Topaluşağı Köyü Maden Elazığ

Topaluşağı Köyü Maden- Topaluşağı Köyü Hakkında - Topaluşağı Köyü Tanıtımı -Topaluşağı Köyü Resimleri





Köy Muhtarı: Bilgi Yok
Muhtarlık Erişim Bilgileri: Bilgi Yok


Elazığ
Bilgiler
Nüfus 89 (2000)
Koordinatlar
Posta Kodu 23400
Alan Kodu 0424
Yönetim
Coğrafi Bölge Doğu Anadolu Bölgesi
İl Elazığ
İlçe Maden
Web Sitesi


Topaluşağı, Elazığ ilinin Maden ilçesine bağlı bir köydür TARİH: Köyün resmi adı Topaluşağ'ı fakat eski adı bölge halkının kullandığı adı "Topalu" dur Konuşulan dil zazacadır Zazaca eski part dili yani Fasca'nın bir koludur Tamamen bir zaza köyüdürKöyün adının tam olarak nerden geldiği bilinmemektedir yaşlı köylülerden alınan bilgilere göre, 18yy da bermazın kavak köyünden şu anki yere gelinmiştir köyün kurucusu kemal topal 18yy da bermaz ovası bataklık olduğu ve tarım yapılamadığı için buradan daha rahat hayvancılık yapılan bugünkü yere gelinmiştir Bu gün dahi köylülerin kavakta bir çok tarlası mevcuttur bu tarlalar halen ekilmektedir Buda topaluşağı halkının kavaktan geldiğini doğrulamaktadır Başka bir görüşe görede suriyenin hama şehrinden bu bölgeye gelindiği yolundadırköy tarih içinde büyük bir gelişme gösterememiştirBugün cep telefonunun çekmediği nadir köylerden biridirKöyde iletişim sabit hatla sağlanmaktadırKöye ulaşım da ise bazen sıkıntılar başgöstermektedirmerkezden köye gün boyunca yalnız bir araç olması sebebiyle ara sıra ulaşımda sıkıntı yaşandığı görülür Bayram, taziye gibi günlerde bu sıkıntılar daha da artmaktadırKış aylarında ise köy yolunun kapanması sebebiyle köye ulaşım yokturKış aylarında köyde yalnızca bir aile kaldğı bazen de hiç kimsenin kalmadığı görülür Köydeki başlıca sülaleler şunlardır ,İbu,Beku,Gejoyu,Hemmu,sılemon u, Bakalu(Altay)sülaleleridir Köydeki soyadları ise şunlardır;Altay,Akman, Atay,Alp,Atay,Sungurtekin,Bekt aş,Alpsoy,Altınışık, Altınsoy,Aksan, Bal'dırAltay sülalesine Bakkalu denilmesinin sebebi bu köye ilk gelen Altay sülalesinin atasının bakkalcı olmasıFakat bu sülalelerden bazıları çeşitli sebepler yüzünden bugün Topaluşağı köyünde değil de şehirde yaşamaktadırBu köydeki evlerini yaz aylarını değerlendirmek için yazlık olarak kullanmaktadırlar



KÜLTÜRÜ

Köyün gelenek, şevnımac (Köylüler kış aylarında birbirlerine yağlı ekmek dağıtır) Sersal (Baharın gelişinin kutlanması, evlerden toplanan zahireler bir evde pişirilir sonra toplu olarak yenir) ve çeşitli tiyatro oyunları oynanır görenek ve yemekleri ayran çorbası, içli köfte, sütlaç, kılincey, çörek, güvaç, sironKöyde oynanan halk oyunları Elazığ ve Diyarbakır oyunlarının etkilerini taşırHallay,Temır ağa,Çebık gibi oyunlaroynanırKadınlar genelde şalvar giyer Başlarına yazma veya tülbent takarlarEski yaşlı kadınlar süslü kullah takarlardı ama artık geleneksel bu giyim tarzına rastlanmamaktadırKöy zazalar hakkında araştırma yapmak isteyenler için doğal bir labratuvardırKöy halkı sünni olup Hanifi mezhebindendirKöyün okuma yazma oranı yüksektir öğretmen ,mühendis,polis,subay,astsubay doktor (selçuk altay) ve diğer memur sayısı oldukça yüksektir

HİKAYELER(SUNIKİ)

Bırav Gint Bırav akıl (Akılı ve Deli Kardeş) Bızıv Cınavıriya (Keçi ile Kurt) Estora Altunıne


ÇOCUK OYUNLARI(GAYKERDIŞ)

Gokı/Kokı:Yere makara boyutunda silindir bir ağaç parçası konurdu birden çok oyuncu oynardı oyuncular ellerindeki sopa ile silindire vurur nöbetçi olan yakalamya çalışır Beyzbola benzeyen bir oyun

Sipı:Yere bir metre çapında yatay bir sopa konurdu, 20-30 metre uzaklıktan başka bir sopa dik olarak atılarak yerdeki sopaya vurmaya çalışılıdır Sopaya vurarak en uzağa sürükleyen oyunu kazanırdı

Koçek:Topaç oyunu

Kal:İki kişi ile oynanırdı Toprağa iki sıra halinde 5 çukur açılırdı (Toplam 10) Amaç En çok taşı baştaki çukurda toplamak Her oyuncuya beş taş verilirdi Oyuna başlayan oyuncu taşları sıra ile çukurlara atar son taşın atıldığı çukurdan taşlar alınıp devam edilirdi Son taş boş çukura denk gelince oyun sırası karşı tarafa geçerdi

