Denizli İli Türkmen Beylikleri

Türkmen beylikleri
14 yüzyılın ilk yarısında Türkmenler parçalanmış bir halde bulunuyorlardı Pek çok yerde bunların izleri kalmıştır
Germiyanoğulları Beyliği
Honaz'dan Buldan taraflarına kadar uzanan bir alanda kurulmuştur
Denizli Ege bölgesinde bulunur Pamukkale'de de pamukkale travertenleri bulunur
Tavas Beyliği
Babadağ'ın güneyindeki araziyi, şimdiki Tavas ve Kale ilçelerinin sahalarını kaplamaktadır
Tavas çevresine Türklerin yerleşmesi MS l2 yüzyıllara rastlamaktadır Kesin olmamakla birlikte 1071 Malazgirt savaşından sonra 1280-1290 yılları civarında Türklerin bölgeye geldikleri sanılmaktadır
Genellikle gelenlerin Türkmenler olduğu, Selçukluların zayıflayıp yıkılması ile l300'lü yıllarda Tavas Beyliğinin kurulduğu ve o zamanki Tavas Beyliğini İlyas Beyin yönettiği ve Mevlevi tarikatına girdikleri belirtilmektedir
Tavas Beyliği Germiyan, Aydın, Hamit ve Menteşe oğulları Beyliği arasında tampon bir bölge olarak kurulmuştur Denizli'nin Germiyan oğullarına geçişi ile Tavas Beyliği l365 tarihinde Menteşe Beyliğine bağlanmıştır Beylik önceleri Horasanlı köyünden sonra da Hırka köyünden yönetilmiştir
Denizli şehri, Osmanlı hakimiyetine girdikten sonra, yaşantısına sakin bir şekilde devam etmiştir 1702 - 1703 yıllarında vuku bulunan depremlerde, 12000 kişi ölmüş, o zamanki Kale civarında bulunan şehir oturulamayacak hale gelmiştir Bundan sonra şehir daha yukarıya, şimdiki merkezine doğru çekilmiştir
Ladik Beyliği (İnanoğulları) 1261-1368
Laodikya şehrinin sürekli harpler depremlerle yıkılması üzerine halk Laodikya'nın bağ ve bahçelerinin bulunduğu, bugünkü Denizli'ye gelip yerleşmişlerdir Türkler Laodikya adını kısaltarak Ladik olarak kullanmıştır Denizli'nin ilk yöneticilerinden biri Seyfettin Karasungur'dur 30 yıllık valilik ve komutanlığı sırasında, Denizli Kalesi'ni, Akhan Kervansaray'ını, birçok çeşme, camii, han ve hamamlar yaptırmıştır Karasungur'un, San Kuvvetlerine esir düşmesi üzerine, yerine Ladik ve Honaz emimi olarak Sahip Ataoğulları'ndan Tabettin Hasan Nasreddin Ali gönderilmiş Bunların da Cimri İsyanı'nda öldürülmeleri üzerine, Ladik emirliğine Ali Bey gönderilmiştir Böylece Sahip Ataoğulları'nın 1277 tarihine kadar Ladik ve Honaz emirliğinde kaldıkları anlaşılmaktadır Bölge, Sahip Ataoğulları'ndan Ladik Germiyanogulları'na geçmiştir Fakat halkın Germiyanogulları'ndan Ali Bey'i, Giyaseddin IIKeyhusrev'e şikayeti üzerine Ladik tekrar sahip Ataogulları'na geçmiştir
Sahip Ata'nın vezirlikten azledilmesi üzerine (1288) Germiyanogulları Ladik'i tekrar ele geçirmiştir Ali Sirkin kızının oğlu Bedrettin Murad'ı Ladik emirliğine tayin etmiştir Mollaya sinirlenen Selçuklu Sultani Ladik'e kuvvetli bir ordu göndermiş ve burası tekrar geri alınmıştır BU tarihten sonra Sucaettin İnanç Ladik'te 50 yıla yakın beylik yapmış ve adaletli ve iyi idaresi sayesinde halk tarafından sevilmiştir
