Osmanlı Antlaşmaları

Anlaşma adı
Yılı
İmzalayanlar
Önemi


Osmanlı-Venedik Antlaşması
1416
Venedik Cumhuriyeti


Venedikliler Osmanlı topraklarında diğer milletlerden daha fazla ticaret yapacaklar
Venedikliler buna karşılık Osmanlı gemilerine saldırmayacaklardı




Osmanlı-Bizans Antlaşması
1420
Doğu Roma İmparatorluğu


Bizanslılar Mustafa Çelebi'yi tutsak tutmaya devam edecekler
Osmanlılar buna karşılık Bizanslılara her yıl 100000 akçe ödeyeceklerdi




Edirne-Segedin Antlaşması
1444
Macaristan Krallığı


-Bulgaristan'daki Osmanlı egemenliği tanınacak
-Sırp despotluğu tekrar kurulacak ve Osmanlılara vergi verecek
-Eflak beyliği Macar egemenliğinde kalacak, Osmanlılara vergi vermeye devam edecek
-Tuna nehri taraflar arasında sınır olacak
-Antlaşmanın süresi 10 yıldı




Osmanlı-Venedik Antlaşması
1479
Venedik Cumhuriyeti


Venedikliler Osmanlı sularında ticaret yapma hakkını kazandılar ve bunun karşılığı

olarak Osmanlılara her yıl 10000 altın ödemeyi kabul ettiler
Venedikliler İstanbul'da balyos (elçi) bulundurabileceklerdi
Venedikliler Osmanlılara savaş tazminatı vereceklerdi




İstanbul Antlaşması
1533
Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu


Bu antlaşmayı Fransa, Venedik Cumhuriyeti ve Papalıkta tasdik etmiştir

Osmanlı Devletinin İmparatorluk sanı resmen Avrupa tarafından tanınmıştır




Amasya Antlaşması
1555
Safev Devleti


Bu ilk Osmanlı - Safavi Antlaşması ile Doğu Anadolu, Bağdat Tebriz ve Azerbaycan Osmanlı imtiyaz sahasına girmiş ve buralarda her iki devlet mensupları tücccarlar tarafından serbest ticaret yapılmaya başlanmış ve Osmanlının Anadolu Türkmenlerine baskısına son verilmesi hususunda anlaşma sağlanmıştır




Ferhat Paşa Antlaşması
1590
Safev Devleti


Duraklama döneminin ilk antlaşmasıdır
Ferhat Paşa Antlaşmasıyla Osmanlı doğuda en geniş sınırlarına ulaştı
Tebriz, Karabağ, Gürcistan, Dağıstan ve Şirvan Osmanlılara bırakıldı




Zitvatorok Antlaşması
1606
Avusturya Habsburg Monarşisi


Antlaşmaya göre Eğri, Estergon, Kanije kaleleri Osmanlılarda , Rop ve Koman kaleleri Avusturyalılarda kalacaktı Avusturya bir kereye mahsus olmak üzere 200000 altın savaş tazminatı ödeyecekti Osmanlı padişahı Avusturya İmparatoruna Roma İmparatoru(Kayser Kaizer) unvanıyla hitap edecek, her üç yılda bir karşılıklı armağanlar gönderilecekti Avusturya'nın Macaristan için ödemekte olduğu yıllık 30000 altın vergi kaldırılacaktı Zitvatorok Antlaşması Osmanlıların lehine gibi görünse de Osmanlı Devleti artık eski gücünde değildi Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti'nin Avusturya karşısındaki üstünlüğü sona ermiş, siyasi dengeler Osmanlı aleyhine bozulmaya başlamıştır




