Büyükkarabağ, Bolvadin

Afyon ili Bolvadin ilçesinin doğu tarafında Emirdağlarının eteklerine kurulmuştur Bolvadin'e 20 km uzaklıktadır 2000 yılı nüfus sayımına göre nüfusu 3657'dir

Dışarıya göç vermektedir Başlıca göç verdiği yerler(Belcika)basta olmak üzere;

(Hollanda),(Danimarka),(Isvicre),(Fransa),(Almanya ),´dirGöçün nedeni işsizliktir
Büyükkarabağ Kasabasında, Atatürk, Fevzi Çakmak, Hacı Bekir ve Karşıyaka isimli dört mahalle vardır Kasabada 1 ilköğretim okulu, kütüphane ve 1 cami vardır 1980 yılından sonra belediye kurulmuştur
Kasabanın olduğu yerde, Roma Devri'nin ünlü şehirlerinden "Julia" şehri vardır Bu şehir para basmış önemli kültür ve ticaret merkezlerinden birisidir Ünlü tarihçi W Ramsay bu şehrin Polybotum (Bolvadin) ile Pissia (Piribeyli) arasındaki yol üzerinde olduğunu söyler Bizanslılar zamanında şehir küçülmüş, dağılmıştır 6 km çapında olan şehrin bina temelleri halen mevcuttur
Büyükarabağ da yirmi kadar oda mezarları vardır Bunlar Roma Bizans devrine ait olduğu gibi Frikya dönemine ait de izler taşır Burada Julia isimli Roma devrinin sonlarına kadar yaşayan büyük bir şehir kurulmuş ve adına para bastırılmıştır Bu tarihi Julia kenti harabesi 6 km çapında olup harabelerden kaya mezarları su kuyuları mabet temelleri mevcuttur
Karabağlı Aşiretinin 1712 yılındaki iskanına kadar boş kalan kasaba, konar göçer aşiretlerin geçici konak yeri olmuştur
Kasaba halkı, Karabağlılar KARLUKLULARın üç boyundan biridir VII-VIII YYda GÖKTÜRKLERinve TÜRKİŞLERin itmesiyle her yenik boyları gibi yaşam koşulları çetin ancak savunması kolay Mangılağa sığınmışlardırFırsatını bulunca Maraveünnehri geçerek İran-Afgan-türkmenıstan sınırları içinde kalan bölgede Halifeye bağlı ASRUŞAN merkezli bir beylik oluşturdularBirkısım KARLUK boylarının burada dağıldığı görülürBırkısmı UYGUR bölgesine doğru gierken,birkısmı ABBASİ hanedanlığını kuraracak olan MÜSLÜM le birleşirİslamın TAVAS zaferi bu oluşumun ürünüdürSACOĞLU devletini kuran AFŞİN ve babası ASRUŞAN dan ARRAN a Halife tarafından gönderlmişlerdirAzarbaycan da bu türkmen boylarına Abbasi kıyafeti nedeniyle KARABAĞLILAR DENMİŞTİRSonra bu lakap coğrafi bir isme dönüşmüştürAFŞİN yönetiminde Karluk türkmeni birkaç kez Amoryum önlerine kadar gelmişler ve zaten halkı boşaltılmış olan bu yerlere Ağılönü - Akşehir hattına yerleşmeye başlamılardıAnadoluda Karabağ sözcüğü topluluk adı olarak kullanılması zorla yapılmaya çalışılan iskandan sonradırBirkısım Karluklular Irak ve Suriyeye geçerek burada yeni beylikler ve devlet kurdularBir bölümü Azerbaycada kalarak sonradandan Akve Karakoyunlu devletleri ni devletlerini kurdularEYYÜBILER devletin hükümdarı Selahaddin Eyyubi Karabağ Türkmen Aşiretindendir Bu devletin yıkılmasından sonra aşiret, Arap Aşiretlerinin baskısı altında kalmıştır Bu nedenle türkmen boyların birkısmı ANADOLÜ ya akrabalarının yanına, kalanlar Diyarbakır-Musul arasındaki bölgelere yerleşmişlerdir Günümüzde, Kuzey Irak'taki Türkler ile Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yaşayanlar KARLUK boylarıdır, Kürt köylerinin yoğun olduğu bölgelerde yaşayanlar, zamanla dillerini kaybetmiş, Kürtçe konuşmaya başlamışlardır ancak adetlerini ve törelerini kaybetmemişlerdir
Erran Bölgesine yerleşen aşiret bir süre sonra "Karabağlı" ismi ile anılmaya başladı, bölgenin ismi de "Karabağ" olduXIIIYYdan sonra Karakoyunlular ve Akkoyunlular devletlerini kuran Kaluklular bir taraftan Moğolla şavaşırken,diğer taraftan birbirleriyle savaşmışlardırBu savaşlarda sıkışan KARAYUSUF ve KARAYÜLÜK Anadoludaki akrabalarına sığınmışlardırXVYYyılda Osmanlı ilede arası bozulan Uzunhasan la savaşa giden Fatih 5000 Türkmen gencini beraberin götürüp hergün 400 tanesini öldürmüştür









