Astma Türleri

ALLERJİK ASTMA:

Bu tür hastalar atopik bünyelidir Alerjen türü bazı maddelere karşı kanlarında IgE türünde bağışıklık ürünü bulunur Deri testleri ile sorumlu alerjenler tespit edilir En sık rastlanan alerjen türleri: Bazı ağaç (Huş, fındık, zeytin gibi); ot polenleri; ev tozu içinde bulunan Mite'lar; bazı hayvanlar ve nihayet daha çok rutubetli yerlerde bulunan mantar sporları şeklindedir

Alerjik astmalı hastaların çoğunda gözlerde kaşıntı, yanma, burunda tıkanıklık, geniz akıntısı, aksırma nöbetleri ve deride egzema dediğimiz hastalık bulunabilir

Bize başvuran astmalı hastaların çoğu kendilerinde alerjik nezle veya astma olduğunu söylerler Bir hastada alerjik astma olup olmadığını anlayabilmek için, bazı soruların cevaplarıma gereksinim vardır Bunlar:

1) Hastalık belirli mevsimlerde mi oluyor? Yoksa devamlı mı?

2) Evinde kedi, köpek, kuş gibi hayvanlar var mı? Evinden ayrılınca hastalık belirtileri kayboluyor mu?

3) İş yerinden ayrılınca, hastalık belirtileri azalıyor mu?

4) Evde temizlik yapıldığı günlerde, hastalığı artırıyor mu?

5) Yatak yapılırken belirtiler hemen ortaya çıkıyor mu?

6) Samanlığa, ahıra gidince belirtiler ortaya çıkar mı?

7) Nemli, rutubetli yerlere (Bodrum gibi) girince hastalık belirtileri meydana geliyor mu?

Bu soruların yanıtlarına göre hastaya dokunabilen alerjen hakkında bir fikre sahip oluruz Tabii bunun ispatlanması gerekir İkinci adım, deri testlerinin yapılmasıdır Burada, belirli oranlardaki alerjenler, hastanın derisinin içine injekte edilir Örneğin, belirli polenlerden, mite'lardan yapılmış antijenler

Bunların pozitif çıkması anlamlı olabilir Sonra hastanın kanında bunlara karşı bağışıklık ürünü IgE araştırılır

EGZERSİZ ASTMASI:

Astma'lılar, yakınları ve hatta bazı doktorlar bu hastalıkta; egzersiz yani spor yapılamayacağına inanırlar Bu inanış doğru değildir Aksine, özellikle yüzücülükte olimpiyat şampiyonu olan astma'lılar vardır

Isınmadan yapılan ağır egzersiz sırasında, ağızdan soluk alınıp verildiğinden, içeriye giren soğuk hava, bronşları hem kurutur ve hem de tahriş ederek daralmasına sebep olur Halbuki, ısınma hareketinden sonra, borun yoluyla solunduğunda, soğuk hava borunda hem nemlendirilmiş ve hem de ılıtılmış olacağından hastaya zarar vermez Astma'lıların en başarılı olduğu spor dalları, yüzme, bowling ve bisiklet sporlarıdır Yüzme sırasında ağız suya yakın olduğundan, içeriye çekilen havanın nemli olmasının, hastaya zarar yerine fayda verdiği sanılıyor Atletizmin koşu dalı özellikle kış aylarında astma'lılar için iyi değildir

Eğer bir astma'lı hiç ısınmadan ağır bir egzersiz yaparsa, yaklaşık 6 dakika sonra nefesinde daralma başlar ve bu bir saate kadar devam eder Tersine, egzersizden önce bronş genişletici (örneğin; Ventolin veya Bricanyl gibi) spreyden iki nefes çekerse ve ısınına hareketi yaparsa, rahatlıkla egzersize devam eder

Spor yapacak olan hastaların bazı noktalara dikkat etmesi gerekir Ağır egzersiz gerektiren spor dallarını (Basketbol, futbol, atletizm, buz dansı, kayak vs) tercih etmemelidir Soğuk ve kuru havalarda spor yapmamalıdır Eğer bu şartlarda spor yapmak zorundaysa, ağız ve burnunu maske veya eşarp ile kapatmalıdır Mutlaka, ısınma hareketleri yapmalıdır Egzersizden önce bronş açıcılardan birisini kullanmalıdır

