Sedat Alp

Sedat Alp



Türkiye'nin ilk hititoloğu olan Sedat Alp, 1913 yılında Selanik yakınlarındaki Karaferye'da doğmuştur 1932 yılında Atatürk'ün açılmasını sağladığı bir yarışmayı kazanarak Leipzig ve Berlin Üniversitelerinde eski çağ tarihi, hititoloji, eski Anadolu dilleri ve kültürleri, sümeroloji ve akadistik ve arkeoloji eğitimi alan SAlp 1940 yılında doktora sınavını vererek yurda dönmüş ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde hititoloji alanında çalışmalar yapmıştır 1959 yılında ordinaryüs profesör unvanını alan SAlp, 1956- 1958 yılları arasında DTCF dekanlığı görevini yürütmüştür

1953 yılında Federal Almanya'da Münster Üniversitesinde misafir Profesör olarak ders veren SAlp 1959 yılında Londra'da Victoria and Albert Museum'da konferans vermiş,1967 yılında Roma'da toplanan Uluslararası Mikenoloji kongresine şeref konuğu olarak katılmış,1969 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsünün davetlisi olarak Berlin Üniversitesinde, 1975, 1977-78 yıllarında yine Berlin, Hamburg, Bochum, Giessen, Würzburg, Bonn ve Tübingen Üniversitelerinde,1977 yılında da Japan Foundation ve Waseda Üniversitesinin davetlisi olarak Tokyo'da bildiriler sunmuştur Münih Üniversitesinde 1979 yılında misafir Profesör olarak ders veren SAlp, aynı yıl içinde Çekoslovakya'da Prag Üniversitesine, İsviçre'de Bern ve Zürich Üniversitelerine, 1980 yılında Paris'te Collège de France'a ve İtalya'da Pavia Üniversitesine davet edilerek, tarafından verilen konferanslar yanında,İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsünde davetli olarak birkaç kez bildiri sunmuştur1958/1959'da bir yıl süre ile Londra'da, yine 1959'da üç ay süre ile Paris'te, 1969'da bir yıl süre ile Berlin'de, 1978'de iki ay süre ile Federal Almanya'da Marburg'ta davetli olarak, 1981/82'de dört ay süre ile Mainz'ta Bilimler Akademisinin davetlisi olarak araştırma yapmıştır Sedat Alp, Türk Tarih Kurumu üyeliğine 1946 yılında seçilmiş,Türk Tarih Kurumu'nda Asbaşkanı ya da Genelsekreter olarak uzun yıllar görev yapmıştır Genel sekreter olarak 7, 8 ve 9 Türk Tarih Kongrelerini organize etmiş, Sunduğu bildirilerle Kongrelerin bilimsel çalışmalarına katılmış, 1982 yılında Türk Tarih Kurumu Başkanlığı'na seçilmiştir Sedat Alp, yurt içinde ve yurt dışında bir çok bilim kuruluşunun üyesidir 1953 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsünün muhabir üyeliğine, 1956 yılında aynı Enstitünün asl üyeliğine ve 1979 yılında Mainz Bilimler Akademisi üyeliğine seçilen Sedat Alp Mainz Bilimler Akademisine seçilen iki Türk bilim adamından biridir Sedat Alp, Uluslararası Akademiler Birliği toplantılarında Türk Tarih Kurumu'nu iki kez temsil etmiş, 1957 yılında İtalyan Cumhurbaşkanının nişanı ile, 1972 yılında Federal Almanya Cumhurbaşkanının en yüksek liyakat nişanı ile onurlandırılmıştır Sedat Alp, yurt içinde ve dışında Avrupa'da ve Amerika'da bir çok Kongrelere bilimsel bildiriler sunarak katılmış, yurt içinde ve yurt dışında Türkçe, Almanca, İngilizce ve Fransızca dillerinde bir çok araştırması yayınlanmıştır