Cutcut: Cevizle oynanan bir oyundu Her oyuncu bir cevi yere diker cevizler 1,5- 2 metre arayla dizilirdi en başataki cevizin 2 metre kadar uzağına bir cizği çizilirdi Oyuncular ilk cevizden çizilen cizilen başlangıç çizgisine cevizlerini atardı çizgiye en yakın ceviz oyuna ilk başlardı Başlagıç çizgisinden atış yapılırdı isabet eden ceviz alınırdı herkes atış yaptıktan sonra ilk oyuncu yerde kendisine en yakın cevize atış yapar, isabet ederse alr etmese sıra ikinci oyuncuya geçer böyle devam ederdi cevizler bitene kadar bir cevize isabet ettiren onu alır, ikincisine atış yapardı, ikincisine isabet etse üçüncüsüne atardı, taki iabet etiremeyene kadar devam ederdi

TEKERLEMELER,

Eko dıko, dı nazıko, gurgılıko,kınorıko, capa raşta, istika bistika


COĞRAFYA

YER ŞEKİLLERİ :
Elazığ iline 75 km, Maden ilçesine, Bermaz tarafından 55 km, Çayırköy tarafından 21 km,dir Köy güneydoğu torosların Maden Dağları arasında yer alırDağlık ve engebeli bir araziye sahiptir Ortalma yükseltisi 1300 m kadardırKöy; Doğudan Çayırköy (Hacu/Bozu),Batıdan Eğrikavak (Mılıku)ve Altıntarla (Çekoyu),Kuzeyden Bahçedere(gerrı),Güneyden Çalkaya(Kılıku/Dere)ile çevrilidirKöydeki en önemli yükseltiler köyün güneyinde yer alan Yüksek tepe(Tıllo Berz)ile Kuzeyinde yer alan Runık tepeleridirDoğal bitki örtüsü olan meşe ormanlarının tahrip edilmesi sonucu Antropojen bozkırlar yaygınlaşmıştır (Meşe ormanları yüzyıllardır işletilen Maden bakır ocaklarında kullanılmıştır)Nadirde olsa çok çetin tepelerde halen meşe koruluklarına rastlanmaktadırArazi yapısınında oldukça engebeli olması nedeniyle erozyon çok şidetli bir şekilde gözlemlenmiştirKöyün tam karşısında yer alan Kadı taşı(kerrey kadi)köyün sembolu gibi olmuşturBundan 70 yıl kadar önce tamamen meşe ağaçlarıyla kaplı bu alan tahrip edilmiş bugün doğal bir kale görünümü almıştırUzaktan süt beyaz görünümlü bu kayalık alan metamorfik taşlaran oluşmuşturKöyün hemen yanı başına yer alan wennerrı aynı özellikleri gösterirKöyün çevresinde yer yer bakır madeni yataklarınada rastlanırFakat bu alanda MTA çalışmaları olmuş rezervlerin az olması nedeniyle ekonomik olarak değerlendirilememiştirKöyHaz ar depresyon alanına kuş uçuşu olarak 8-10 km uzaklıktadırBuda köyün deprem bakımından riskli bir bölgede olduğunu gösterir

İKLİMİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ:
Köyde karasal iklim egemendirYazlar genelde sıcak ve kurak kışlar soğuk ve kar yağışlıdırYıllık yağış miktarı yükseltinin de etkisi ile 800-1000 mm arasında değişir Temmuz ayı sıcaklık ortalamaları 25C derecenin üzerinde iken ocak sıcaklık ortalaması -8 derece kadardır Doğal bitki örtüsü orman olması gereken bu alan ormanların hızlı bir şekilde tahrip edilmesi sonucu yok olmuştur(Bakırın eritilmesinde kullanmak için köylüler tarafından kesilerek Maden'e taşınmıştır)Bunun yerini Antropojen bozkırlar almıştırBu bozkırlarda egemen bitki türü Keven ve türleridirAyrıca kenger(Kinger)gelincik,kekik,ç oban yastığı,tavşan elması,Düğün çiçeği,Dağ çiçekleri yaygındırBu bozkır alanları haziran ayında hızla sararak ortadan kalkarKöyde bozkır alanlarında Alıç ağacı hala göze çarparKöyün kuzey batısındaki eski bağ alanlarında meşe ağaçları görülürken suyun bulunduğu derelerde söğüt ve kavak ağaçları yaygındırKöyde özellikle köy çeşmesi(Eyney tujiyon) üzerinde yer alan meşe ağacı anıt ağaç özelliği taşır ve keşf edilmeyi beklemektedir Köy Kınalı kekliklerin yaşam alanıdırBu kuş türü bütün Türkiye'de hızla tükenen bir canlıdırBilinçsiz avlama ve yumurta alımı nedeniyle tür tehlike altındadırKöyde ayrıca Kurt,Tilki,Tavşan,Porsuk,Gelin cik gibi yaban hayvanları görülürDünya'da NESLİ TÜKENME TEHLİKESİYLE karşı karşıya olan su semenderi bu köy derelerinde bulunmaktadırKöylülerin çoğu bu hayvan hakkında pek bilgi sahibi değidirAşağı çay,Rezzan deresi ve yukarı çay derelerinde bu hayvana rastlanılmaktadır HİDROLOJİSİ:Köy Fırat ve Dicle ırmaklarının su bölümü çizgisi üzerinde yer alsada Dicle ırmağının su havzasında yer alırArazisi dağlık olduğundan vadi ve yamaç kaynakları bakımından zengin sayılır



Kaynak:Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Kaynak : Yerel Net
Köyünüze Ait Bilgi ve Resimleri Bu Konu Altında Paylaşabilirsiniz