Tarımın Türkiye Ekonomisindeki Yeri Ve Önemi

Tarımın Türkiye Ekonomisindeki Yeri - Tarımın Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Önemi

Nüfusun büyük bir bölümü tarımsal faaliyetlerle geçimini sağlar Ulusal gelirin ¼ ini tarım sektörü karşılar İhracatımızda önemli bir paya sahiptir


Türkiye’deki endüstri tesislerinin büyük bölümü tarımsal maddeleri hammadde olarak kullanır Sanayinin gelişmesinde büyük önem taşır
İhracatımızda fındık, turunçgiller, tahıllar, meyve ve sebzeler, pamuk, tütün, yağ bitkileri, zeytin ve çay gibi tarım ürünleri önemli yer tutar

Türkiye’de Tarım Ürünleri

Tahıllar

Buğday
Yetişme Koşulları : 300 – 400 mm yağış ve bol güneş ister Büyüme dönemi olan ilkbaharda serin ve nemli hava, olgunlaşma ve hasat dönemi olan yaz aylarında ise sıcak ve kurak hava ister Ekiminden sonra kar yağışı ve dondan zarar görmez Yaz kuraklığının erken başlamasıyla üretim miktarı azalır Genellikle sulama yapılmadan yetiştirilir İç Anadolu iklimine uyumludur
Üretim : İklimdeki kararsızlığa bağlı olarak, üretimde yıllara göre dalgalanmalar görülür Ortalama yılda 20 – 24 milyon ton üretim yapılır Türkiye üretiminde ilk sırada % 31’lik payla İç Anadolu bulunur Bu bölgeyi Marmara, Akdeniz, Karadeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgeleri izler

Arpa
Yetişme Koşulları : Yetişme ve olgunlaşma süresi buğdaya göre daha kısadır Sıcağa ve soğuğa daha çok dayanıklıdır Bu nedenle dağlık yerlerde de yetişebilir Yetişme koşulları buğdaya benzer
Üretim : Yıllık 7 milyon ton olan üretimin % 39’unu İç Anadolu sağlar Tüm bölgelerde tarımı yapılır Yem bitkisi ve bira sanayinin hammaddesi olarak tüketilir

Mısır
Yetişme Koşulları : Bol suya gereksinim duyması ve çapalama gerektirmesi ile diğer tahıllardan ayrılır Olgunlaşma döneminde yüksek sıcaklık ister Karadeniz iklimine uyumludur
Üretim : Yıllık 2 milyon ton olan üretimin yarıdan fazlasını Karadeniz sağlar Türkiye’de en çok üretim yapan iller Samsun, Zonguldak, Bolu, Trabzon, Ordu, Giresun, Sakarya, Kocaeli, Tekirdağ, Balıkesir, Aydın, Manisa, Adana’dır

Çeltik
Yetişme Koşulları : Su dolu tavalarda (çeltiklik) ekimi yapılan, bol suya gereksinim duyan bir tahıldır Olgunlaşma ve hasat dönemine kadar bol su ister Hasat döneminde yüksek sıcaklık ve kuraklığa gereksinim duyar Verim yüksektir Akarsu kıyılarında ve vadi tabanlarında ekimi yapılır
Üretim : Üretim miktarı 125 bin tondur Üretim, tüketimi karşılamadığı için yurtdışından aldığımız önemli bir tahıldır En çok Edirne, Samsun, Çorum, İçel, İzmir, Ankara, Adana, Amasya ve Kastamonu illerinde yetiştirilir

Sebzeler
Baklagiller
Mercimek : Yaz kuraklığına en dayanıklı baklagildir Bu nedenle en yaygın olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde tarımı yapılır
Fasulye : Ekim alanı en geniş ve dağınık olan, hemen hemen tüm bölgelerimizde tarımı yapılan bir üründür İç Anadolu’da sulanabilen alanlarda buğday ile nöbetleşe ekilir
Nohut : En fazla İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen bir üründür Ülkenin gereksinimi karşılandıktan sonra dış satımı da yapılır
Diğer Baklagiller : Bakla, bezelye, böğrülce, fiğ, burçak gibi baklagillerin tarımı tüm bölgelerimizde yapılmaktadır İç bölgelerimizde sulanabilen alanlarda buğday ile nöbetleşe ekilir
Yumrulu Sebzeler
Patates : Ülkemizde tarımı hızlı gelişen bir sebzedir Nüfusumuzun beslenmesinde büyük önem taşır Düşük sıcaklığa dayanıklıdır Üretiminde İç Anadolu, Marmara ve Karadeniz bölgeleri önemli paya sahiptir
Soğan ve Sarımsak : Güney Marmara, Ege ve Orta Karadeniz bölümü ile Akdeniz kıyı ovalarında yaygın tarımı yapılan ürünlerdir Devlet tarafından destekleme alımları yapılmadığından, üretim miktarları yıllara göre farklılık gösterir Yıllık üretimin yaklaşık % 30’u dışarıya satılır
Sera Sebzeciliği : Mevsim dışı sebze yetiştirme etkinliğidir Ülkemizde sera sebzeciliğinin % 90’ı Akdeniz ile güneybatı kıyılarımızda yapılmaktadır Özellikle ilkbahar ve yaz sebzeleri seralarda yetiştirilir Akdeniz ve Ege kıyılarında kışların ılık geçmesi ve kısa sürmesi seracılığı yaygınlaştırmıştır