Sedat Alp ilk Türk Hititoloğu'dur ve Hititoloji'nin çeşitli dallarında uluslararası literatürde kabul edilmiş bir çok keşif ve buluşları bulunmaktadır Eser ve makaleleri yüzlerce kez site edilmiştir Sedat Alp'in en önemli keşifleri arasında Boğazköy'den sonra en çok çivi yazılı tablet bulunan Maşat-Höyük'ün metinlerdeki adının Tapika olduğunun saptanması bulunmaktadır

Bu konu Prof DrWolfgang Röllig'in Die Welt des Orients mecmuasının 10 cildinin (1979) 92 sahifesinde yayınlanan aşağıdaki satırları ile de tescil edilmiştir Şöyle ki: Richtigstellung zu "Réportoire Géographique des Textes Cuneiformes" Bd 6, 402

In RGTC 6 "Die Orts-und Gewässernamen der hethitischen Texte" ist auf S 402 die Identifizierung von Tapika mit Maşat Hüyük aufgeführt Diese Bestimmung der Ortslage stammt nicht von GF del Monte, sondern geht auf Prof Dr Sedat Alp, Ankara, zurück, der sie anlässlich eines Vortrages im Februar 1978 in Tübingen begründete Sie ist inzwischen auch mit Belegen publiziert: Sedat Alp, Maşat-Höyük'te keşfedilen hitit tabletlerinin ışığı altında yukarı Yeşil Irmak bölgesinin coğrafyası hakkında Belleten XLI, Nr 164 (1977) 637ff und: Sedat Alp, Remarques sur la géographie de la région du haut Yeşil-Irmak d'après les tablettes hittites de Maşat-Höyük Florilegium Anatolicum Mélanges offerts Ã* Emmanuel Laroche (1979) 29ff

Der Herausgeber, der allein die kurz vor dem Druck erfolgte Einsetzung der Identifizierung zu verantworten hat, weist mit Nachdruck auf diese Urheberschaft hin Wolfgang Röllig

OrdProfDrSedat Alp 10 Ekim 2006 günü, Ankara'daki evinde vefat etmiştir

Yayımlanmış eser ve makaleleri:

1- Untersuchungen zu den Beamtennamen im Hethitischen Festzeremoniell, Leipzig 1940

2- *****bi Efsanesi (Almanca'dan Tercüme), TTK Yayınları: Dizi-VII/11 Ankara 1945

3- Hitit Kanunları Hakkında, Ankara Üniversitesi DTCFD V 5,1947,465-482

4- Şırzı'da bulunan Hitit Hiyeroglif kitabesi, DTCFD V 2, 1947,147-151

5- The Hittite Hieroglyphic Inscription of Şırzı, DTCFD V 2,1947,153-158

6- Hitit Kıralı IV Tuthaliya'nın Asker Fermanı, Belleten XI/43, 1947, s383-414

7- Military Instructions of the Hittite King Tuthaliya IV Belleten XI,sayı:43,1947 s403-414

8- La désignation du Lituus eiı Hittite, Journal of Cuneiform Studies, I, 1947, s164-175

9- Hitit Metinlerinde GIS kalmus "Lituus" ve HUBBI "küpe", Belleten XII/46, 1948, s 301-319

10- GIS kalmus"Lituus" and HUBBI "Earring in the Hittite Textes, Belleten XII/46,s320-324

11- Sosyal sınıf NAMRA'lar ve Ideogram'ın Hititçe Karşılığı Belleten XIII/50, 1949, s245-270

12- Die Soziale Klasse der NAMRA-Leute und ihre hethitische Bezeichnung, Jahrbuch für Kleinasiatische Forschung I, 1950-51, s113-135

13- Bemerkungen zu den Hieroglypen des Hethitischen Monuments von Imamkulu, Symbolae Hrozny I, Archiv Orientalni XVIII, 1950, s 1-8

