Adıge Cumhuriyeti Nüfus Ve Nüfus Dağılışı

Nüfus ve nüfus dağılışı


Nüfus toplamı:447109 (2002)

Kentli:234900 (% 525)

Köylü:212209 (% 475)

Erkek:208109 (% 465)

Kadın:239090 (% 535)


1897,1926 ve 1939 sayımlarında şimdiki "Adıge"+"Çerkes" nüfus,sadece "Çerkes" (ya da "Adıge") adı altında ortak bir sayı olarak verilmiş,1959 nüfus sayımı ile birlikte nüfus toplamı,"Adıge" ve "Çerkes" adları altında birbirinden ayrı verilmeye başlanmıştır (2002 sayımından beri "Şapsığ" etnik adı da eklenerek,tüm Adıgelerin etnik ad listesi 4'e çıkmıştır:Adıge,Çerkes,Kabartay,Şapsığ)


"Adıge Özerk Oblastı" (AÖO),27 Temmuz 1922'de Rusya SFSC'ne bağlı olarak kuruldu,ilk adı "Çerkes (Adıgey)" idi24 Ağustos 1922'de Adıgey (Çerkes),13 Ağustos 1928'de de Adıgey Özerk Oblastı (AÖO) adını aldıİlk kuruluşunda yüzölçümü 2660 kmkare,nüfusu 1135 bin kadardıBu nüfusun % 448'i Adıge (50821),% 256'sı Rus (29102),yönetim merkezi de,oblast sınırları dışındaki Krasnodar kentinde idi1936'da AÖO'nun toprakları genişletildi,yönetim merkezi de Maykop'a taşındıAma,genişleme ve Stalin'in Rusları ulusal bölgelere yerleştirme politikaları sonucu,Adıge oranı da % 20'ler düzeyine düştü,Rus oranı ise 1979'a değin % 70'ler düzeyinde seyretti (1939'da % 711;1970'de % 717)Daha sonra Adıge sayısı ve oranı yükselmeye, Ruslarınki ise düşmeye başladı


Ekim 1990'da egemenlik kararı alarak cumhuriyet ilan eden AÖO,3 Temmuz 1991'de Adıgey ÖSSC statüsüyle Rus Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) devlet yapısı içine alındı ve Aralık 1991'de RSFSC yerinde oluşan RF içinde AC olarak kaldı

1926


1939


1959


1970


1979


1989


2002



Adige

50,821 (448%)

55,048 (228%)

65,908 (232%)

81,478 (211%)

86,388 (214%)

95,439 (221%)

108,115 (242%)



Rus

29,102 (256%)

171,960 (711%)

200,492 (704%)

276,537 (717%)

285,626 (706%)

293,640 (680%)

288,280 (645%)



Ermeni

738 (07%)

2,348 (10%)

3,013 (11%)

5,217 (14%)

6,359 (16%)

10,460 (24%)

15,268 (34%)



Ukraynalı

26,405 (233%)

6,130 (25%)

7,988 (28%)

11,214 (29%)

12,078 (30%)

13,755 (32%)

9,091 (20%)



Diğer

6,415 (57%)

6,313 (26%)

7,289 (26%)

11,198 (29%)

13,939 (34%)

18,752 (43%)

26,355 (59%)



Rus nüfusu, Adıge nüfusunun 26 katından fazla görünüyorsa da, aslında bu sayının yarıya yakını, 1990'larda Rus nüfusun çöküşünü önlemek için,Merkezi yönetimin desteğiyle getirilerek Adigey'e yerleştirilmiş ve büyük çoğunluğu emekli (1998'de 128 bin emekli) olan bir nüfustur;buna rağmen Rus nüfus,yine de,giderek azalmaktadır:1989'da 293640 (% 68) olan Rus nüfus 2002'de 288280'e (% 645'e) düşmüş, Adıge nüfusu ise 95439 (% 221)'dan 108115'e (% 242) yükselmiştir


Adıge yerleşmeleri kuzeybatıdan başlayıp güneydoğuya doğru bir yay gibi uzanmak üzere,Orta Kuban ve Orta Laba ırmaklarının sol kıyılarında öbek öbek dağılmışlardır 40'ın üzerinde bir Adıge yerleşimi (köy ve belde) vardır Ayrıca Adıge nüfuslu Adıgeysk kenti

ve kentsel alanı (825 kmkare) dışında, Adıgeler başkent Maykop (2006'da 156800) ile Krasnodar kenti yakınındaki Yablonovski beldelerinde de yoğundurlar Bir de Maykop kentsel alanı (536 kmkare) içinde Kosova'dan getirilen Adıgeler için,1999'da "Mafehable" (Uğurlu Köy) adı verilen küçük bir köy kurulmuştur

Giaginski ve Maykopski rayonlarında nüfus çoğunluğu Adıge olan bir yerleşim birimi yoktur,Adıgeler,Adıge sürgünü sırasında buralardan temizlenmişlerdir,daha sonra buralara yeniden yerleşen Adigeler şimdi dağınık ve azınlıktadırlar 1989'a değin köylü karakterini (% 78) korumuş olan Adıgeler, artık iç göç yoluyla kent ve beldelere yerleşmeye başlamışlardır Çoğunluğu kentli olan Rusların daha çok bölge dışına göç ettikleri,ama gidenlerin yerine taze Rus nüfus getirildiği;RF içlerine dağılmış olan Adıgelerin bir bölümünün de AC'ne döndükleri görülmektedir Adıgeler içinde anadilini bilmeyenlerin sayısı azdır Ama geçmişin olumsuz politikaları nedeniyle, Adıgelerin önemli bir bölümü halen anadilinde okuma yazma bilmemekte (1992'de yarsı kadarı), Rusçadan yararlanmaktadır


[17]


Kaynak : Wikipedia&323