Spor hekimliğinde, astma'da ağız yoluyla kullanı1an bronş açıcılar ve kortizonlu tabletler doping ilacı olarak kabul edilmesine karşın; soluma yoluyla alınan bronş açıcılar ve kortizonlu spreyler doping ilaçlan sınıfına girmez

MESLEKSEL ASTMA: Bu konuda bilinmesi gereken bazı gerçekler vardır

1) Mesleksel astma'nın mutlaka allerjik türde olması şart değildir tş ortamındaki boya kokulan ve kimyasal madde solunması sadece tahriş mekanizmasıyla astma yapabilir

2) Bünyesi hassas ve allerjik olanların mesleksel astma'ya tutulma şansı fazladır

3) Mesleksel astma, işe başlar başlamaz olabildiği gibi, işten ayrıldıktan 5-8 saat sonra da başlayabilir Biz buna geç reaksiyon diyoruz Bronş genişleticiler, erken astma'ya etkili olduğu halde; geç türdekine yarar sağlamaz Buna karşın kortizonlu spreyler geç reaksiyonu kontrol altında tutar Cromolyn sodium (İntal, Kromolin) hem erken ve hem de geç reaksiyonu önlemede yararlıdır

4) Mesleksel astma tanısında sadece iş yeri hakkında bilgi almak yetmez İşçinin evinde de, astma'yı başlatan etkenler (Ev hayvanlan, mite'lar) sorumlu olabilir

5) Her mesleksel astmalının nedenlerini tam olarak bilemiyoruz Ancak, çalışanın iş yerinde rahatsız olduğunu gösteren, basit akciğer fonksiyon testi aletleri (pefmetre) vardır Ama kişi sigara içiyorsa, bu ölçümlerin değeri pek güvenilir olmaz En sık astma yapan meslek dal1an ve iş yerleri Tablo II'de gösterilmiştir

Mesleksel astma'nın tedavisinde yapılacak ilk şey, hastalığı yapan etkenin saptanmasıdır Kişi kendini bundan koruyabiliyorsa mesele yoktur Korunamıyorsa, mesleğini değiştirmek zorunda kalabilir

GECE ASTMASI:

Normal insanlarda bile, geceleyin vücudun 1dereceye kadar soğuması, bronşların genişlemesinden sorumlu hormonların kan seviyesinde azalma ve aksi niteliktekilerin yükselmesi gibi nedenlerle soluk yolları daralır Bu daralış astma'lı hastalarda çok daha belirgindir

Unutulmaması gereken önemli bir nokta, astma'lı kişi gece rahat uyuyamıyor, öksürük ve nefes darlığı ile uyanmak zorunda kalıyorsa, onun tedavisinde bir eksiklik var demektir ve bu eksikliğin giderilmesi gerekir Bu durumda inhalasyonla alınan kortizonun miktarı artırılır veya uzun etkili bronş genişleticiler kullanılır

TABLO : EN SIK ASTMA YAPAN MESLEK DALLARI


* Fırıncılar, un değirmenlerinde çalışanlar

* Kimya ve petrol endüstrisinde çalışanlar

* Deterjan endüstrisi

* Kaynak, lehim, kromaj atölyeleri

* Tahıl, silo ambarlarında çalışanlar

* Deney hayvanları laboratuarında bulunanlar

* Yağ ve gıda sanayii (ör:'Hintyağı, kahve üretimi vs)

* İlaç sanayi: Antibiyotikler

* Plastik, reçine, lastik sanayii

* Poliüretan sanayii (Toluene diisocyanate)

* Basımevleri, tekstil sanayii, marangoz ve mobilyacılık

MIDE (GASTRİK) ASTMASI:

Mide fıtığı dediğimiz durumda, midenin içeriği gerisin geriye yemek borusunun alt uç kısmına kaçtığından refleks yolla astma belirtilerini ortaya çıkar Ağır ve yağlı yemekler, sigara içme ve bazı ilaçlar gastrik astma'nın ortaya çıkmasına yardımcı olur Bu tür hastalar akşam yemeğini az yemeli, yataklarının baş kısmını yukarı kaldırmalı ve mide asidini azaltan ilaçlar kullanmalıdır