14- Hitit hiyeroglif mühür ve kitabelerindeki bazı şahıs adlarının okunuşları hakkında, Ankara 1950

15- Zur Lesung von manchen Personnennamen auf den hieroglyphenhethitischen Siegeln und Inschriften Ankara 1950

16- Hitit Devletinin İç bünyesi, IV Türk Tarih Kongresi, Ankara 1952, s38-45

17- Hititler Hakkında yeni bir kitap münasebetiyle, DTCFD X, 1952, s 241-248

18- On the Occasion of a new book concerning the Hittites DTCFD X, 1952, s249-256

19- The N (N)-formations in the Hittite Language, Belleten XVIII/72, 1954, s449-467

20- Die Lage von Samuha, Anatolia (Anadolu) I, 1956, s 77-80

21- Zu den Körperteilnamen im Hethitischen, Anatolia (Anadolu) II, 1957 s1-48

22-Amasya civarında Zara Bucağında bulunan Hitit heykeli ile diğer Hitit eserleri, Anatolia (Anadolu) VI, 1961/1962, s 191-216

23- Eine hethitische Bronzestatuette und andere Funde aus Zara bei Amasya, Anatolia (Anadolu) VI, 1961/1962, s 217-243

24- Kanis=Anisa=Nisa, Erken Hitit Çağının bir Başkenti,Belleten XXVII/107, 1963, s 366-376

25- Kanis=Anisa=Nisa Eine Hauptstadt der frühhethitischen Periode,Belleten XXVII/107,s376-386

26- Eski Anadolu yazısının Menşeleri, Atatürk Konferansları Ankara 1964, s 57-70

27- Güney-Batı Anadolu'da Bulunan Erken Bronz Çağına Ait Mermer İdol'lar, Belleten XXIX/113, 1965, s 3-8

28- Frühbronzezeitliche Marmoridole aus Südwestanatolien, Belleten XXIX/113, 1965, s9-14

29- "Anadolu'da" bulunan MÖİkinci Bin Yılına ait altından bir yüz maskesi,Belleten XXIX/113, 1965, s 15-18

30- Eine goldene Gesichtmaske vom zweiten Vorchristlichen Jahrtausend aus "Anatolien", Belleten XXIX/113, 1965, s 19-23

31- Libasyon Kapları "Gaga Ağızlı Desti" ile "Kol Biçimli Alet ve Hitit Metinlerindeki Karşılıkları, Belleten XXXI/124, 1967, s 5I3-530

32- Die Libationsgefässe "Schnabelkanne" und "Armförmiges Gerat" und Ihre Hethitischen Bezeichnungen, Belleten XXXI/124,1967,s531-549

33- Zylinder-und Stempelsiegel aus Karahöyük bei Konya,Ankara 1968 TTKYay: Dizi-V/26 s276 Abbildungen im Texte,254 Tafeln

34- Ein hethitisches Stempelsiegel aus der Umgebung von Afyonkarahisar und ein Knopfsiegel aus Yazırhöyük bei Nevşehir,Festschrift PMeriggi, 1970, s1-6

35- Konya Civarında Karahöyük'te bulunan Silindir ve Damga Mühürleri 1972, TTK Yayınları: Dizi, V/31, metin içinde 276 desen, dışında 254 levha

36- Hitit Hiyeroglif yazısında şimdiye kadar anlamı bilinmeyen bir unvan, VII Türk Tarih Kongresi I Cilt, 1972, s98-102

37- Eine weitere Hieroglypheninschrift aus Emirgazi und ein Rollsiegel mit Hieroglyphenlegenden aus dem Gebiet von Adıyaman, südöstlich von Malatya, Festschrift HOtten,1973 s11-15,1975

