Ardahan İlçeleri Bilgiler Ve Tanıtımları

Çıldır


Tarihçesi :

Çıldır, en eski Türk yerleşim merkezlerinden biridir Heredot Tarihi’nde de bahsedildiği gibi, MÖ 650-700 yılları arasında bölgeye gelen Saka Türkleri, Çıldır’a ebedi Türk olma damgasını vurmuşlardır Zaten Çıldır adı da oradan gelmektedir

Çıldır, Oğuz Han’ın Çavuldur Boyundan gelmekte olup; Çavuldur isminin (Çaldur) Çıldır şeklinde fonetik bir değişikliğe uğramış biçimdir

Çavuldur, Oğuz’un Gökhan’dan olma ikinci torunudur Yöre halkının meskuniyeti, böylece 1071 Zaferi’nden çok daha gerilere gider Öyle ki, Anadolu kapılarını ebedi olarak Türklere açacak olan Sultan Alpaslan’ın ordusu, Çıldır’a geldiğinde, Akçakale mevkiinde üç gün misafir edilir ve ordusuna takviye birlikler verilir

14 Temmuz 1878’de yapılan Berlin anlaşmasıyla Ruslara savaş borcu olarak verilecek olan 245 milyon Osmanlı altınının 200 milyonunu karşılamak üzere 3 sancak denilen Kars, Çıldır ve Batum sancakları Ruslara teslim edildi

Merkezi Erzurum’da olan 15 Kolordu, Kazım Karabekir komutasında Milli Şura kuvvetlerinin yardımı ile önce Ermenilerin sonrada Gürcülerin üzerine yürüdü 25 Şubat 1921 günü Çıldır düşman işgalinden kurtularak Türk topraklarına katılmıştır


Coğrafi Durumu :

Çıldır İlçe merkezi, ortalama 1950 m yükseklikte düz bir alana kurulmuş, köyleri ise kısmen düz, kısmen de engebeli araziler üzerine kurulmuştur İlçenin toplam yüzölçümü 752 km2 dir İlçe sınırlarında bulunan göllerden Çıldır Gölü 120 km², Aktaş Gölü ise 27 km2 alana sahiptir Bu göllerden Aktaş Gölü’nün yarısı Gürcistan sınırlarında kalmaktadır Bölgenin en yüksek dağı Keldağ ve Gökdağdır Her iki dağın yüksekliği de 3000 m civarındadır İlçe sınırlarından Kura ve Karasu akarsuları geçmektedir

Çıldır İlçemiz sınır komşularımız olan Gürcistan ile 66 km, Ermenistan ile 13 km sınır uzunluğuna sahiptir


İdari Yapı :

Çıldır İlçesi 25 Şubat 1921 yılında düşman işgalinden kurtarılarak Türk topraklarına katılmış olup, Kars İline bağlı İlçe statüsünü almıştır Daha sonra Ardahan’ın İl olması Ardahan’a bağlanmıştır İlçenin Merkez Belediyesi ve Aşıkşenlik Belediyesi olmak üzere 2 adet belediyesi, 35 köyü vardır


Nüfus:

İlçenin toplam nüfusu 14869’dur İlçe merkezinin nüfusu 2415, köylerin nüfusu ise 12454’tür Çıldır’da km2 ye 20 kişi düşmekte olup, yıllık nüfus artış hızı % -22,27’dir




Damal


Tarihçesi :

Damal ve yöresi Orta Asya’dan Avrupa’ya göç eden Türk boylarının geçiş güzergahında bulunan yerleşim alanlarıdır


Tarihte Ardahan-Posof Sancaklarına bağlı Yukarı Kur’a ya da Meşe Ardahan adı ile anılan bölge 1064 yılında Sultan Alparslan tarafından Selçuklu topraklarına katılmıştır


