08-20-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Dil Bilimi Biçimbirim
Biçimbirim
Dilin anlam taşıyan en küçük yapı birimi olan biçimbirim, bir kelimenin henüz sınıflandırılmamış öğesidir Morflara kelimeleri parçalara ayırarak ulaşılır Örneğin; "O her gün okula gider" ve "Giderayak işlerim var bitirilecek" cümlelerinde gitmek fiiline -er morfemi getirilerek farklı anlamlar oluşturulmuştur
Farklı morflar farklı şekillerde aynı işlevi görüyorsa, bunlara da biçimbirimlerin allomorfları denir Türkçede bu duruma şu şekilde örnek verilebilir:
Örnek 1: "Annemler geldi " ve "Annemgil geldi " Bu cümlelerdeki "anne" sözcüğüne eklenen "-ler" ve "-gil" sözcükleri aynı anlamı vermektedir
Örnek 2: "Öğrenciler yarın gelecekler " ve "Arkadaşlarım bu sınavı başaracaklar " Bu cümlelerde "öğrenciler" ve "arkadaşlarım" sözcüklerinde "-ler" ve "-lar" ekleri aynı çoğul anlamını vermektedirler Aynı zamanda "gelecekler" ve "başaracaklar" sözcüklerindeki "-ecek" ve "-acak" ekleri aynı gelecek zaman kipini belirtmektedirler Bu durum başka dillerde de meydana gelmektedir Örneğin; Kinder kelimesindeki -er, Hunde kelimesindeki -e, Fragen kelimelerindeki -n, CDs kelimeleri -s, çoğul biçimi değişmeyen Wagen kelimesi çoğul biçimbirimlerin Allomorfemidir Bu biçimde farklı biçimbirimler Senkretizm adı verilir
Bükün ve kelime yapısı kuralları
Bükün, kelime yapısında gözlemlenen farklı yöntem ve kurallara göre gruplara ayrılır
Sıfat, isim ve fiil çekimi bükün sınıfına girer Birçok yazar, sıfatlarda karşılaştırma ve bu karşılaştırma derecesini de bükün sınıfına koyarlar Örneğin; " Çay içiyorum" cümlesinde birinci tekil şahıs ve şimdiki zaman olarak kullanılan "-yor" ve "um" çekim morfemi vardır
Son zamanlarda yapılan çözümlemelerde bükün, sözdizimsel düzeyde bir role sahip olduğu için biçimbirim sınıfından sayılmamaktadır, ama bu görüşle, anlambilimsel düzeyde çoğul yapı ve Genus (cins durumu) çelişmektedir
Kaynak : Wikipedia
|
|
|