Yetişkin Bağışıklamasında Özel Durumlar

Gebelik

Bağışıklamanın gebelikten önce tamamlanması idealdir Ancak seyahat, salgın gibi nedenlerle gebelik döneminde aşı uygulanması gerekebilir Bununla birlikte kızamık, oral tifo aşısı, oral polio, kabakulak ve kızamıkçık gibi canlı aşılar gebelerde kesinlikle kontrendikedir Kızamıkçık aşısı uygulanmasından sonra iki ay süreyle gebe kalınmaması önerilmektedir BCG aşısı da gebelere önerilmez Grip, Hepatit B, Hepatit A, san humma, kolera, meningokok A ve C, inaktivite poliomyelit aşıları gebelere uygulanabilir; ancak riskli temas, seyahat gibi zorunluluklar söz konusu değilse aşılamaya gerek yoktur Şüpheli ısırık halinde kuduz aşısı uygulamasından kaçınılmayacağı için HDCV veya vero inaktive aşıla kullanılmalıdır

Yenidoğan tetanozunun önlenmesinde gebelerin tetanoz aşılaması önemli yer tutan Tetanoz aşısının iki doz uygulandığı bu şemada dozlar arasında en az dört hafta bulunmalı, ikinci doz en geç beklenen doğum tarihinden iki hafta önce yapılmalıdır

Bağışıklığı Baskılanmış Hastalar

Kronik böbrek hastalığı, malignite, diabet, HIV infeksiyonu, kronik karaciğer hastalığı, aklolizm, Hodgkin hastalığı, multipl myeloma vb hastalıklar kemoterapi, kortikosteroid, indometazin vb tedavi uygulamaları, dalağın alınmış olması bağışık baskılanmasının nedeni olabilir Bağışıklığı baskılanmış hastada, araya girecek infeksiyonlar ciddi tehlike yaratabileceğı için bu hastalarda bağışıklamaya ayrıca önem vermek gerekir Bu hastalar için grip, Haemophilus influenza tip B (Hib), zatüre, hepatit B aşı programları planlanmalıdır Aşılama içi mümkün olduğunca hastalığın stabil bir dönemi tercih edilmelidir Kemoterapi radyoterapi, kortikosteroid kullanımı gibi önceden planlanabilen durumlarda fırsat varsa başığık baskılanması oluşmadan önce bağışıklama yapılmalıdır- Splenektomi yapılanlarda pnömokok(zatüre) infeksiyonlarına yatkınlık arttığı için mümkünse ameliyattan bir ay kadar önce pnömokok(zatüre) aşısı yapılmalıdır Bu nedenle diğer yetişkinler için yapı önerilmeyen pnömokok(zatüre) ve hepatit B aşıları mümkünse antikor düzeyi ölçim yapılarak immünosüpresif(bağışıklığı baskılanmış) hastalarda 5-6 yıl sonra tekrarlanmalıdır

Bağışıklığı baskılanmış hastalarda ciddi hastalık tablolarına yol açabileceği kızamık, oral tifo aşısı, oral polio, kabakulak ve kızamıkçık gibi canlı aşılar kesinlikle yapılmamalıdır Salgın, seyahat gibi gereklilik halinde inaktive aşıların bağışıklığı baskılanmış hastalara uygulanmasında sakınca yoktur

Seyahat Edenler

Uluslararası yolculuklarda uygulanacak olan aşılar üç grupta toplanır:


* Grup 1- Kanunen zorunlu aşılar: Halen bu grupta sadece sarı humma yer almaktadır

Grup 2- Herkese önerilen aşılar: Herkesin tetanoz, difteri, poliom; karşı bağışıklılığının olması gereklidir

Grup 3- Risk halinde uygulanması gereken aşılar:

Tifo, kolera, hepatit A hapatit B, meningokok, japon ensafaliti, kuduz aşıları bulaşma riskinin iyi olduğu durumlarda uygulanmalıdır


Uluslararası yolculuk yapanlar üç kategoriye ayrılabilir:


* Kategori 1- İş nedeniyle seyahat edenler ve vapur yolculuğu yapanlar nellikle şehir merkezlerinde, birkaç günlüğüne ve iyi hijyenik koşullarda kalırlar

Kategori 2: Turların düzenlediği tatil programıyla yolculuk yapanlar, Şehir merkezleri ve kırsal alanlarda, değişik hijyenik koşullarda kalırlar

Kategori 3: Gelişigüzel, bireysel yolculuk yapanlar Genellikle kötü hijyenik, koşullarda kalırlar


Vektörlerle bulaşan infeksiyonların hijyenik koşullara bağlı olmaksızın herkes için risk taşır

Meslek Riskleri

Kan yoluyla bulaşan hastalıklar,sağlık personeli için meslek riski oluşturur Bu grup hastalıklardan sadece hepatit B den aşı ile korunma olanağı vardır Hepatit B bağışıklanması delta hepatit için de önlem oluşturacaktır Sağlık Hizmeti veren doktor, diş hekimi, hemşire ebe teknisyen, hizmetli, öğrenci dahil herkes hepatit B aşı programına alınmalıdır Sağlık Bakanlığı bir genelge ile Aralık 1996'dan itibaren "sağlık personelinin hepatit B'ye karşı bağışıklanması” programını uygulamaya koymuştur Aşılanma öncesinde kişinin hepatit B virüsüyle (HBV) karşılaşıp karşılaşmadığı kontrol edilmelidir Hepatit B markerlarının negatif bulunduğu personel öncelikle 0-16 ay; gerekirse 0-1-2-12 ay şemasıyla aşılanırHepatit B markerları pozitif saptanırsa aşı şemasına devam etmeye gerek yoktur

Ayrıca sağlık personeline, karşılaşma riski çok olduğu için her yıl grip aşısı yapılması da yararlı olacaktır Bunların dışında bağışık olmayan sağlık çalışanlarına kızamık, kabakulak aşısı önerilmektedirVahşi hayvanlarla teması olan avcılara, laboratuar çalışan arına, veteriner hekimlere, ornan işçilerine profilaktik kuduz aşısı yapılmalıdır Hücre kültürlerinde üretilen aşılar 0-7-21 veya 28 günlerde (toplam üç doz) veya bir ay arayla iki doz kas içi/ deri altı yolla uygulanır Bir yıl sonra rapel yapılır Böylece iki yıl koruyuculuk sağlanır

Bu meslek gruplarında tetanoz aşısı rapellerinin aksatılmaması da önem taşır Rapel aşılarında Td'nin(Tetanoz) tercih edilmesi yararlı olacaktır Berberler ve manikürcülere hepatit B bağışıklaması önerilmektedir