Nasuh Paşa Antlaşması
1612
Safev Devleti


Nasuh Paşa Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti Ferhat Paşa Antlaşmasıyla aldığı toprakları kaybetti
Safevler her yıl Osmanlı Padişahı'na iki yüz yük ipek haraç vereceklerdir
Kanun Sultan Süleyman zamanında Osmanlı Devleti ile Safev Devleti arasında Amasya Barış Antlaşması (1555) ile belirlenen sınırlar geçerli olacaktır
Osmanlı egemenliği altındaki yerler Osmanlılar'da kalacaktır
Şehrizor eyaletini istila eden Hilev Han'a ve Seyyid Mübarek'e Safeviler tarafından yardım edilmeyecek
Şemhal ve Dağıstan üzerinde Osmanlı egemenliği devam edecek
Osmanlıların, Ruslara karşı yapacakları her hangi bir seferde Safeviler, Osmanlılara yardım edecekler, engel olmayacaklardır
İranlı Hacılar, Bağdat ve Basra yoluyla değil Halep-Şam üzerinden hacca gidip geleceklerdir
Kanuni Sultan Süleyman zamanında belirlenen sınırlar çerçevesinde, Osmanlı-Safevi sınırlarını belirlemek için Osmanlı tarafını Bağdat Beylerbeyi Mahmut Paşa ve Van Beylerbeyi Mehmet Paşa temsil edecekler




Serav Antlaşması
1618
Safev Devleti


Kanuni Sultan Süleyman devrinde Amasya Antlaşması ile belirlenen sınırlar esas alınacaktır
Kars ve Ahıska kaleleri Osmanlılar'da kalacaktır
Osmanlı hakimiyetinde bulunan Dağıstan beylerine saldırılmayacak
Esirler karşılıklı olarak serbest bırakılacak
Safevi Şahı, Osmanlı Padişahı'na her yıl haraç olarak 100 deve yükü ipek, kumaş vs kıymetli eşya gönderecektir


Serav Barış Antlaşması'nın 1612 yılında varılan Nasuh Paşa Barışı'ndan tek farkı 200 deve yükü ipek haracının 100 deve yüküne indirilmiş olmasıdır




Hotin Antlaşması
1621
Lehistan Krallığı


Kırım Tatarlarının Lehistan'a yaptığı akınlar yasaklandı
Hotin Osmanlı egemenliğindeki Boğdan'a verildi
Lehistan'ın Osmanlılara vergi ödemeye devam etmesi kararlaştırıldı




Kasr-ı Şirin Antlaşması
1639
Safev Devleti


O tarihlerde Doğu Anadolu'dan başlayıp Basra Körfezinde sona eren 2185 km'lik Osmanlı-İran sınırını belirleyen bu antlaşma aynı zamanda bugünkü Türkiye-İran ve Irak-İran sınırının da büyük ölçüde belirlemiştir




Vasvar Antlaşması
1664
Avusturya Habsburg Monarşisi


Uyvar ve Novigrad kaleleri ile çevreleri Osmanlılarda kalacak

Zerinvar kalesi yeniden inşa edilmeyecek
Erdel Osmanlı Devletine bağlı kalacak ve her iki tarafta askeri kuvvetlerini Erdel'den çekecek

Osmanlı Devleti Erdel kralının Avusturya'ya saldırmasını önleyecek
Avusturya Habsburg Monarşisi savaş tazminatı ödeyecek İki tarafta karşılıklı 200000 kara kuruş değerinde hediyeler gönderecek
Antlaşma 20 yıl geçerli olacaktır İki tarafta akın ve çete faaliyetlerinde bulunmayacak
Osmanlı ordusu antlaşma hükümdarlarca onaylanıncaya kadar askeri harekatında serbest kalacak




Bucaş Antlaşması
1672
Lehistan Krallığı


Podolya Osmanlılara geçti, Ukrayna da Osmanlı himayesindeki Kazaklara bırakılıyordu Lehistan Kırım Hanına vergi ödemeye devam ettiği gibi pişkeş adı altında her yıl Osmanlı Devleti'ne 22000 de altın vergi ödemeye mecbur bırakılıyordu Antlaşmanın diğer maddelerine göre, Lehistan'daki Lipka Tatarlarından Türk ordusuna katılanların mallarına ve ailelerine zarar verilmeyecekti Antlaşma Kırım Tatarlarının ve Ukrayna Kazaklarının Lehistan'a yaptıkları akınmları da yasaklıyordu




İzvança Antlaşması
1676
Lehistan Krallığı


1672-76 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı sonlandıran barış antlaşması