Türkiye’de Sebzecilik
Türkiye’de iklimin çeşitlilik göstermesi sebze çeşitliliğine neden olmuştur Ekili dikili alanların yaklaşık % 5’i sebzelere ayrılmıştır Ekim alanı dar olmasına karşın verim ve elde edilen gelir yüksektir Karadeniz Bölgesi’nde güneşlenme süresinin azlığı, Doğu Anadolu’da yaz mevsiminin kısa ve serin geçmesi, İç Anadolu’da yaz kuraklığının belirgin ve sulamanın yetersiz olması sebze tarımını olumsuz yönde etkiler
Meyveler
Fındık
Yetişme Koşulları : Humuslu toprak, nemli iklim ve kış ılıklığı ister Sis ve don olayından olumsuz etkilenir Karadeniz kıyı şeridinde 750 m yüksekliğe kadar yetişebilir
Üretim : Türkiye fındık üretiminin % 100’ünü Karadeniz Bölgesi karşılar Önemli bir ihraç ürünü olan fındık üretiminde Türkiye, Dünya’da ilk sırada yer alır
Üzüm
Yetişme Koşulları : Anadolu’da bağcılık çok eskilere dayanır Çünkü Türkiye’nin iklim özellikleri düşük kış sıcaklığına dayanıklı üzüm bitkisinin yetişmesine çok uygundur Buna bağlı olarak bağlar tüm bölgelerimizde yayılmıştır Ancak yazları nemli ve yağışlı olan Karadeniz Bölgesi kıyı şeridinde bağcılık yapılamaz
Üretim : Ege Bölgesi çekirdeksiz üzüm üretiminde ilk sırada yer almaktadır Ayrıca bu üzümler kuru olarak dış ticarette önemli bir paya sahiptir Bu nedenle bağcılığın en ekonomik ve en önemli olduğu bölgemiz Ege’dir
UYARI : Türkiye, üzüm üretiminde ve dış satımında dünya birincisidir
İncir : Türkiye’nin tüm kıyı şeridinde ve iç bölgelerin alçak vadilerinde incir tarımı yapılabilir İncir, kış ılıklığı isteyen bir üründür Bu nedenle Ege ve Akdeniz bölgelerinde tarımı yaygındır En kaliteli incir Menderes ovalarında yetişir Burada elde edilen incirler kuru olarak yurt dışına satılır Ege Bölgesi’nin incir üretimindeki payı yaklaşık % 82’dir
Turunçgiller (Narenciye) : Portakal, mandalina, greyfurt, turunç ve limon bitkilerine genel olarak turunçgil denir Akdeniz ikliminin özelliklerine uyum göstermesi nedeniyle Akdeniz kıyı kesiminde tarımı yaygındır Düşük kış sıcaklığına ve dona karşı dayanıksızdır Turunçgil üretiminde ilk sırada yer alan Akdeniz Bölgesi’ni Ege Bölgesi izler
UYARI : Rize ve çevresinde kışların ılık geçmesi turunçgil tarımına olanak sağlamıştır
Diğer Meyveler :
Muz : Türkiye’de don olayının görülmediği ve kış sıcaklık ortalamalarının 10° – 12° olduğu dar bir alanda tarımı yapılmaktadır Akdeniz Bölgesi’nde Alanya-Anamur arasındaki kıyı şeridi tek tarım bölgesidir Üretim, ülke gereksiniminin % 20’sini karşılar
Kayısı : Anadolu’nun karsal iklim bölgelerinde, alçak yörelerde tarımı yapılır Kayısı üretiminde Malatya ili önde gelir
Şeftali : Sıcak ve ılıman iklim bölgelerinde tarımı yapılır Güney Marmara ve Ege bölümleri önemli yetişme alanlarıdır
Elma : Türkiye genelinde alçak yörelerle, kıyılara yakın bölgelerde tarımı yaygındır İç Anadolu Bölgesi ile Orta Karadeniz ve Antalya bölümleri kaliteli elma yetiştiriciliğinde ilk sıralarda yer alır
Antep Fıstığı : Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde tarımı yapılmaktadır Türkiye, antep fıstığı üretiminin yaklaşık % 75’ini dışarıya satar