Akkoyunlu Uzun Hasan döneminde (1453) Maraş yöresinden gönüllü olarak getirilen Dulkadurlu-Ulusu topluluğundan “Türkmenler” bu yöreye yerleşmişler, Ulgar ve Cin Dağlarını yaylak edinip zamanla Damal bölgesinde köyler kurarak günümüze kadar kendi gelenek ve göreneklerini yaşatmışlardır Yöre halkı İstanbul ağzına yakın Maraş şivesini günümüzde dahi kullanmaktadır Geneli Hüseyni-Bektaşi olan Alevilik inancındaki yöre halkının kadın giyimleri Orta Asya’dan gelen eski Oğuz geleneklerini yansıtmaktadır Bölge 1876-1920 tarihleri arasında Rusların istilasına uğramıştır Halen halk arasında 93 kırgını olarak anılan Osmanlı-Rus Savaşında 44 yıl istila ve Rus zulmü yaşamasına rağmen yöre halkı gelenek ve göreneklerinden taviz vermemiştir Bolşevik ihtilalinden sonra Rus ordusunun çekilmesiyle İngiliz desteğindeki Ermeni ve Gürcü işgali devam etmiştir Bu işgale karşı Ardahan da Milli İslam Şurası kurulup, oluşturulan yerel komiteler tarafından siyasi ve askeri mücadele yapılarak Kazım KARABEKİR komutasında ki Türk Ordusunun Rus ordusunu yenilgiye uğratıp 1 Mart 1921 Yılında bölgeyi kurtarmasına kadar bölge halkının direnişi sürmüştür


Coğrafi Durumu :

Damal kuzey de Posof, doğu da Gürcistan ve Çıldır, güney de ve batıda Hanak ile komşu olup toplam 74 Km kara sınırına sahiptir İlçenin toplam yüz ölçümü 329 km² olup, rakımı 2000 metredir Arazi plato görünümünde olup, İlçenin bitki örtüsü ilkbahardan sonbahara kadar yeşil çayır görümündedir

Yörede karasal iklim hüküm sürer, yağış ülke ortalamasının altındadır Sıcaklık kış mevsiminde eksi (-) 30-35 dereceye kadar düşer Yazları serin, kışları ise soğuk ve yağışlıdır

İlçe sınırlarında Çikora Suyu ve Bağırsak Çayı adında iki akarsu bulunmaktadır


İdari Yapı :

İlçe Cumhuriyetin kuruluşundan sonra nahiye olarak sırasıyla Posof, Ardahan, Hanak, ilçelerine bağlı kalmıştır Ardahan’ın İl olması ile birlikte İlçe yapılarak idari bakımdan Ardahan’a bağlanmıştır İlçenin 12 köy ve 3 mahallesi vardır


Nüfus:

İlçenin toplam nüfusu 8677’dir İlçe merkezinin nüfusu 2571, köylerin nüfusu ise 6106’dır Damal’da km2 ye 26 kişi düşmekte olup, yıllık nüfus artış hızı % -16,19’dur





Göle


Tarihçesi :

Göle Küçük Ardahan Sancağı adıyla 1551 de Erzurum’ a, 1579 da Kars eyaletine bağlanmıştır 1828’de Rus işgalinde çok zarar görmüş halk dağılmıştır 1830 da merkezi Dedeşen köyü olarak Çıldır sancağına, 1866 da nahiye olarak Ardahan kazasına verilmiştir 1878 de Rus işgaline kaza merkezi merdinik köyü (şimdiki ilçe merkezi) olmuştur 30 Eylül 1920 de Rus işgalinden kurtulan Göle İlçe Merkezinde belediye teşkilatı 1926 da kurulmuştur En son olarak ilçemiz 27051992 tarihinde 3806 Sayılı Kanun ile İl statüsüne kavuşan Ardahan İline bağlanmıştır


Coğrafi Durum :

İlçemizin yüzölçümü 1400 km2 olup, denizden yüksekliği 2030 metredir Arazinin % 81’i orman örtüsü ile diğer kısımları ise çayır ve mera ile kaplıdır Kışları uzun ve sert, yaz mevsimi ise çok kısadır İlçenin güneyinde Allahuekber dağları uzanır, İlçe kuzeyinde Ardahan İli, Doğusunda Kars İli Batısında Erzurum İli ile sınırdır


İdari Yapısı :

1992 yılına kadar Kars İline bağlı olan İlçe Göle Ardahan’ın İl olmasından sonra Ardahan’a bağlanmıştır Göle 1 İlçe Belediyesi, 1 belde belediyesi, 4 mahalle ve 53 köyden ibarettir


Nüfus:

İlçenin toplam nüfusu 37814’tür İlçe merkezinin nüfusu 10478, köylerin nüfusu ise 27336’dır Göle’de km2 ye 27 kişi düşmekte olup, yıllık nüfus artış hızı % -15,79’dur





Hanak


Tarihçesi :

MÖ 680’ li yıllara kadar Urartu hakimiyetinde kalan Hanak’ ın yazılı kaynaklarda bilinen ilk ismin Kırmalar mevkiindeki kaya yazıtından alınan Urartuca bilgilere dayanılarak “ Tarju” olduğu anlaşılmaktadır