Bahçesaray Antlaşması
1681
Rusya Çarlığı


Bu antlaşmanın ana hükümlerine göre Osmanlı Devleti ve Moskova merkezli Rusya Çarlığı arasında 20-yıl süreli bir barış hüküm sürecek ve iki devletin arasındaki sınır Dinyeper Irmağı olacaktı Her iki taraf da Dinyeper Irmağı ile güney Buğ Irmağı arasında yerleşme yapılmamasını garanti etti Nogay göçkenlerinin Ukrayna'nın güney steplerinde gezginlik yapmaları kabul edildi Zaporozhtsi Kazaklarının Dinyeper Irmağı ve yan ırmakları üzerinde balıkçılık yapma hakları, güneyde tuzla işletme hakları ve Dinyeper Irmağı ve Karadeniz üzerinde deniz vasıtası kullanma hakları değişmeden kalacaktı Sağ Ukrayna Kıyıları (Pravoberezhna Ukrayina) yani Ukrayna'da Dinyeper Nehri doğusu ve Zaporozhtsi Kazaklar bölgelerinin Rusya Çarlığı egemenliği altında olduğunu Osmanlılar kabul etti Buna karşılık Kiev bölgesinin güneyi (özellikle Çehrin), Bratslav bölgesi ve Podolya Osmanlı egemenliği altında kaldığı onaylandı




Karlofça Antlaşması
1699
Avusturya Arşidüklüğü

Venedik Cumhuriyeti

Lehistan Krallığı

Rusya Çarlığı


Karlofça Antlaşması Osmanlı Devleti'nin batıda büyük çapta toprak kaybettiği ilk antlaşmadır Karlofça Antlaşması'ndan sonra Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları geri alma siyaseti izlemeye başlamıştır Böylece duraklama dönemi biterken, gerileme dönemi başlamıştır




İstanbul Antlaşması
1700
Rusya Çarlığı


1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sonuçlandıran bir barış anlatmasıdır 1699'daki Karlofça Antlaşması'nın devamı niteliğindedir




Prut Antlaşması
1711
Rusya Çarlığı


Azak Kalesi Osmanlılara geri verilecek (Karadeniz tekrar Osmanlı gölü haline geldi)
Ruslar İstanbul'da daimi elçi bulundurmayacaklar
İsveç Kralı Şarl'ın serbestçe ülkesine dönmesine izin vereceklerdi
Ruslar Lehistan'ın içişlerine karışmayacaklardı




Pasarofça Antlaşması
1718
Avusturya Arşidüklüğü


Avusturya ile Niş, Banat Dağları ve Transilvanya Alpleri hudut kesildi
Mülteci olarak Osmanlı Devleti'ne sığınan Erdel prensi II Rakoczi Ferenc ailesiyle beraber Osmanlı-Avusturya sınırında oturmak ve emniyeti sağlanmak şartıyla iade edilecekti
Venedikliler, Mora Yarımadasını, Korintos ile çevresini, Egin Körfezindeki adaları, İyonya Adalarını, Aya Mavri Adasını ve Girit'te üç iskeleyi Osmanlı Devletine verecekti
İran yoluyla Avrupa'ya gelen tüccarlar, dönüşte Tuna gümrük vergilerinden muaf tutulacaktı




İstanbul Antlaşması
1724
Rusya İmparatorluğu


İlk Osmanlı-Rus dostluk anlaşmasıdır




Ahmet Paşa Antlaşması
1732
Safev Devleti


Kafkasya Osmanlılara verildi
Batı İran ve Azerbaycan İranlılarda kaldı
Güneyde Kasr-ı Şirin sınırı değişmedi
Kuzeyde Aras Irmağı iki ülke arasında sınır yapıldı




İstanbul Antlaşması
1736
Afşar Hanedanı


Bu antlaşmayla Osmanlılar Nadir Şah'ı İran Şahı olarak kabul ettiler




Belgrad Antlaşması
1739
Avusturya Arşidüklüğü

Rusya İmparatorluğu


Osmanlı Devletinin imzaladığı son kazançlı antlaşmadır




Kerden Antlaşması
1746
Afşar Hanedanı


Osmanlı İran savaşları sona ermiş günümüze kadar süren barış dönemi başlamıştır




Küçük Kaynarca Antlaşması
1774
Rusya İmparatorluğu


Rus ticaret gemileri ilk kez boğazlardan geçmiştir




Aynalıkavak Antlaşması
1779
Rusya İmparatorluğu


Rusya işgal ettiği Kırım'ı tekrar boşaltmayı kabul etmiştir




Ziştovi Antlaşması
1791
Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu


Ziştovi Antlaşmasıyla Avusturya İmparatorluğu, savaş sırasında aldığı toprakları Osmanlı Devleti'ne geri verdi Orsova ile Unna suyu taraflarındaki küçük bir arazi ise Avusturya'ya bırakıldı Avusturya, Rusya'ya açık ya da gizli hiçbir yardımda bulunmayacağına dair bir garanti verdi