16 asrın sonlarında burası Osmanlı topraklarına katıldı Buradaki Karabağlı Aşireti, büyük gruplar halinde Anadolu'ya, İran'a göç etti Kalanlar; bugünkü "Dağlık Karabağ" halkını oluşturur Ege Bölgesinde Aydın, Manisa, Balıkesir yörelerinde yoğun olarak bulundular Burada yaylak-kışlak hayatı yaşadılar 1691 İskan Kanunu gereğince Bolvadin, Kütahya ve Eskişehir'e bağlı köylerdeki ören yerlere iskan oldular Aşiretin, Bolvadin'e yerleşmesi 1712 yılında tamamlandı İskan olayını Bolvadin'in yetiştirdiği ünlü valilerden Mehmet Şatır Paşa ve oğlu Seyid Ahmet Paşa gerçekleştirdi Aşiret, o günkü Bolvadin sınırları içinde 28 köy kurmuştur Bu köylerin en büyüğü ve beyköyü "Büyükkarabağ Kasabasıdır" İlk iskan oldukları yer kale ve civarıdır

Büyükkarabağ uzun süre civar Karabağ Aşiretlerinin merkezi olmuş "Bey Köy" olarak kayıtlara geçmiştirBugünkü Yeni Karabağ köyü (Sultandağı) 1870 yılarında Orta Karabağ Köyü ise 1900 yıllarında Büyükkarabağ'dan ayrılarak bu köylere yerleşmişlerdir
Büyükkarabağ Kasabasında Karasal İklim mevcut olup kışları soğuk ve yağışlı yazları kurak geçer kasabada genelde esen poyraz ve karayel hakimdir Kaleden Eber Gölü'ne kadar sık ormanlıkla çevrili olsa da bu ormanlar büyük savaşlar da salırgan HAÇLILAR Karanmanlılar ve TİMUR ordularınca Türkmene sığınak olmasın diye yakılmışlarsırArazinin yapısındaki taban suyu sorunu nedeniylede yeni ormanlaşma olamamıştır, kalanlarda kasaba halkı tarafından kesilerek, yakacak olarak kullanılarak yok edilmiştir Bugün kasaba ve çevresinde bir tek ağaç yoktur Erozyon ve verimsizlik hat safhadadır
Büyükkarabağ Belediyesi halkının %90 okur-yazar kültür seviyesi yüksek adet geleneklerine bağlı olup menşe-i Türkmen Karabağ boylarındandır Gayri Müslim dönme devşirme yoktur Büyükkarabağ kasabasının en büyük özelliği 4000'i bulan nüfusuyla tamamı birebirine akraba olup kan bağı vardır Aileler genelde birlikte yaşar aynı sofrada yemek yer ve aynı gelenekleri paylaşır Büyükkarabağ da aile Dede (Büyükbaba) Ebe (Nine) Anne-Baba Ağa (Erkek Kardeş) Bacı (Kız Kardeş) Çiçi (Gelin Elti) Bibi( Hala) olarak aileyi teşkil eder Kalabalık aileler ayrılarak başka bir mekana taşınsa bile bağlılık sürekli devam eder Ortakarabağ ve Yenikarabağ köyleri ile de akrabalıkları olduğundan hala kız verip alırlar, bayramlarda köyler arasında ziyaretlerde bulunulur

Kaynak : Wikipedia