38- Istar auf dem Karahöyük, Mansel'e Armağan, 1974, s703-707

39- Eine neue hieroglyphenhethitische Inschrift der Gruppe Kızıldağ-Karadağ aus der Nähe von Aksaray und die früher publizierten Inschriften derselben Gruppe, Anatolian Studies Presented to Hans Gustav Güterbock on the Occasion of his 65th Birthday, 1974, s 17-27

40- Eski Önasya'da Siyasal İlişkilerden Bölümler, Cumhuriyetin 50 Yıldönümü Anma Kitabı s 425-436, AÜ DTCF Yayın No 239, 1974

41- Die Hethiter in Anatolien, Das Parlament 1976, Türkiye Özel Sayısı

42-Maşat Höyük'te keşfedilen Hitit Tabletlerinin Işığı altında Yukarı Yeşil Irmak bölgesinin Coğrafyası Hakkında, Belleten XLI/164,s 637-647

43- Hitit Kenti Hanhana'nın Yeri, Belleten XLI/I64, 1977, s 649-652

44- Remarques sur la géographie de la région du Haut-Yeşilırmak d'après les tablettes hittites de Maşat-Höyük, Florilegium Anatolicum, Mélanges offerts Ã* Emmanuel Laroche, Paris, 1979 s29-35

45- Die Lage der Kultstadt Hanhana, Festschrift Elmar Edel, Bamberg 1979, s 13-16

46- Hitit Dilinde "Saray" sözünün karşılığı, Belleten XLIII/170, 1979, s 273-280

47- Das hethitische Wort für "Palast",Studia Mediterranea I,Piero Meriggi dicata I,1979,s17-25

48- Maşat Höyük'te keşfedilen çivi yazılı Hitit Tabletleri, VIII Türk Tarih Kongresi I cilt, 1979, 165-196

49- Die hethitischen Tontafelentdeckungen auf dem Maşat-Höyük, Belleten XLIV/173,1980,s 254-59

50- Eski Anadolu'da yazı, Harf Devriminin 50 Yılı Sempozyumu s 19-22, Türk Tarih Kurumu Yayınları XVI Dizi, sayı 4I, 1981

51- Hititlerin dinsel törenlerinde kullanılan temizlik maddesi tuhhuessar üzerinde bir inceleme, Belleten XLVI/182, s 247-254

52- Beiträge zur Erforschung des hethitischen Tempels, Kultanlagen im Lichte der Keilschrifttexte, Ankara 1983 TTK Yayınları: Dizi - VI, No 23 XXXIV + 382 metin dışı 1-13 fotoğraf ve desen

53-Zum Wesen der kultischen Reinigungssubstanz tuhhuessar, Festschrift A Kammenhuber

54-Die Lage der hethitischen Kultstadt Karahna, Festschrift Kurt Bittel

Ödülleri

1957- İtalya Cumhurbaşkanı'nın Commendatore Nişanı

1972- Almanya Cumhurbaşkanı'nın Liyakat Nişanı

1980- Paris College de France Madalyası

1991- Almanya Cumhurbaşkanı'nın Yıldızlı Liyakat Nişanı

1991- İtalya Cumhurbaşkanı'nın Grande Ufficiale Nişanı

1992- Türkiye Tanıtma Vakfı Ödülü

2001- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Onur Ödülü

2001- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Arkeoloji Topluluğu Onur Ödülü

2002- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Onur Ödülü

2003- Aydın Doğan Vakfı Arkeoloji Ödülü



Uluslararası Akademiler ve Meslek Kuruluşlarına Üyelikleri



1990- Çorum'da toplanan I ve III (1996) Uluslararası Hititoloji Kongrelerinin Başkanı

Uluslararası Hititoloji Kongrelerinin Kurucusu

1994- İstanbul Üniversitesi, Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Şeref Üyesi,

1996- Kentin tanıtımı nedeniyle,BM tarafından verilen Çorum Fahri Hemşehrisi unvanı

1997- Würzburg Üniversitesi'nden Fahri Doktora

1998- British Academy Üyesi


Kaynak : Wikipedia