Yaş Antlaşması
1792
Rusya İmparatorluğu


Osmanlı Devleti Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etmiştir




Trablus Antlaşması
1795
Amerika Birleşik Devletleri


Paris Antlaşması
1802
Fransa 1Cumhuriyet


Kale-i Sultaniye Antlaşması
1809
Birleşik Krallık


Bükreş Antlaşması
1812
Rusya İmparatorluğu


Edirne Antlaşması
1829
Rusya İmparatorluğu


Kütahya Antlaşması
1833
Mısır Hıdivliği


Hünkar İskelesi Antlaşması
1833
Rusya İmparatorluğu


Baltalimanı Antlaşması
1838
Birleşik Krallık


Londra Antlaşması
1841
Birleşik Krallık

Fransa 2Cumhuriyet

Rusya İmparatorluğu


Paris Antlaşması
1856
Birleşik Krallık

Fransa 2İmparatorluk


Antlaşmanın Avrupa için önemi, Rusya tarafından bozulan uluslararası dengenin tekrar tesis edilmesidir
Osmanlı Devleti açısından ise: Başlangıçta Rus tehlikesi bertaraf edildi; Osmanlı Devleti, devletler genel hak ve hukukundan faydalanma imkanı elde etti; Avrupa konseyine girme hakkını kazandı Ancak, toprak bütünlüğü ve bekası Avrupa büyük devletlerinin kefilliği altına girdi Karadeniz'de Rusya ile aynı muameleye tabi tutulması haksızlık olarak ortaya çıktı Keza devletin tamamen bir iç meselesi olan Islahat Fermanı'na antlaşma metni içinde yer verilmesi, müteakip yıllarda iç işlerine müdahale zemini hazırladı
Birleşik Krallık, Akdeniz ve Hindistan'a giden ticaret yollarını güvenceye aldı Özellikle Rus Karadeniz donanmasının yok edilmesi, İngiltere'nin sömürgeleri ve Akdeniz ticareti için değerli bir garanti oldu
Fransa'da İngiltere gibi ekonomik çıkarlar elde etti Doğu Akdeniz'e yönelik Rus tehlikesi bertaraf edildi ve Napolyon döneminde Fransa'ya karşı kurulmuş olan devletler cephesi parçalanmış oldu
Piyemonte, İtalya Birliği konusunu Avrupa siyasetinin gündem konusu olmasını sağladı
Rusya, kuvvetli bir devlet olduğunu kanıtladı Osmanlı Devleti konusunu ileri bir döneme erteledi




Ayastefanos Antlaşması
1878
Rusya İmparatorluğu


Berlin Antlaşması
1878
Alman İmparatorluğu

Rusya İmparatorluğu


İstanbul Antlaşması
1885
Birleşik Krallık


İstanbul Antlaşması
1897
Yunanistan Krallığı


Uşi Antlaşması
1912
İtalya Krallığı


Londra Antlaşması
1913
Bulgaristan Krallığı


İstanbul Antlaşması
1913
Bulgaristan Krallığı


Atina Antlaşması
1913
Yunanistan Krallığı


Brest Litovsk Antlaşması
1917
Alman İmparatorluğu

Rusya İmparatorluğu

Bulgaristan Krallığı


Mondros Antlaşması
1918
İtilaf Devletleri
Osmanlı Devleti itilaf devletlerine teslim olmuş ve fiilen sona ermiştir


Sevr Antlaşması
1920
İtilaf Devletleri
Osmanlı Devleti bu antlaşma ile yok sayılmış ve toprakları tamamen paylaştırılmıştır

Türk Kurtuluş Savaşı sonucunda bu antlaşma yerine 24 Temmuz 1923'te imzalanan

Lozan Antlaşması uygulamaya konduğundan yürürlüğe girmemiştir

Kaynak : Wikipedia