Paralel, Meridyen, Enlem, Boylam Nedir?

paralel nedir, paralelin özellikleri, meridyen nedir, meridyenin özellikleri, boylam nedir, enlem nedir, boylamın özellikleri, enlemin özellikleri

Paralel Nedir : Ekvatora paralel olarak 1°lik açı aralıklarıyla çizildiği varsayılan kutup noktalarından eşit uzaklıktaki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen çizgilere paralel denir Ekvator doğal olarak var olan bir paralel dairesidir Diğer paralel dairelerinin olduğu varsayılsa da Ekvator için bu geçerli değildir

Özellikleri:
·Başlangıç paraleli Ekvator'dur ve en büyük paralel dairesidir (40076km)
·Güneş ışınlarını geliş açısı birer derece aralıklarla küçülür Paralel derecesi büyükçe Güneş ışınlarının geliş açısı küçülür
·Dünyanın şeklinden dolayı Kutuplara gidildikçe paralel dairelerinin çevre uzunlukları azalır
·Birer derece aralıklarla geçerler
·90 tanesi Güney, 90 tanesi Kuzey Yarımküre'de olmak üzere toplam 180 tanedirler
·İki paralelin arasındaki uzaklık her yerde 111 km dir
· Uzanış doğrultuları doğu batı doğrultusundadır
·Paralel daireleri asla birbirlerini kesmez Soru
·Paralellerin derecesi kuzey ve güneye doğru artar

Paralel farkı ile uzaklık hesaplanabilmesi için bize verilen merkezler aynı meridyen üzerinde olmalıdır Farklı meridyen yaylarında olduğunda açı farkı ortaya çıkar ve iki paralel arası 111 km den daha fazla olur

Paralel farkı bulunurken verilen merkezler aynı yarımkürede ise büyük olan enlem derecesinden küçük olan çıkarılır Farklı yarımkürede olurlarsa enlem dereceleri toplanır


Enlem Nedir:Yerkürede herhangi bir noktanın ekvatora olan uzaklığının açı cinsinden değeridir
·Güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara doğru küçülür Işınların atmosferdeki yolu uzar Tutulma artar ve sıcaklık ta kutuplara doğru azalır
·Denizlerin sıcaklığı ve tuzluluğu kutuplara doğru azalır
·Matematik iklim kuşakları oluşur aralıksız kuşaklar oluşturur
·Tarımın yükselti sınırı, Toktağan kar sınırı (Daimi kar sınırı), Orman üst sınırı kutuplara doğru azalır
·Akarsuların donma süresi kutuplara doğru uzar
·Gece gündüz arasındaki zaman farkı kutuplara doğru artar
·Dünyanın çizgisel dönüş hızı kutuplara


Aynı Enlem Üzerindeki Merkezlerde Ortak Özellikler

·Ekvatora ve kutuplara eşit uzaklıktadırlar
·Güneş ışınlarını aynı açıyla alırlar
·Gece- gündüz süreleri birbirine eşittir
·Dünyanın çizgisel dönüş hızı aynıdır
·Aynı iklim kuşağındadırlar Fakat aynı iklim özelliği görülmeyebilir (özel konumdan dolayı)
·İki meridyen arasındaki mesafe aynıdır


Meridyenler Nedir Ekvatoru dik olarak kesen ve kutuplarda birleşen hayali dairelere meridyen daireleri denir

Özellikleri:
·Başlangıç meridyeni Greenwhic' tir
·Greenwhic'in 180 batısında ve 180 doğusunda olmak üzere 360 tane meridyen yayı vardır Tam daire olarak 180 adettir
·Aralarındaki uzaklık sadece Ekvator üzerinde 111 km'dir Dünyanın şeklinden dolayı Kutuplara gidildikçe bu uzaklık daralır Örnek:Türkiye'de ortalama 85 km , Kutup dairelerinde 47 km dir *** Bunun sonucu olarak doğu-batı yönünde aynı mesafe gidildiğinde Kutuplara yakın yerde daha fazla meridyen geçilirken, Ekvatorda en az meridyen geçilir
·İki meridyen arasında 4 dakikalık yerel saat farkı vardır
·Kutuplarda birleştikleri için meridyen yayları eşit uzunluktadır
·Aynı meridyen üzerindeki bütün noktalarda yerel saat aynıdır Ayrıca 21 Mart-23 Eylül günlerinde de güneş aynı anda doğar ve batar

Boylam Nedir: Herhangi bir noktanın başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden değeridir

Özellikleri: Boylamın sadece yerel saat farklarını etkilemektedir