Türkiye’de Meyvecilik : Türkiye’de meyve üretim alanları ile meyveciliğin ekonomik önemi giderek artmaktadır Türkiye’de tropikal iklim meyvelerinden, subtropikal ve serin bölgelerin meyvelerine kadar hemen her tür meyve yetiştirilmektedir Üzüm, incir, fındık, antep fıstığı gibi meyveler dış ticaretimiz açısından da önem taşımaktadır
Endüstri Bitkileri
Tarıma dayalı endüstrilerin hammaddesi olan endüstri bitkilerinin üretiminde modern tarım yöntemleri kullanıldığından alınan verim yüksektir Endüstri bitkileri dış satıma da konu olmaktadır Sulanabilen tarım alanları genişledikçe endüstri bitkilerinin ekim alanları da genişlemektedir
Şekerpancarı
Yetiştirme Koşulları : Ilıman iklim bölgelerinde tarımı yaygın olan şekerpancarı nemli toprak ister Kuraklığın belirgin olduğu bölgelerde sulama ile yetişir Olgunlaşma döneminde fazla yağış istemez
UYARI : Şekerpancarı, fazla bekletilmeden işlenmesi gereken bir tarım ürünü olduğundan şeker fabrikaları ile pancar üretim alanları iç içedir
Üretim : Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kuraklığın belirgin ve sulamanın yetersiz olması nedeniyle şekerpancarı tarımı yapılamaz Kıyı ovalarında ise ekonomik değeri daha yüksek ürünler yetiştirildiği için şekerpancarı tarımı yapılmaz Belli bir tarım bölgesi olmayan şekerpancarı üretiminde İç Anadolu Bölgesi ilk sırayı alır
Pamuk
Yetişme Koşulları : Dokuma ve tekstil endüstrisinin hammaddesidir Yetişme döneminde bol nem isteyen pamuk, olgunlaşma döneminde yüksek sıcaklık ve kuraklık ister
UYARI : Güneydoğu Anadolu Projesi’nin tamamlanmasıyla bu bölgemizde pamuk ekim alanlarında genişleme, üretimde ise büyük artış olması beklenmektedir
Üretim : Çukurova, Amik Ovası ve Ege önemli üretim alanlarıdır Türkiye, Dünya üretiminde, Çin, BDT, ABD, Hindistan, Brezilya ve Mısır’dan sonra 6 sırayı alır
Tütün
Yetişme Koşulları : Türkiye’nin iklim koşullarına en iyi uyum sağlamış bir endüstri bitkisidir Çimlenme ve büyüme döneminde bol su ister Kıraç arazide yetişen tütünlerin kalitesi yüksektir
Üretim : Türkiye’de tütün üretim alanları devlet denetimi altındadır Önemli bir dış satım ürünü olan tütünün kalitesini bozmamak için İç Anadolu Bölgesi’nde tarımı yapılmaz Tütün üretimi en çok Ege, Karadeniz ve Marmara bölgelerinde yapılır Dünya üretiminde Türkiye 5 sırada yer almaktadır
Çay
Yetişme Koşulları : 1950’den sonra Türkiye’de çay tarımı büyük önem kazanmıştır Ilıman iklim, bol yağış, kireçsiz toprak ve kış ılıklığı isteyen bir bitkidir Çay, fazla bekletilmeden işlenmesi gereken bir üründür
Üretim : Trabzon’dan Gürcistan sınırına kadar olan kıyı şeridi önemli çay tarım bölgesidir Ülkemizde ekim alanı endar olan endüstri bitkisidir
Haşhaş : Türkiye’nin hemen hemen tüm bölgelerinde yetişebilen bir bitkidir Belli bir tarım bölgesi yoktur Uyuşturucu elde edilmesinde kullanıldığı için haşhaş üretimi devlet denetimindedir En önemli ekim alanları İç Batı Anadolu ile Göller Yöresi’dir İlaç endüstrisinde kullanılan haşhaş önemli bir dış satım ürünüdür Ayrıca tohumlarından sofralık yağ elde edilir