Çeşitli medeniyetlere beşiklik eden Hanak, Oğuzların eline geçtikten sonra farklı isimlerle anılmıştır (Kanak- Kanık) Oğuz boylarından (Kıpçak) ağzıyla “ KHANAH” oymağından kalma olduğu sanılmaktadır Zamanla baştaki “ K” harfi düşüp ismin sonundaki “H” harfi telaffuz zorluğundan dolayı “K” harfine dönüşerek Türkçe büyük ses uyumuna uygun hale gelmiş ve “Hanak” olmuştur

Hanak İlçesi 1 Mart 1921 tarihinde Milli Kuvvetlerimiz tarafından düşman işgalinden kurtarılmış olup, 18 Mart 1921 Moskova Antlaşmasıyla durum siyasi sonuca bağlanmıştır Ardahan İlçesine bağlı bir nahiye iken 1958 yılında İlçe yapılarak idari bakımdan Kars’a bağlanan Hanak, 1992 yılında Ardahan’ın İl olması ile birlikte Ardahan’a bağlanmıştır

Coğrafi Durum :

Hanak’ ın Doğusunda Çıldır ilçesi, Batısında Artvin İli, Kuzeyinde Damal İlçesi Güneyinde ise Ardahan İli ile çevrili olup, ilçemizin Batısında Cin Dağı, Doğusunda Yelatan Dağı ve Oğuz yaylaları yer almaktadır Yüzölçümü 547 km2 olan İlçede Cin dağlarından çıkan ve ilçeyi geçen Hanak Çayı bulunmaktadır Rakımı ise 1800 Metredir


İdari Yapı :

İlçenin biri merkez diğeri belde belediyesi olmak üzere 2 belediyesi ve 28 köyü bulunmaktadır

Nüfus:

İlçenin toplam nüfusu 14873’tür İlçe merkezinin nüfusu 4432, köylerin nüfusu ise 10441’dir Hanak’ta km2 ye 27 kişi düşmekte olup, yıllık nüfus artış hızı % -26,72’dir





Posof


Tarihçesi :

Posof’un kuruluşu çok eski çağlara dayanır Posof adı eski Türk dilinde Buşetkehv (Büşe-Bişe) meşe ve ormanlık dere anlamındadır Zaman zaman şekil değiştirerek Postkov-Poskhov ve 1928 yılında harf inkılabından sonra resmi kayıtlara Posof olarak işlenmiştir 1080 yılında Selçukluların Gürcülerin elinden alması ile Posof Türk hakimiyetine girmiştir Osmanlı Devletinin son dönemlerinde Rus ve Gürcülerin işgaline uğrayan İlçe son olarak 2 Mart 1921'de Gürcülerin işgalinden kurtarılarak Anavatana dahil edilmiştir

1992 yılına kadar Kars iline bağlı olan Posof, 1992 yılında Ardahan’ın İl olmasından sonra idari bakımdan Ardahan’a bağlanmıştır

Coğrafi Durumu :

Posof Ardahan’ın kuzey kısmında yer alıp deniz seviyesinden 1583 metre yükseklikte ve 623 km2 yüz ölçüme sahiptir Akarsu olarak sadece ilçenin Ardahan tarafından girişinde Posof Çayı bulunmaktadır Engebeli bir arazi üzerine kurulmuş olan Posof’ta iklim olarak Ardahan yöresinin Karasal ikliminden çok Karadenizin ılıman iklimi hakimdir Yılın büyük bölümünde yüksek kesimlerde kar hakimdir İlçe güney ve doğusunda 2540 rakımlı Ilgar Dağı Batısında Arsiyan (Göze ) Dağı, Kuzeybatısında 3500 rakımlı Gırma (Til) Dağı arasında kalan vadide konuşlandırılmıştır

Bölgedeki diğer yerleşim birimlerinden daha sıcak bir iklime sahip olan İlçede yer yer sebze ve meyve üretimi yapılmaktadır


İdari Yapı :

Posof’un bir İlçe Belediye Başkanlığı ve 49 Köyü bulunmaktadır


Nüfus:

İlçenin toplam nüfusu 12729’dur İlçe merkezinin nüfusu 2555, köylerin nüfusu ise 10174’tür Posof’ta km2 ye 20 kişi düşmekte olup, yıllık nüfus artış hızı % -20,22’dir