlaına gelir Daha sonra Kayseri olarak halk arasında yayıldıKırşehir Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur Kocaeli Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan dolayı buraya Kocaeli denildi Konya İsa’dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St Paul burayı ziyaret etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti Bu nedenle Hıristiyanlar ona, “İsa’nın tasviri” anlaına gelen “ikonyum” adını verdiler Abbasiler burayı alınca “Kuniye’ye” çevirdiler Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdiKütahya Frigler buraya “Katyasiyum veya Katiation” adını vermişlerdir Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştirMalatya Hititler döneminde buranın adı “Meliddu”dur Halk tarafından Malatya olarak değişmiştirManisa Yunanca Magnesya’dan gelmiştir Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin ismini değiştirdilerMardin Mardin adı Süryanice’de Marde’den geldiği rivayet edilir Romalılar “Maride” Araplar ise “Mardin” adını vermişlerdir Diğer bir rivayet göre ise FORUM KURALLARINA GÖRE SİYASET YASAKTIRçedeki Mer-din yani erkek, yiğit –görmek kelimesinden geldiği söylenmiştirMuğla Eski adı “Mobolla”’dır Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdirMuş Bir rivayete göre süryanice’deki suyu bol anla ına glene Muşa’dan diğer bir rivayete göre ise Şehrin kurucusu “Muşet’den gelmiştirNevşehir Onsekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı “Muşkara” idi Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdiNiğde İlkçağda bölgede Nagdoslular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimlerini vermişler Arap kaynakları şehre “Nekide veya Nikde” demişlerdir Halk ise şehre Niğde adını vermiştirOrdu Eski adı “Kotyora”dır Halk tarafından bu isim değişikliğe uğramıştırRize Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır Sakarya Adını sınırları içinden geçen Sakarya nehrinden alır Samsun Eski adı “Amisos”dur Samsun ismi bu kelimenin halk arasından değiştirilmesidirSivas Adının nereden geldiği konusunda her hangi bir kayda rastlanmamıştır Siirt Siirt adının Keldani aslından geldiği ve şehir anla ına geldiği söylenir Diğer bir rivayete göre ise Sert kelimesinin bozulmuş şeklidirTekirdağ Adını, kıyı boyunca uzanan Tekirdağlarından almıştır Tokat Eski adı “Komana Pontika”idi Tokat adının Pontika adının halk arasından değişmiş şeklidirTrabzon “Trapezus” sözcüğünden gelir Anlamı dörtköşe’dirTunceli Burada bazı maden yataklarının bulunmasından dolayı şehre Tunceli adı verilmiştir Yani “tunç ülkesi” demektirUrfa Eski adı “Orhoe veya Orhai”dir Daha sonra Araplar tarafından “R”ya çevrilmiştir Bir diğer rivayete göre ise R yani güneş demektir Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kurulduUşak Çocuk veya genç adının halk dilinden söylenişidir Bazı rivayetlere göre ise uşak (ayınla söylenişi) kelimesinin aşık kelimesinden geldiği söylenmiştirVan Van’ı Asur kraliçesi Semiramis kurdu Bundan dolayı şehre “Şahmirankent” adı verildi Daha sonra Persler döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve şehri bayındır hale getirdiğinden şehre onun adı verildiYozgat yozgat isminin kaynağına ilişkin değişik söylentiler vardır yozgat sürü veya otlak kent anlaına gelir bozok yaylası eskiden beri hayvancılığın gelişmesinde önemli yer tutmuşturyozkent, sürüleri bol olan şehir anla ına gelmektedir daha sonra bu ismin yozgat olarak değişikliğe uğradığı ileri sürülmektediryozgat adı yabancı tarih kitaplarında "uskat, juskat, yougat, yüz-kat, yozhourt" şeklinde geçer bir söylentiye göre; yozgat sözcüğünün aslı "yüzü yoz" (koyun sürüsü memleketi) olduğundan "yozkent" veya rakımın yüksek oluşundan dolayı da "yüz-kat"tır cumhuriyet döneminde TBMM birinci dönem milletvekillerinden süleyman sırrı içöz'ün 4 kasım 1922 tarihli teklifi üzerine bozok ismi kaldırılarak 1923 senesinde itibaren ilin adı yozgat olmuştur
|
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.