Ölümünden sonra yerine gecen oğlu Murat Aslan Bey de memleketi iyi idare etmiş, zamanında Türkçe fatiha tefsiri yazılmış, 3 çeşit para basılmıştır Bu paraların biri üzerinde Murat Bey'in adi geçmektedir Ibni Batıda Murat bey;i Denizli'ye gelişinde bugünkü Devlet Hastanesi'nin bulunduğu tepedeki sarayında ziyaret etmiştir Seyahatnamesinde bundan bahsetmektedir Murat Bey'in iktidara geçiş ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmiyor Hatta Murat Bey'in mezarına bile rastlanmamıştır Fakat Hastane yakınındaki Murat dede mezarı, halk tarafından Murat Bey'e addedilmekte ve ziyaret edilmektedir Buğun Denizli'de Murat Dede adıyla bir mahalle bulunduğundan, bazı kaynaklara göre bu mezar Ladik Beyliği ile ilgi derecesi tespit edilemeyen ve Hisar Savası'nda ölen Murat Bey'e aittir
Murat Aslan Bey'den sonra oğlu Issak Bey yerine geçmiş kendi adına para bastırmış fakat 1402'de Timur Anadolu'yu istila edince Denizli'nin idaresi Germiyanoglu Y akıp Bey'e geri verilmiştir Ankara Savası'ndan sonra bütün Anadolu'yu ele geçiren Timur, bir müddet sonra Kütahya ve Altıntaş'tan geçip, Ladik'e gelmiş mevsimin sonbahar olması sebebiyle karargahını Denizli'de kurarak askerlerini kışlaklara göndermiştir
O vakitler Tonguzlu denen Denizli'de askerlerin hastalanması sebebiyle, Timur karargahını havası ve suyu daha iyi olan Karcı ve Hisar Koyu sırtlarına çekmiş, Menteşeoglu Mehmet Bey ile İsfendiyer Bey Timur'u burada ziyaret ederek ona 1000 at hediye etmişlerdir Timur bir sure Denizli'de kaldıktan sonra, Serinhisar yoluyla Denizli'den ayrılmıştır Timur'un Denizli'deki kalış günlerinde Germiyanoglu Yakup Bey kendisini ziyaret etmiş, Kütahya ve Denizli'nin idaresini üzerine almak için onu ikna etmiştir
Ladik'in Osmanlılar'a geçişi
Ladik Germiyanoglu Süleyman Şah idaresinde iken, Osmanlı Devleti günden güne kuvvetlenip sınırlarını genişletiyorlardı Süleyman Sah ergen Osmanlılar tarafından gelecek tehlikeyi sezerek, kendini emniyete almak için kızı Devlet hatunu, I Murat'ın oğlu Şehzade Beyazıt'a vererek akrabalık kurmuştu (1381)
Kızına çeyiz olarak verdiği yerler arasında Ladik de vardı Beyazıt Han Denizli'de hamam ve bahçe satın almıştır Ladik Ankara Savası'na kadar (1402) Osmanlılar'da kalmış, savaştan sonra Germiyanogullarının yeniden hakimiyetine giren Ladik, nihayet yerine geçecek kimsesi bulunmayan Germiyan Hükümdarı Yakup tarafından, II Murat'a bir vasiyetname ve bütün Germeyen ülkesiyle birlikte verilmiştir (1428) Böylece Ladik kesin olarak Osm ali Devleti'ne bağlanmıştır
Ünlü gezgin Evliya Celebi Denizli'ye uğramış ve 300 yıl öncesinin Denizli'sini söyle dile getirmiştir "Şehrin çevresinde pek çok akarsular ve goller bulunduğu için bu isim verilmiştir Yoksa denizden 4 merhale uzaktadır Kalesi düz yerde dörtgen seklindedir Hendeği yoktur Çevresi 470 adimdir, 4 kapısı vardırKuzeyinde boyacılar, doğusunda semerciler, güneyinde Yeni Camii, batısında bağlar kapısı bulunur Kalede 50 kadar *****lı bekçi vardır ki dükkanları bekler Asil şehir kalenin dışında 44 mahalle ve 3600 evlidir Büyüklü küçüklü 57 camii ve mahalle mescidi, 7 çocuk mektebi, 6 hamamı, 17 tekkesi vardır
Herkes bağlarda oturduğundan ehil ve ayalleri birbirinden kaçmaz Birbirleriyle akraba gibi olmuştur Halkı beyaz ve mavi feraceler giyer Pamuğu, pamuk ipliği, beyaz ince sade bezli olup, Anadolu'ya sevk edilir Halkın kazancı "Beyaz Denizli Bezi" dir

Kaynak : Wikipedia