Episteme Foucault'da Episteme

Foucault'da episteme

Foucault'a gelene kadar episteme az çok genel anlamı olan bilgi tanımlamasına bağlı olarak ele alınmış ve değerlendirilmiştir Ancak Foucault ile birlikte kavram başka bir kuramsal statüye geçer Foucault'nun önemli çalışmalarından bir bölümü bilimler ve düşünceler tarihi ve dolayısıyla da epistemolojinin tarihi üzerinedir Ancak Foucault bu çalışmalarını yepyeni bir perspektif ve yöntemle ("soykütüğü" ve "arkeoloji") geliştirir ve özellikle 17yüzyıldan itibaren düşünüşümüzün ya da ussallığımızın kuruluşunu değerlendirirOna göre bu kuruluş, tek tek düşünürlerin etkileriyle olmamış, bir dizge olarak ortaya çıkmıştır Foucault'taki epistemenin ilk anlamı, burada kullanılan dizge anlamındadır

Buna göre episteme, verili bir tarihsel dönemdeki tüm kültürel ve düşünsel farkları kendinde belirleyen temel düzen ya da ana kod olarak açıklanabilir Belirli bir dönemin temel kodaları ve şifrelerinden meydana gelir episteme Bir bütün yaşantıya yön ve düzen veren kültürel şifrelerdir bunlar Anonim düşünceler, genel kanılar, gerekli inanışlar bu kodlarla belirlenirBu halleriyle sözkosu şifreler, insanın söylemsel koşullarının sınırlarını belirlemesi bakımından Kant'ın a priorilerine benzerler Episteme ise daha cok Thomas Kuhn'da görülen paradigma kavramına benzerFoucault, buradan hareketle, Bilginin Arkeolojisi'ni yapar, yani bilimsel söylemi belirleyen ve yapılandıran kurallar bütününü deşifre etmeye yönelir Tarihsel gelişme içerisinde bir episteme başka bir episteme ile yer değiştirebilir; bu, önceki epistemenin kural ve formüllendirmelerinin gecersiz kılınması şeklinde ortaya çıkar Bu nedenle Foucault, Kelimeler ve Şeyler adlı çalışmasında, epistemeden, tarih içinde yer almış bir "alan" ve "mekan" olarak da söz ederBir dönemin epistemesi, o dönemin düşüncesinin yapısı olarak ortaya çıkar ve bu durum elbette bilimsel düşünce için de böyledir Episteme, bilincin ve bilinçdışının belirli bir dönemdeki genelliğini kapsar


Kaynak : Wikipedia